«نامۀ شهروند» ماهنامه یی در گسترۀ حقوقِ بشر، فرهنگ و اجتماع است، که اخیراً از سوی مرکزِ دموکراسی و حقوقِ بشرِ به نشر رسیده است.
نخستین شمارۀ این ماهنامه در ماه جوزای ۱۳۸۷ خورشیدی، با مطالبی پیرامونِ مفاهیمِ حقوقِ بشر، دموکراسی، سنت، مدرنیته و … در ۵۰ برګ، با قطع و صحافتِ زیبا و طرحهای جالب، پا به جرگۀ نشریاتِ کشور گذاشته است.
حضورِ گستردۀ نویسندگان و فعالینِ برجستۀ حقوقِ بشر و جامعۀ مدنی افغانستان در نخستین شمارۀ این نشریۀ وزین، بیانگرِ دیدِ ستراتیژیک و برنامه ریزی شدۀ مدیران این نشریه است.
رویکردِ انتقادی، باور و پابندی به ارزشهای حقوقِ بشر و دموکراسی، از ویژه گیهای این نشریۀ ارزشمند است، که آن را از بیشترین نشریاتِ کشور متمایز می سازد.
برجسته ترین اصولِ نظری، که گردانندگانِ «نامۀ شهروند» به آن باورمند هستند، در سرمقالۀ نخستین شماره، قرارِ زیر آمده است:
اعتقاد و التزام به دموکراسی، آزادی و برابری در تمامی عرصه ها؛
اعتقاد و احترام به حقوق، کرامت و منزلتِ ذاتیِ برابر و غیرِ قابلِ سلب و ا نتقالِ انسان؛
اعتقاد به عنصرِ دوران سازِ آگاهی، به عنوانِ نقطۀ عطف در حرکت به سوی رشد، کمال و توسعه؛
اعتقاد به کارآمدیِ فرهنگِ گفتگو، نقد و نقد پذیری، به هدفِ ایجادِ اصلاحات در بنیادها، اصول، نگرشها و باورهای نا کارآمدِ موجود؛
احترام به مخالفانِ نظری و به رسمیت شناختنِ دیگراندیشی و کثرتگرایی (پلورالیسم) در نظر و عمل و اعتقاد و التزام به فرهنگِ مدارا، شکیبایی و رواداری (تساهل و تسامح).
با توجه به این که ـ به تعبیری ـ بحران در افغانستان، در یک مفهومِ کُلی تر برمی گردد به تقابلِ سنت با مدرنیته، نشریۀ «نامۀ شهروند»، با مطالبِ انتقادی و تحلیلی، بیشتر معطوف است به بررسیِ این تقابل و جستجوی راههای برون رفت از این بحران؛ چنانچه در بخشی از متنِ سرمقالۀ شمارۀ نخست، در این رابطه چنین آمده است: «پارادایم مدرنیته و تقابلِ آن با سنت در غرب پس از رنسانس، در نتیجه تمام جهان و اکنون فرایند جهانی شدن در پی توسعۀ ارتباطات و فناوری اطلاعات تمام حوزه های تمدنی و فرهنگی، نگرشها، جهان بینی، شیوه ها و الگوهای زیست و حیاتِ فردی و جمعیِ بشرِ معاصر را تحتِ تأثیر قرار داده، پیامدهای بی پایان و بیشماری را سبب شده است؛ آنچنان که دیگر نمی توان بدونِ درک، دریافت و شناختِ دقیق و فراگیر از منطق و ادبیاتِ حاکم بر دنیای امروز، در تعاملات و مناسباتِ ملی، منطقه یی و جهانی، به مؤفقیتهای قابلِ توجهی امید بست. کشورِ ما هم اکنون با توجه به عقبماندگیِ همه جانبه (که خود معطوف، مستند و معلولِ فرهنگِ سنتی ـ قبیله یی، موانع ذهنی ـ عینی و فرهنگی ـ اجتماعی، الگوهای ناکارآمد، سنگواره و دست و پا گیرِ گذشته بوده است) و ضرورتها، نیازها و اقتضاها و الزامهای موجود، در موقعیتِ بسیار حساس و سرنوشت سازی قرار گرفته است؛ موقعیتی، که هرچند دیر برای این کشور فراهم آمده است؛ امّا از آن فرصتهای است، که باید به درستی فهم شود وگرنه عقبماندگی، انزوای بین المللی، تحقیر شدگی و ویرانی، سرنوشتِ محتومِ این ملت و قلمرو جغرافیایی خواهد بود.»
به باورِ گردانندگانِ این نشریه، «ما به یک خانه تکانیِ همه جانبه نیازمندیم، تا بتوانیم به موقعیت و جایگاه درخور در دادوستدها، مناسبات و ارتباطاتِ ملی، منطقه یی و جهانی دست یابیم. این ممکن نیست، جز با اعتقاد به دموکراسی و ترویج، توسعه و نهادینه کردنِ مفاهیم و ارزشهای دموکراتیک، حقوق بشری و جهادِ عملی و اجتهادِ نظریِ مداوم، روشمند، هدفمند، همگانی، اصلاحگرایانه و منتقدانه.»
حضورِ نشریاتی از این دست در گسترۀ مطبوعاتِ کشور، نویدی است برای آن عده از کسانی که تأمینِ دموکراسی و ارزشهای حقوقِ بشری در افغانستان، برای شان یک آرمان است. چه، تحققِ دموکراسی و ارزشهای حقوقِ بشری، در نبودِ ادبیاتِ دموکراسی و حقوقِ بشر، ناممکن خواهد بود.
ماهنامۀ «نامۀ شهروند» از زُمرۀ نشریاتی است، که به گونۀ گسترده، به تولید و بازتولیدِ ادبیاتِ دموکراسی و حقوقِ بشر در افغانستان می پردازد. «نامۀ شهروند» پنجره یی است، که نه تنها از آن می توان به بحرانِ موجود در جامعه پی برد، بل می توان برای دستیابی به افقهای جدید، رویکردهای متفاوتی را نیز در آن به تماشا نشست.
برای آقای عبدالشکورِ نظری، مدیرِ مسؤول، آقای حلیمِ سروش، سردبیر و دیگر همکارانِ این ماهنامۀ وزین موفقیتهای بیشتر آرزو داریم.
بخشِ نشرات و اطلاعاتِ شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوقِ بشر