ولیشاه بهره، رییس اطلاعات و فرهنگ ولایت هرات
گفتگو گردان: خالده خرسند
پرسش: جناب آقای بهره، با عرض سپاس از این که در گفتگو با ما شرکت کردید ،پرسش اول را اینگونه مطرح مینماییم که دسترسی به اطلاعات در افغانستان امروز از چه اهمیتی برخوردار است؟
پاسخ: افغانستان کشوری است که دارای اهمیت استراتیژیکی خاصی در منطقه بوده و یقینا درین منطقه، هر لحظه شاهد تحولات مختلفی هستیم که مستقیماً بیانگر جایگاه ویژه آن در قاره آسیا است.
تحولات و بحران های ناگوار سه دهۀ اخیر، روح و روان مردم ما را می آزارد و مردم، ضمن این که نیاز به آگاهی سیاسی دارند، علاقمند اند تا عوامل اصلی و دلایل موجۀ بحران کنونی کشور شان را بدانند.
اطلاعات، یگانه وسیله ایست که در حال حاضر بمثابۀ نیاز مبرم مردم تلقی گردیده و بایست در تقویت و ترویج آن سعی بلیغ بخرج دهیم، تا در تنویر افکار عامه گامی برداشته باشیم.
باید بخاطر داشت که یکی از دلایل خوب اهمیت اطلاعات در حال حاضر، تقاضا و علاقمندی مردم افغانستان به آن است.
پرسش: به تصور شما، آیا حق دسترسی به اطلاعات، از اصول اساسی دموکراسی است؟ و آیا در نبود این قانون دموکراسی آسیب خواهد دید؟
پاسخ: آزادی بیان، یکی از اصول دموکراسی است که باید به آن عطف توجه مبذول گردد، اطلاعات، وسیلۀ تبیین وقایع اجتماعی وسیاسی است، لذا بدون وسایل و ابزار اطلاعات، نمی توان به موجودیت وتداوم دموکراسی باور داشت.
پرسش: آزادی اطلاعات و حق دسترسی به اطلاعات را اکسیژن مردم سالاری یا دموکراسی خوانده اند؛ شما چه فکر میکنید؟
پاسخ: هر کسی در اجتماع علاقمند است تا آزاد زندگی نموده و از محیط زندگی اش آگاهی کامل داشته باشد. دانش و بینش انسان موجب آرامش آن بوده که بوسیلۀ اطلاعات در چوکات آزادی بیان کمایی می گردد. پس می توان حکم نمود که اطلاعات و آزادی بیان اکسیژن مردم سالاری است.
پرسش: چه ارتباطی میان دسترسی به اطلاعات با آزادی بیان وجود دارد؟
پاسخ: اطلاعات یکی از ابزار ووسایل آزادی بیان است.
پرسش: آیا قا نون دسترسی به اطلاعات در تامین حق شهروندی شهروندان افغانستان موثر خواهد بود؟
پاسخ: دسترسی به اطلاعات حق شهروندان است که بر مبنای تحقق آن دموکراسی نمودار می گردد، بناءً دسترسی به اطلاعات حق شهروندی را تآمین نموده و در توسعۀ روابط اجتماعی ممد است.
پرسش: فکر میکنید تصویب قانون دسترسی به اطلاعات چه موثریتی را دراستحکام هر چه بیشتر رابطه مردم با دولت دارد؟
پاسخ: اطلاعات پل ارتباطی میان مردم و دولت است ، لذا اطلاعات در استحکام هر چه بیشتر روابط فی مابین دولت ها و مردم مؤثر بوده و باید دولت ها در ترویج آن بذل همت نمایند؛ زیرا از اطلاعات می توان بمثابۀ وسیله و ابزار پلانسازی نظام ها نام برد.
پرسش: گفته میشود دسترسی به اطلاعات، به صورت گسترده در مواردی خصوصأ افشای اطلاعات دولتی، تهدیدی برای امنیت ملی به شمار میرود؛ چگونه میشود به صورت شفاف، اطلاعات سری و اطلاعات قابل دسترس را تشخیص نمود و حق مردم را آنچه است، در اختیار شان قرار داد؟
پاسخ: هر نظام دارای اسرار و رموزی است که با منافع ملی پیوند خورده است که حفظ آنها وظیفۀ نظام و مردم می باشد.
بدیهی است که هر نظام مترقی دارای مخالفینی است که در کمین نشسته و برای کشف اسرار آن نظام تاکید دارند؛ بناءً حفظ اسرار و محرمات نظام، وظیفۀ ایمانی منسوبین بوده و نباید با استفاده از آزادی مطبوعات، آنرا بدسترس دشمنان قرار داد تا منافع ملی خدشه دار گردد. و اما در بحث اطلاعات شفاف باید گفت که دولت موظف است تا اطلاعات غیر سری وغیر محرم را بدسترس رسانه ها و اطلاعات جمعی گذاشته و از ارائۀ آن امتناع نورزد.
پرسش: شما گفتید که یک نهاد میتواند از ارائه اطلاعات خود داری کند، در صورتی که هدف، حفظ منافع ملی باشد، تعریف شما از منافع ملی چیست؟
پاسخ: منافع ملی هستی مردم است که نباید متضرر گردد، بلکه در حفظ و نگهداشت آن باید عطف توجه مبذول گردد.
پرسش: تصویب و تطبیق قانون حق دسترسی به اطلاعات در کوتاه مدت چه تاثیری بر گسترش قانونیت و تحکیم اصول حکومت داری در افغانستان دارد؟
پاسخ: برای نهادینه شدن قانون دسترسی به اطلاعات باید به همه ابعاد منافع ملی توجه داشت.
توجه عمیق به ارزش های یک ملت، زمینۀ بکار گیری میتود ها و روش های نوین را در خود می پروراند و اینجاست که تاثیر گذاری آنرا در کوتاه مدت و طویل مدت مشاهده می نماییم.
پرسش: شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، مسودۀ قانون دسترسی به اطلاعات را تدوین نموده است و در نظر دارد تا جهت نظر خواهی و همآهنگی، گردهمآیی هایی را بین نهاد های مدنی، نهاد های دولتی، روشفکران و دانشمندان برگزار نماید، شما در این رابطه چه نظر دارید؟
پاسخ: شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشرافغانستان را با تمام صفات حسنه اش می شناسم و باور دارم که به منافع ملی می اندیشند. یقینآ مسودۀ قانون دسترسی به اطلاعات، بعد از کارشناسی اش توسط کارشناسان و آگاهان، تصویب و مرعی الاجرا خواهد گشت.
مزید توفیقات همه علاقمندان و مشعل داران فرهنگ را تمنا دارم ◙