وبلاگ

لطفاً در مورد وضعیت حقوق بشر در بامیان، توضیح دهید؟

تا آنجا که مربوط به مردم بامیان است، مردم تا حدود زیادی ارزشهای حقوق بشری را در روابط شان با همدیگر، احترام و رعایت میکنند و به نظر میرسد که فرهنگ حقوق بشر در این شهر، کم ـ کم جا باز میکند و مردم تاحدودی نشان داده اند، که پذیرای ارزشهای حقوق بشری استند. از این رو، وضعیت حقوق بشر در بامیان، در مقایسه با بعضی از ولایات دیگر کشور، به طور نسبی خوبتر شده است؛ امّا دولت، در رابطه با بهبود وضعیت زندگی مردم و در زمینۀ تأمین حقوق اقتصادی و اجتماعی آنها، توجهی نداشته و کاری را انجام نداده است. شاید در جریان باشید، که تعدادی از مردم بامیان، هنوز در مغاره های کوهپایه ها زندگی میکنند و زندگی شباروزی شان را با وضعیت رقتباری، بدون سرپناه سپری مینمایند و به حدِاقل امکانات آسایشی دسترسی ندارند؛ این خود نقض بسیار آشکار و صریح حقوق شهروندان میباشد.

وضعیت عمومی بامیان نشان میدهد، که در آنجا مخالفت ورزی با حقوق بشر، نسبت به مناطق دیگر کمتر است. به نظر شما چه نکاتی باعث شده، که مردم بامیان، برای پذیرش حقوق بشر و نورمهای مدنی آمادگی بیشتر داشته باشند؟

بامیان، در درازای تأریخ کشور، یکی از مناطق محروم بوده و در سالهای متمادی، مورد بی مهری حاکمان کشور قرار گرفته و قربانی تبعیضات گوناگون بوده است. علاوه بر آن، سالهای دشوار جنگ نیز مردم بامیان را بسیار رنج داده است. حتا در همین دوره های اخیر، مردم بامیان، توسط رژیم ضد بشری طالبان، قتل عام گردیدند و خانه های شان به آتش کشیده شد و تعداد زیادی از مردم، مجبور به ترک سرزمینهای شان شدند. بناءً هر حرکتی که مبنی بر دفاع از کرامت انسانی و ارزشهای حقوق بشری باشد، مردم بامیان، با کمال میل و رغبت، از آن استقبال نموده و آن را می پذیرند. مردم بامیان، در گسترش و نهادینه شدن فرهنگ حقوق بشری، صاحب جایگاه شایسته بوده و به عنوان شهروند مساوی با شهروندان دیگر، در این زمینه میکوشند. مردم بامیان میدانند، که مشکلات و بحرانهای کشور، ناشی از تجاوز به حقوق انسان بوده است؛ از این رو، نجات کشور را در گسترش و نهادینه شدن حقوق بشر یافته اند. با این حال، هنوز راههای زیادی باید طی شود، تا وضعیت حقوق بشر در این ولایت، در حد رضایت بخشی برسد. این نکته، نیازمند حمایت و توجه دولت و نهادهای ملی و بین المللی فعال در زمینۀ حقوق بشر، ارزشهای مدنی و بهبود وضعیت اقتصادی مردم میباشد.

شما سنتهای جاری در بامیان را، در مقایسه با دیگر نقاط کشور، چگونه بررسی میکنید؟

بدون شک، مردم بامیان، از سایر نقاط افغانستان مستثنا نیست و بعضاً تابع رسوم و سنتهای گذشته استند؛ امّا رشد نسبی سواد و آگاهی عمومی باعث شده است، که مردم نسبت به حفظ رسم و رواجهای نادرست در جامعه، تعصب به خرج ندهند. همانگونه که قبلاً یادآوری شد، تأریخ رنج آور مردم بامیان و محرومیتهای تأریخی این مردم باعث شده است، که با یک دید مقایسوی بین وضعیت گذشته و حال شان، از ارزشهای حقوق بشری حمایت کنند.

