گفتگو با داکتر قاسم علی وفا، مسؤول انجمن اجتماعی و فرهنگی راه نور
و عضو شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر
اسماعیل ذکی
لطفاً در مورد نهادِ تان معلوماتِ مختصر ارایه کنید.
به نام خدا و با عرض سلام خدمت خواننده گان محترم! انجمنِ اجتماعی و فرهنگی راه نور، در سالِ ۱۳۸۶ خورشیدی، برابر با سالِ ۲۰۰۷ میلادی، تأسیس شده است. اعضای این انجمن را، بیش از ۵۰ نفر، اعم از دختران و پسران، تشکیل میدهد، که اغلب، دانشجویان و متعلمینِ مکاتب استند. ما در زمینه های آگاهیدهی حقوقی برای شهروندان، از طریقِ ایجادِ گفتمانها بین اقشارِ مختلفِ جامعه، به ویژه جوانان، رشد هنر تیاتر در ولایت بامیان، تدویر مراکز آموزشی، که به طور دایم فعال بوده و خدماتِ آموزشی را در زمینه های مختلف برای متقاضیان عرضه میدارد، آگاهیدهی در زمینۀ خطراتِ ماین، آگاهیدهی در زمینۀ محیطِ زیست، تنظیمِ خانواده و کاهشِ منازعه بینِ مردمِ قرا و قصبات، کار میکنیم.
تاکنون، برنامه ها و فعالیتهای ما، به همکاری مؤسساتِ ملی و بین المللی تطبیق گردیده است.
به نظر شما، در یک انتخاباتِ سالم، کدام معیارها باید رعایت شوند؟
به نظرِ من، پیش از راه اندازی انتخابات، باید سرشماری کامل نفوس صورت میگرفت و کارت هویت یا تذکره برای تمامی شهروندان کشور، به صورت اساسی و دقیق توزیع میشد، تا بر مبنای آن میزان کرسیهای ولایات در پارلمان، مبتنی بر نفوس آن ولایت و به گونۀ عادلانه در نظر گرفته میشد.
در یک انتخاباتِ دموکراتیک، این معیارها باید رعایت شوند:
۱ ـ کارت انتخابات، باید بر مبنای تذکره و برگه های رأیدهی بر مبنای کارت انتخابات، داده شود، تا از نفوذِ عناصرِ مخریبِ همسایه در امان بمانیم.
۲ ـ مشارکتِ تمامِ اقشارِ جامعه، اعم از زنان و مردان و تمامی اقوامِ ساکن در کشور در انتخابات، مساویانه درنظر گرفته شود؛ نه این که در ولایتِ دارای راههای صعب العبور مانند بامیان، مراکزِ کمتر برای رأیدهی در نظر گرفته شود و بیشتر از شصت مرکزِ رأیدهی، بدونِ هیچ دلیل، به روی مردم بسته گردد و برای هر مرکزِ رأیدهی، فقط ششصد برگه بدهند، که مبادا تمامِ شهروندان در انتخابات سهم بگیرند.
۳ ـ انتخابات، در فضای امن و بدونِ دخالت و جانبداری، به گونۀ آزادانه صورت بگیرد.
۴ ـ ناظرینِ ملی و بین المللی، به گونۀ دقیق، از پروسۀ انتخابات، نظارت نمایند.
۵ ـ اصولِ استخدامِ کارمندانِ کمیسیونِ مستقلِ انتخابات، از موضوعاتِ مهم دیگر است و باید تمامی معیارهای استخدام، به گونۀ دقیق رعایت گردد و سیستمی وجود داشته باشد، که افراد استخدام شده نتوانند برای نامزدهای مشخصی فعالیت نمایند و مشروعیت انتخابات دموکراتیک را زیر سؤال ببرند.
آیا نقشِ نهادهای مدنی در انتخاباتِ پیشِ رو، بسیار کمرنگ نیست؟ شما نقش این نهادها را درانتخاباتِ پیشِ رو چگونه ارزیابی میکنید؟
البته با درنظرداشتِ فضایی که ما از آن سخن میگوییم باید گفت، که جو انتخابات و نقشِ نهادهای مدنی برای نظارت از انتخابات در بامیان، نسبتاً خوب است. تا آنجا که در جریان استیم، اکثرِ نهادهای مدنی فعال در بامیان، با همکاری و رهنمایی شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوقِ بشر، برای اعضای خود، از کمیسیونِ انتخابات، کارتهای نظارت اخذ نموده اند، تا بتوانند از پروسۀ انتخابات نظارت کنند و امّا در کُل میتوان گفت، که نقشِ نهادهای مدنی، به خاطرِ عدمِ امکانات و کم توجهی مؤسسات ملی و بین المللی، کمرنگ میباشد؛ زیرا این نهادها، باید در ساحۀ آگاهیدهی و آموزش در زمینۀ انتخابات نیز نقشهای اساسی را به دوش میداشتند.
به نظرِ شما، مهمترین چالشهای پیشِ روی انتخاباتِ کنونی، کدامها اند؟
به نظر من، مهمترین چالشها فرا راه انتخاباتِ کنونی، مواردِ زیر میتواندباشد:
۱ ـ جهتگیری جانبدارانۀ بعضی از کارمندانِ کمیسیون مستقلِ انتخابات و نهادهای مسؤول برگزاری انتخابات.
۲- نبود امنیت در بسیاری از محلاتِ رأیدهی (منظور ولایت بامیان نیست، بلکه مناطق ناامن کشور است).
۳ – عدمِ آگاهی مردم از اهمیتِ انتخابت.
۴ – محدود بودنِ مراکزِ رأیدهی و دور بودنِ بعضی از محلات، که معضلِ جدی را به بار خواهد آورد و این جفای بزرگ به حقِ کسانی است که حدِاقل موفق به گرفتن کارتِ رأیدهی شده اند و اکنون میخواهند فردِ موردِ نظرِ خویش را انتخاب نمایند.
پیامِ شما به شهروندانِ کشور، در رابطه با انتخاباتِ پیشِ رو چیست؟
به تمامِ شهروندانِ شریفِ کشور باید گفت که با سهمگیری و شرکتِ وسیعِ شان در انتخابات، به جهانیان نشان بدهند که ما معتقد به اصلِ مشارکت در تعیینِ سرنوشتِ خویش میباشیم و باید بدونِ درنظرداشتِ مسایلِ قومی، نژادی و مذهبی، به افرادِ کاردان، لایق، وطن دوست و مردم دوست رأی بدهند.
از سوی دیگر، شهروندانِ ما میتواند از روندِ رأیدهی نظارت نمایند. در این صورت نشان میدهند که ما به خودآگاهی از حقوقِ شهروندی مان رسیده ایم و شایسته است تا ارادۀ خود را در قالبِ یک انتخاباتِ شفاف، آزاد و عادلانه، با انتخابِ افرادِ شایسته، تمثیل نمایند.