ترویج حقوق بشرخواهانۀ بین‌المللی در چارچوب فعالیت‌های شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان

حقوق بشرخواهانۀ بین‌المللی دربرگیرندۀ تعهدات دولت‌ها برای محافظت از قربانیان جنگی، حمایت از اسیران جنگی، شرایط اعادۀ غرامات برای قربانیان جنگی و مسؤولیت دولت‌ها دربارۀ هم‌آهنگی در کاهش تلفات افراد غیرنظامی است. حقوق بشرخواهانۀ بین‌المللی در کنوانسیون‌های چهارگانۀ سال ۱۹۴۹ ژنوا تعریف و تفسیر گردیده است. این کنوانسیون‌ها، در چهارچوب حقوق عمومی بین‌المللی به تصویب سازمان ملل متحد رسیده است. بدین ترتیب، تمام دولت‌های عضو سازمان ملل متحد، مکلّف به جذب مفاد این کنوانسیون‌ها در قوانین ملی خویش بوده و بر بنیاد آن، ساختارها و مکانیسم‌هایی را شکل می‌دهند و حقوق بشرخواهانۀ بین‌المللی را در زنده‌گی سیاسی و اجتماعی نظام‌های خویش اجرایی می‌گردانند. این کنوانسیون‌ها، به گونۀ خاص، برای دولت‌های در حال منازعه و جنگ، از اهمیت فراوانی برخوردار اند. افغانستان کشوری است که در آن نیروهای بین‌المللی نظامی دست به عملیات‌های گسترده می‌زنند. قطعات رزمی بیش‌تر از چهل کشور جهان، زیر چتر مبارزه علیه هراس‌افگنی بین‌‎المللی فعالیت دارند. در دوازده سال اخیر، ما شاهد قتل افراد غیرنظامی و بی‌گناه، به‌ویژه کودکان و زنان، بوده‌ایم. با تأسف، قبول مسؤولیت پیرامون تلفات افراد غیرنظامی در منازعات به یکی از چالش‌های مهم در جریان این عملیات‌‌ها مبدل گردیده است. برای این‌که فرهنگ مسؤولیت‌پذیری میان نیروهای رزمی ملی و بین‌المللی ترویج یابد، نیاز مبرم برای تعمیم بخشیدن حقوق بشرخواهانه وجود دارد.
شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان، گسترش فرهنگ حقوق بشرخواهانه را به یکی از برنامه‌های مهم خویش در مرحلۀ چهارم قرار داده است. بر بنیاد این برنامه، گفت‌وشنود سازنده میان نهادهای جامعۀ مدنی، راه‌اندازی گردیده است. بر بنیاد این گفت‌وشنود، نهادهای مدنی پیش‌نهاد کرده‌‎اند که شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، برنامه‌های تقویت ظرفیت نهادهای عضو را پیرامون حقوق بشرخواهانه روی دست گیرد. بنا بر همین پیش‌نهاد، دبیرخانۀ شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، نشست مشترکی را با نهادهای عضو خویش راه‌اندازی کرد که در این نشست، یک گروه کاری‌ از متخصصان افغان، برای تهیه پیش‌نویس «دست‌نامۀ آموزشی حقوق بشرخواهانۀ بین‌المللی» شکل گرفت. این گروه کاری، در تفاهم و همکاری با نهادهای جامعۀ مدنی، نهادهای دولتی، نهادهای اکادمیک، و فعالان حقوق بشر، در کابل و ولایت‌های کشور، در مدت هفت ماه، برنامۀ خویش را راه‌اندازی کردند. گروه کاری توانست در همکاری متخصصان انستیتیوت حقوق بشر دنمارک، نخستین پیش‌نویس، رهنمود آموزشی حقوق بشرخواهانۀ بین‌المللی را پیش‌کش کند. این دست‌نامۀ آموزشی توسط گروه کاری برای نهادهای عضو شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر پیش‌کش گردیده و مورد تصویب قرار گرفت. بر بنیاد این دست‌نامه، برنامه‌های آموزش آموزگاران، مکتب آموزشی حقوق بشرخواهانه و کارگاه‌های آموزشی برای نهادهای جامعۀ مدنی در سراسر کشور، راه‌اندازی می‌گردد. در این برنامه‌ها، نهادهای دولتی، نیز فراخوانده می‌شوند. از سویی هم، تلاش می‌شود تا این برنامه‌ها برای نهادهای قوای مسلح جمهوری اسلامی افغانستان، در زمان معینی راه‌اندازی گردند.
کمیتۀ صلیب سرخ بین‌المللی، توجه شایانی به این برنامۀ شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر نشان داده و همکاری خویش را برای تطبیق دست‌نامۀ آموزشی حقوق بشرخواهانه نشان داده است. بر بنیاد این مشارکت کاری، میان کمیتۀ صلیب سرخ بین‌المللی و شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، برنامه‌های آموزشی پیرامون موازین حقوق بشرخواهانه، برای نهادهای مشمول در تطبیق ارزش‌های حقوق بشرخواهانه راه‌اندازی می‌گردد. این برنامه‌ها، اهمّیتِ شایانی در مرحلۀ گذار بر تأمین امنیت ملی افغانستان توسط قوای مسلح جمهوری اسلامی افغانستان دارد.

دیدگاهتان را بنویسید