مراجع مذهبی و قبیلوی بامیان، در مورد مسایل و مفاهیمی مثل حقوق بشر، چه نظر دارند و تا کنون چه موقفی در برابر این ارزشها داشته اند؟

نمیتوانیم به طور مطلق و عمومی بگوییم، که تمام علما و بزرگان اقوام، مخالف و یا موافق با مفاهیمی مثل حقوق بشر استند؛ در بین علما و متنفذین کسانی اند، که بین مقوله هایی چون حقوق بشر، جامعۀ مدنی و امثالهم با اسلام، هیچ مغایرتی نمی بینند و در عین حال کسانی استند، که این مفاهیم را یک پدیدۀ نو و وارداتی میدانند. در کُل میتوانم بگویم، که تعداد کثیری از علما و سران اقوام در ولایت بامیان، با موضوعات و مسایل حقوق بشری میانۀ خوبی دارند.

در ولایت بامیان، نهادهای حقوق بشری، در رشد فرهنگ حقوق بشری، چه نقشی داشته اند؟

نهادهایی که در رابطه با حقوق بشر کار میکنند، مثل: کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان و سایر نهادها، در حوزه و ساحۀ کاری شان، نقش فعال داشته و مردم از کارهای شان استقبال میکنند. بخش زیادی از فعالیتهای ما در هماهنگی و مشورت نزدیک با مردم و دیگر نهادهای جامعۀ مدنی، به پیش میرود، به همان خاطر ثمربخش بوده و مورد قبول قرار گرفته است. این روش، ذهنیت مردم را نسبت به مسایل حقوق بشری، تغییر داده و باعث رشد فرهنگ حقوق بشر، در آن مناطق شده است.

به نظر شما، چه چیزی باعث شده، که مردم از نهادهای حقوق بشری و کارهای آنها حمایت کنند؟

قسمی که قبلاً یادآور شدم، مردم بامیان، رنج و ستمهای بی شماری دیده اند و هر فریاد و ندای مبنی بر احترام به کرامت انسانی و ارزشهای حقوق بشری را می پذیرند و با آنان همنوا میشوند.

از سوی دیگر، شفافیت کاری نهادهای حقوق بشری و برخوردهای سالم و همراه با احترام فعالین و نمایندگان نهادهای حقوق بشری، سبب کسب حمایت مردم شده است.

قوماندانهای محلی بامیان، در برابر فعالیتهای حقوق بشری چی موقفی دارند؟

تعداد زیادی از قوماندانهای محلی، در دوره های حکمروایی خویش، کارهای خلاف موازین حقوق بشری انجام داده اند و مردم، خاطرۀ خوشی از آنان ندارند. طبعاً طرح مسایل حقوق بشری و دادخواهی برای تأمین حقوق مسلم مردم، برای آنان ناخوشایند است و میکوشند دشواریها و سدهایی در راه فعالیتهای حقوق بشری ایجاد کنند؛ امّا آنان حمایت اجتماعی ندارند و چالش بسیار جدی در برابر حقوق بشر شمرده نمیشوند.

برای بهبود وضعیت حقوق بشر در بامیان، چه کارهایی را باید انجام داد؟

به نظر من، باید آگاهیدهی مستمر از حقوق و وجایب شهروندان، در اولویت قرار بگیرد، باید نهادهای جامعۀ مدنی از انسجام و هماهنگی بهتر برخوردار شوند و گفتمانهای گسترده یی را با مسؤولین حکومت، به ویژه با ارگانهای مجری قانون، راه اندازی نمایند، تا اندیشۀ حاکمیت قانون از زوایای مختلف، بیشتر و بیشتر باز گردد. به نظر من در غیاب حاکمیت قانون، نمیتوان حقوق بشر را تأمین کرد.