گریزناپذیری کرونا و شرایط ناهنجار؛ بی‌توجهی مردم به نکات صحی و کمبود امکانات درمانی، باعث نگرانی است
با وجود خطر گریزناپذیر ویروس کرونا و افزایش آمار مرگ‌ومیر ناشی از آن در افغانستان، مردم در برخی نقاط کشور هنوز هم نکات صحی برای پیش‌گیری از ابتلا به این ویروس را رعایت نمی‌کنند. نتایج نظارت شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر از مراکز تطبیق واکسین در ولایات مختلف نشان می‌دهد که با وجود بلند رفتن سطح آگاهی مردم در مورد اهمیت واکسین کرونا و افزایش آمار متقاضیان تطبیق آن، نکات صحی، به‌ویژه هنگام مراجعه برای دریافت واکسین توسط مردم در برخی نقاط کشور در نظر گرفته نمی‌شود و این موضوع نگرانی از افزایش آمار مبتلایان را بیشتر می‌کند. بر اساس گزارش هماهنگ‌کننده شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در ولایت هرات، بسیاری از نکات صحی در برخی از شفاخانه‌های دولتی و خصوصی این ولایت رعایت نمی‌شود و این در حالی است که شفاخانه‌ها، مکان‌هایی هستند که خطر انتشار ویروس در آن‌ها بسیار زیاد است.
هماهنگ‌کننده شبکه در گزارش خود از نظارت بر چند مرکز صحی در این ولایت می‌گوید: «نظارت از محیط داخل شفاخانه کووید-۱۹ دشوار است، اما بر اساس مشاهدات از دیگر مراکز صحی، انبوهیِ مراجعه‌کنندگان، نبود فضای کافی برای حضور آنان و رعایت نشدن فاصله اجتماعی از مواردی است که نشان می‌دهد نکات صحی توسط شماری از مردم رعایت نمی‌شود. برای مثال در بخش ورودی شفاخانه حوزوی هرات، برای شستن دست‌ها، آب و صابون گذاشته شده است، اما زمانی که یک جمعیت زیاد یکجا وارد شفاخانه می‌شوند و مجبورند برای شستن دستان‌شان، با فاصله نزدیکی در کنار هم منتظر بمانند، نگرانی‌هایی از انتشار ویروس به وجود می‌آید.» وی می‌افزاید، بخش قابل توجهی از کارمندان صحی از ماسک استفاده نمی‌کنند و این موضوع در تعدادی از مراکز تطبیق واکسین نیز مشاهده شده است.
این نگرانی‌ها در حالی ابراز می‌شود که بر اساس آمار، در هفته‌های اخیر میزان مبتلایان به ویروس کرونا در ولایت هرات افزایش یافته است. بر اساس آخرین آمار نشر شده از سوی ریاست صحت عامه ولایت هرات، در حال حاضر بیش از ۸۰ تن در شفاخانه کووید-۱۹ این ولایت بستر هستند و وضعیت صحی۳۶ تن‌شان وخیم گزارش شده است. مشکلات موجود در روند مبارزه با ویروس کرونا در چند ولایت دیگر به شرح زیر است:
لوگر
یک بخش از شفاخانه «کنجک» ولایت لوگر که در اصل مرکز درمان معتادان است، بنا بر ضرورت و بر اساس قرارداد موسسه CAF با وزارت صحت عامه برای درمان بیماران کرونا در نظر گرفته شده که دارای ۱۷ کارمند است. به گزارش هماهنگ‌کننده شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر، بر مبنای قرارداد یاد شده، در این بخش از شفاخانه به تعداد ۱۰ بستر برای بیماران کرونا در نظر گرفته شده، اما طبق مشاهدات او، در آن‌جا بیش از ۱۷ بیمار که نیاز به بستری‌شدن دارند موجودند؛ به این معنی که مشکل کمبود بستر، یکی از چالش‌های جدی در این مرکز درمانی است. از مشکلات اساسی دیگر در این شفاخانه، نبود دستگاه تنفسی است. به گفته برخی داکتران این شفاخانه، یک بیمار ممکن است یک بالون اکسیجن را به صورت مکرر در طول بیست دقیقه به مصرف برساند که با در نظرداشت امکانات این شفاخانه، یک مشکل جدی پنداشته می‌شود.
قابل یادآوری است که روند تطبیق واکسین کرونا در این ولایت، پس از دریافت آن توسط پنج هزار و ۷۹۰ تن، در حال حاضر به دلیل تمام‌شدن واکسین متوقف شده است. گفته می‌شود که شیوع انواع ویروس کرونا، در میان مردم ولایت لوگر نیز نگرانی‌هایی ایجاد کرده است و گروه‌های مختلفی از مردم، از جمله معلمان، کارمندان صحی، کوچی‌ها، بی‌جاشدگان داخلی، افراد شامل در گروه سنی ۱۸ تا ۵۰ و اشخاص سال‌خورده از جمله افرادی‌اند که واکسین کرونا را دریافت کرده‌اند. مقامات صحی در ولایت لوگر می‌گویند که کمبود بستر در شفاخانه‌های تخصصی یکی از مشکلات جدی در این ولایت است. در همین حال به گفته این مسوولان، آمار مرگ و میر بر اثر ویروس کرونا در این ولایت در حال افزایش است، اما از آنجایی که بسیاری از واقعات مرگ به صورت رسمی ثبت نمی‌شود، شمار دقیق آن مشخص نیست.
نیمروز
به گزارش هماهنگ‌کننده شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در ولایت نیمروز، شماری از شهروندان در این ولایت مدعی‌اند که به دلیل آن‌چه از سوی مسئولان، تمام‌شدن دور اول واکسین کرونا عنوان شده، به درخواست آنان برای دریافت این واکسین جواب رد داده شده است. این در حالی است که نتیجه نظارت هماهنگ‌کننده شبکه می‌رساند که واکسین‌های دور اول، به افرادی که نیاز به دریافت دور دوم آن دارند، تزریق می‌شود. گفتنی است که نیمروز از جمله ولایات هم‌مرز با ایران است و آمار بلند ابتلا به ویروس کرونا و مرگ و میر ناشی از آن در این کشور و از سویی بازگشت مهاجران ساکن در آن به افغانستان، نگرانی‌ها در رابطه با انتشار بیشتر ویروس را افزایش داده است.
تخار
مسوولان شفاخانه کووید-۱۹ در تخار از افزایش مبتلایان به ویروس کرونا در این ولایت ابراز نگرانی کرده‌اند. بر اساس گزارش هماهنگ‌کننده شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر و به نقل از مسوولان این شفاخانه، در چند روز گذشته بیش از ۸۰ تن به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و آمار مجموعی مبتلایان در این ولایت به بیش از دو هزار و ۴۰۰ تن می‌رسد.
بی‌توجهی به نکات صحی، کمبود امکانات مورد نیاز در مراکز درمانی و افزایش نگرانی از انتشار بیشتر ویروس کرونا در حالی عنوان می‌شود که نزدیک به یک هفته پیش (پنجم جوزا) بر اساس اعلامیه وزارت صحت عامه کشور، همه مراکز آموزشی در ۱۶ ولایت کشور از جمله کابل، نیمروز و لوگر برای پیش‌گیری از انتشار بیشتر ویروس کرونا، برای مدت دو هفته تعطیل شد.