نگاهی به تطبیق برنامه دسترخوان ملی و واکسین کرونا؛ در دو هفته اخیر چه گذشت؟
پس از آغاز روند تطبیق واکسین‌های کمک شده از سوی هند در اوایل ماه حوت سال جاری، گروه‌های گوناگون از جمله نیروهای امنیتی، کارمندان صحی، خبرنگاران و آموزگاران در ولایات مختلف کشور شامل این روند شدند. این روند اما در برخی از ولایت‌ها پرچالش دنبال شده که نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند. در یکی از ولایت‌ها، تنها هفت آموزگار واکسین کرونا دریافت کرده‌اند و دیگر آموزگاران، مدیران و کارمندان مکاتب به دلیل تبلیغات سوء حاضر نشده‌اند که واکسین بزنند. تطبیق برنامه دسترخوان ملی نیز در برخی از نقاط جنجالی است و مردم از توزیع کمک ابراز نارضایتی می‌کنند. طالبان در شماری از ولایت‌ها، از جمله پکتیا و تخار اجازه نداده‌اند که این کمک‌ها به افراد نیازمند برسد. در برخی از ولایت‌ها نیز افراد زورگو مانع این روند شده و با اعمال زور، کمک دریافت کرده‌اند.
روند تطبیق واکسین
گزارش هماهنگ‌کننده‌گان شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر از ولایات مختلف حاکی از آغاز روند تطبیق واکسین و اقدامات مسوولان صحی برای تطبیق بهتر این روند است که در ادامه به چند نمونه از آن اشاره می‌شود:
پکتیا
گزارش‌ها از ولایت پکتیا می‌رساند که ۱۲ هزار و ۳۷۰ دوز از واکسین‌های وارد شده از هند به این ولایت رسیده است. در مرحله نخست، قرار است این واکسین به کارمندان صحی و سپس نیروهای امنیتی تطبیق شود. به گفته مسوولان صحی در این ولایت، روزانه به گونه اوسط ۲۰۰ تن از کارمندان صحی در پکتیا واکسین می‌شوند.
لغمان
پنج هزار و ۳۰۰ دوز واکسین، به ولایت لغمان اختصاص داده شده است. از سوی دیگر، هماهنگ‌کننده شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در لغمان به نقل از مسوولان صحی در این ولایت می‌گوید که قرار است ۱۹ زن و ۱۹ مرد واکسیناتور برای بهتر عملی شدن روند تطبیق واکسین در مرکز و ولسوالی‌های لغمان به کار گماشته شوند. به گفته این مسوولان، تاکنون نزدیک به دو هزار و ۵۰۰ تن برای این فرصت کاری ثبت نام کرده‌اند.
قندهار
به تعداد ۳۰ هزار و ۷۶ دوز واکسین به این ولایت اختصاص یافته است که مانند سایر ولایت‌ها تطبیق آن از کارمندان صحی و نیروهای امنیتی آغاز خواهد شد.
هلمند
نزدیک به ۲۰ هزار دوز واکسین به این ولایت اختصاص داده شده است.
هم‌چنان بر‌اساس گزارش‌های رسیده از ولایات مختلف، از آغاز روند تطبیق واکسین تا کنون، جدا از یک مورد فوتی در نخستین روزهای آغاز روند در ولایت بامیان، تزریق واکسین در هیچ یک از ولایات تا کنون نتیجه منفی در پی نداشته است؛ البته باید یادآور شد که طبق گزارش‌های رسیده از بامیان، شخصی که در این ولایت پس از دریافت واکسین جان باخته، هم‌زمان به امراض قلب و شش دچار بوده است.
روند توزیع کمک‌ها
روند توزیع کمک‌ها از آغاز تا کنون با چالش‌های مختلفی از جمله تهدیدات امنیتی و عدم شفافیت در توزیع مواد روبهرو بوده و این مشکلات کماکان در بخش‌هایی از ولایات مختلف وجود دارد.
