انتخابات، یا مراجعه به آرای مردم، برای گزینش رییس جمهور یا نمایندگان مردم در پارلمان و یا رهبر یک حزب سیاسی و دیگر نهادهای ممثل اراده جمعی یکی از اصول و ارکان دموکراسی می باشد، که سابقۀ آن با نخستین تجربه های مظاهر دموکراسی توسط بشر گره می خورد.
انتخابات در گذرگاه زمان و همراه با توسعۀ مناسبات و تعاملات فکری بشر، با پیراست و ویراست های زیاد همراه بوده است. با این حال، تجلی رأی و نظر مردم در سیاست و رهبری سیاسی جامعه، هدف اصلی آن بوده است.
انتخابات میکانیسمی است که تمام اقشار واجد شرایط رای یک جامعه می توانند به وسیلۀ آن در تعیین سرنوشت سیاسی خود و انتخاب مدیران و رهبران سیاسی جامعه شرکت کرده و خواست و نظر خود را در امور جمعی متبلور سازند.
میکانیسم انتخابات، با توجه به شرایط فرهنگی و فکری هرجامعه متفاوت می باشد، که بیشترینه یک نهاد مستقل به نام کمیسیون انتخابات یا کمیتۀ انتخابات، آن را رهبری و مدیریت می نماید.
نقش دولت در پروسۀ انتخابات، تأمین کننده امنیت و تسهیل کننده شرایط برگزاری انتخابات تعبیر می گردد و خود حق دخالت در امور آن را نداشته و تأمین کننده امنیت و دیگر ملزوماتِ آن، محسوب می شود.
فهم و شناخت مردم از انتخابات و اهمّیتِ آن، مستلزم بلوغِ فکریِ جامعه و همچنان طرح و تدوین برنامه های آموزشیِ مناسب و ارایۀ آن از مجرای رسانه های همگانی برای مردم و توزیعِ رهنمودها و دستنامه های آموزشی می باشد، که مردم با استفاده از آن بتوانند از اهمّیتِ انتخابات و اهمّیتِ آرای خود برای تعیینِ مدیر مناسب و تعریف سرنوشت سیاسی جامعه، آگاهی لازم را حاصل نموده و در پروسۀ انتخابات شرکت نمایند.
«دستنامۀ آموزشی انتخابات »، به منظور ارتقای آگاهی مردم نسبت به انتخابات و الزامات آن، در شش فصل درنظر گرفته شده است، که خوانش دقیق آن، اطلاعات لازم را از اهمّیتِ انتخابات، شرایطِ انتخابات، الزاماتِ انتخابات، مسؤولیت های انتخابات و میکانیسمِ انتخابات، در اختیار خوانندگان قرار می دهد. این متن به این منظور فراهم آمده است که خوانندگانِ آن با درکِ روشن و فهمِ درست از انتخابات و الزامات آن بتوانند با شرکت در آن، حضورِ شان را در تعریف و تعیینِ سرنوشتِ سیاسی شان تسجیل نمایند.
مطالبِ این دستنامه، به همتِ والای همکارانِ گرامی مان، محمد حسین سرامد، منیره بوسف زاده، رضا فرزام و زهرا موسوی، تهیه گردیده و کارِ طراحی و دیزاین آن، توسط محمد آقا ذکی، انجام یافته است. جا دارد که در این جا از این همکارانِ فرهیخته و ورجاوند، به خاطرِ زحماتِ شایان شان، ابراز سپاس و امتنان نماییم.
شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان، امیدوار است که این دستنامۀ آموزشی، بخشی از ایفای مسؤولیت های این نهاد، در راستای تحکیمِ دموکراسی، محسوب گردد.
به امید افغانستان آباد، آزاد و دموکراتیک!
محمد نعیم نظری، رئیس اجرایی شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر
