وبلاگ

به نامِ خداوندِ دادگر و توانا

اعلامیۀ شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان
پیرامون عذرخواهی جنرال عبدالرشید دوستم از قربانیان جنگ‌ها و مردم افغانستان

پنجشنبه ۱۸ میزان ۱۳۹۲، برابر با ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۳

کابل ـ افغانستان

شهروندان افغانستان، روزگار بسیار سختی را، به ویژه در سی سال اخیر، پشت سر گذاشته اند و هنوز هم از تاثیرات نقض گستردۀ حقوق بشر، رنج می‌برند. باوجود این‌که حکومت افغانستان نه تنها به تعهد خود مبنی بر عملی کردن «برنامۀ عمل دولت برای صلح، مصالحه و عدالت» عمل نکرد، در دوازده سال گذشته تلاش شد تا «سیاست فراموشی»، تحت نام عفو و بخشش، بر قربانیان جنگ در افغانستان تحمیل شود، که مصداق آن تصویب قانونی زیر نام «منشور مصالحه و آشتی ملی» بود. ولی، اذعان به رنج ‌ های مردم افغانستان، ترویج مصالحه و تامین عدالت برای قربانیان جنگ، در اجندای مبارزات نهادهای مدنی و گروه‌های مدافع قربانیان جنگ، همچنان باقی ماند.

     اذعان به دردها و رنج‌های قربانیان، احترام به شأن و حیثیت انسانی قربانیان است، که دراین راستا، عذرخواهی و ابراز ندامت جوانب ذیدخل در جنگ، نخستین قدم به سوی شکل‌گیری یک گفتمان ملی پیرامون گذشتۀ دردناک است، تا در روشنی حقایق و با حس همدردی و آینده‌نگری، راه‌های تصفیۀ حساب با گذشته، مهیا شود.

     شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان، که متشکل از ۱۲۴ نهاد مدنی است، از نفس اقدام جنرال عبدالرشید دوستم، رهبر جنبش ملی ـ اسلامی افغانستان، مبنی بر عذرخواهی از قربانیان و فراخوان شان از سایر چهره‌های ذیدخل، به عنوان بخشی از اصول بنیادین عدالت انتقالی، استقبال می‌کند و آن‌را یک گام مؤثر برای آغاز یک گفتمان ملی پیرامون گذشتۀ دردناک و نقض حقوق بشر در افغانستان می‌داند و نکات آتی را در ارتباط به این رویداد مطرح می‌سازد:

     ۱- شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، اذعان به درد و رنج مردم افغانستان را، حق اساسی قربانیان دانسته، آن‌را پیش شرط رسیدن به توافق روی بازگشایی حقایق گذشته و چگونه‌گی رسیده‌گی به میراث گذشته می‌داند. از این‌رو، شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان، از تمامی کسانی که به نحوی در قضایای گذشته سهیم بوده‌اند، می‌خواهد که این شهامت مدنی را داشته باشند که به رنج‌ها و دردهای قربانیان اذعان بدارند و از آنها معذرت‌خواهی کنند.

     ۲- معذرت‌خواهی، از دید ما، یک اقدام رو به جلو و نوعی شهامت و مسؤولیت‌پذیری در قبال اعمالی است ک در جریان جنگ‌های گذشته رخ داده اند؛ ولی به هیچ صورت کافی نیست. تنها با معذرت‌خواهی نمی‌توان میراث گذشتۀ دردناک را از روان اجتماعی و روند سیاسی، حذف کرد، یا تحت نام عذرخواهی، دوباره «سیاست فراموشی» را دنبال کرد. معذرت‌خواهی و اظهار ندامت از سوی جوانب ذیدخل، به ویژه از سوی چهره‌های مشهور به نقض حقوق بشر، از دید ما آغازیست برای یک گفتمان ملی و توافق روی راه‌های مواجهه و رسیده‌گی به میراث نقض حقوق بشر در گذشته، که ضمن آن، تعهدات مشخص برای حکومت آینده، تعیین گردد.

     ۳- شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان، از نهادهای مدنی، گروه‌های مدافع حقوق بشر و از تمامی آسیب‌دیده‌گان جنگ و قربانیان نقض حقوق بشر، مصرانه می‌خواهد که برای تحقق آرمان‌های حقوق بشری، به مبارزات خویش ادامه دهند و دراین راستا، بر میزان هم‌آهنگی و انسجام خویش بیافزایند. ما باور داریم، که دیگر هیچ جناحی نمی‌تواند قدرت مدنی شما را در محاسبات سیاسی و سرنوشت ساز، نادیده انگارد. برماست که از این قدرت مدنی، برای یک آیندۀ درخشان استفاده شود؛ آینده‌یی که در آن امکان تکرار مصایب گذشته بر نسل نو و آینده وجود نداشته باشد.

     ۴- شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان، جهت مواجهه و رسیده‌گی به میراث نقض حقوق بشر، که به‌شکل گسترده در افغانستان اتفاق افتاده است، بر یک راهکار همه جانبه، که حقیقت‌یابی، اذعان به دردهای قربانیان، مصالحه، رسیده‌گی به قربانیان، اصلاحات در نظام و رسیده‌گی‌های عدلی و حقوقی را شامل باشد، تاکید می‌کند. به این منظور، روی راه اندازی یک گفتمان ملی و تقویت نظام، به ویژه در مورد تقویت نهادهای عدلی و حقوقی، اسرار می‌ورزد، تا آنها بتوانند به شکل مستقل، بی‌طرف و کارا عمل کنند.

به امید تأمین صلح، عدالت و حکومتداری خوب در افغانستان!