هرات
گزارش‌ها از ولایت هرات، حاکی از وجود مواردی از نارضایتی به دلیل توزیع ناعادلانه مواد است. شماری از باشنده‌گان در مناطق مختلف گفته‌اند که همه کمک‌ها برای خانواده‌های مستحق توزیع نمی‌شود. به گفته مسوول برنامه میثاق شهروندی در بخش شهری ولایت هرات، آنان چنین شکایت‌هایی را دریافت کرده‌اند و به آن رسیده‌گی خواهند کرد. در یک مورد دیگر، هماهنگ‌کننده شبکه در ولایت هرات می‌گوید: «در یک مورد که خودم در ساحه بودم، مشاهده شد که یکی از زورمندان منطقه مانع توزیع مواد شد و برای یک یا دو ساعت مواد را نگاه داشته بود. سرانجام با وساطت نیروهای پولیس و تیم میثاق شهروندی، توزیع از سر گرفته شد، اما پسر آن مرد به زور یک بسته از مواد را گرفت.» به گفته وی، اگرچه مسوول برنامه میثاق شهروندی وعده پی‌گیری این موضوع را داده است، اما از آن‌جایی که آنان نیروی محافظتی مانند پولیس ندارند، در برخی موارد برای توزیع و محافظت با مشکل روبهرو می‌شوند.
تخار
طالبان با فراخواندن بزرگان قریه‌ها -از شهر تالقان تا پل بنگی- به آنان هشدار داده‌اند که هیچ‌یک از قریه‌ها حق استفاده از کمک‌های دسترخوان ملی را ندارد و هیچ شورای قریه‌ای نباید این برنامه را تطبیق کند.
لغمان
مردم در شورای خواجه صاحب انارباغ، از چگونه‌گی توزیع مواد ناراضی هستند. این شورا شامل ۳۰۴ خانواده مستحق است.
غور
در ولسوالی‌های شهرک و تولک، روند توزیع مواد به دلیل تهدیدات قبلی هنوز متوقف است.
پکتیا
توزیع کمک‌هایی که مربوط به برنامه میثاق شهروندی است، تا کنون آغاز نشده است. مسوول این برنامه در ولایت پکتیا گفته است که طالبان در تماس تلفنی با اعضای شوراهای انکشافی و کارمندان میثاق شهروندی، آنان را تهدید کرده‌اند و به همین دلیل، شوراهای انکشافی حاضر به توزیع کمک‌ها نمی‌شوند. مسوولان گفته‌اند که تلاش‌ها برای حل این معضل ادامه دارد.
بامیان
با این‌که ریاست‌های مبارزه با حوادث و امور زنان و آمریت عودت و مهاجرین مدعی‌اند که برای مستحقان و بی‌جا شده‌گان داخلی مواد غذایی توزیع کرده‌اند، چندین بی‌جا شده داخلی با مراجعه به دفتر حوزه‌ای شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر گفته‌اند به هر اداره‌ای که مراجعه کرده‌اند، با آنان برخورد غیرانسانی صورت گرفته و کوچک‌ترین توجهی به وضعیت آنان نشده است. این افراد که شماری از آنان در پی حادثه اخیر در ولسوالی بهسود ولایت میدان‌وردک و شماری به دلیل فقر از برخی ولسوالی‌های بامیان به این منطقه آمده‌اند، هیچ نوع کمکی دریافت نکرده و حتا شامل شوراهای محلی و انکشافی نشده‌اند. به گفته هماهنگ‌کننده شبکه در این ولایت، این موضوع بارها با ادارات ذی‌ربط در میان گذاشته شده، اما متاسفانه توجهی به آن صورت نگرفته است.
لوگر
از میان کارمندان معارف، تنها هفت تن در بیست‌وپنجم حوت سال جاری واکسین شده‌اند و دیگر کارمندان از جمله رییس معارف و شماری از معلمان، دانشجوها و دانش‌آموزان به دلیل تبلیغات سوء در مورد این واکسین حاضر به دریافت آن نشده‌اند. به گفته هماهنگ‌کننده شبکه در ولایت لوگر، برخی از بزرگان قوم و مردم عام، دست به ساختن شایعاتی مبنی بر مضر بودن واکسین کرونا در بین مردم زده و به آنان گفته‌اند که این واکسین باعث فلج و حتا مرگ می‌شود.
به نظر می‌رسد تهدیدات امنیتی و عدم شفافیت، هنوز هم مانعی بر سر راه روند توزیع کمک‌ها به افراد مستحق در مناطقی از ولایت‌های مختلف به شمار می‌رود. از سویی، نکته مثبت در مورد ارایه خدمات صحی این است که بر‌اساس گزارش‌ها، روند تطبیق واکسین کرونا در سطح کشور از آغاز تا کنون، نسبت به روند توزیع کمک‌ها در ولایت‌های مختلف با مشکلات و چالش‌های کم‌تری روبهرو بوده است.