«تضمین‌های داخلی برای تعهدگرفتن از طالبان کارساز نیست»
ادامه‌ی کشتار و خونریزی توسط طالبان، پس از امضای توافق این گروه با امریکا، از آن زمان تا کنون طالبان را به چهره‌ای غیرقابل اعتماد در توافقات تبدیل کرده است. آگاهان بر این باورند که برای اطمینان از عملی‌شدن تعهدات طالبان، به ویژه در رابطه با حقوق زنان پس از گفت‌وگوهای صلح، تضمین‌های داخلی کافی نیست. فرید احمد امیری، فعال سیاسی- اجتماعی در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (از این به بعد «شبکه») می‌گوید، برای مطمئن‌شدن از اینکه طالبان تعهدات‌شان، به ویژه در رابطه با حقوق زنان را پس از مذاکرات نقض نمی‌کنند، باید پای تضمین‌های بین‌المللی نیز در میان باشد «باید در متن توافقنامه‌ای که پس از مذاکرات بین دولت و طالبان به امضا می‌رسد، پای جامعه‌ی جهانی، نهادهای جهانی حقوق بشر و کشورهای حامی دموکراسی و آزادی‌های انسانی به میان کشانده شود.»
شبکه: با توجه به باور عمومی مبنی بر تفاوت عقیدتی بین رهبران سیاسی طالبان و طالبان خط جنگ، آیا مذاکرات به نتیجه‌ی مطلوب خواهد رسید؟
امیری: به نظر من انتظار دست‌یابی به صلح همیشگی پس از مذاکرات، انتظاری اشتباه است. شاید صلحی شکننده برقرار شود، اما جنگ به هر رو ادامه پیدا خواهد کرد و شاخه‌های زیادی از طالبان، یا جبهه‌ای جدید تشکیل خواهند داد یا به سایر جریان‌های هراس‌افگن خواهند پیوست؛ دلیل آن نیز اختلاف عقاید در میان طالبان است.
شبکه: منظور از اختلاف عقاید طالبان چیست؟
امیری: شماری از طالبان عقیده‌های افراطی دارند و جنگ را تنها گزینه‌ی مناسب می‌دانند، شماری نیز به صلح گرایش دارند. تعدادی دیگر از جنگ‌جویان طالب، شهروندان خارجی استند و در قضیه‌ی صلح، طرف دولت افغانستان نیستند؛ بنابراین در جبهه‌های خودشان، زیر نام داعش یا گروه‌های دیگر به جنگ ادامه خواهند داد.
با این حال، به گفته‌ی آقای امیری، تعداد زیادی از افراد گروه طالبان، تحت تأثیر رهبران سیاسی‌شان خواهند بود و اگر به گونه‌ی درست مدیریت شوند، امکان پیوستن‌شان به روند صلح وجود دارد.
حقوق زنان و آزادی بیان از ارزش‌هایی است که به باور آقای امیری، با توجه به رویکرد منفی طالبان، در خطر نادیده‌گرفته‌شدن و نابودی قرار دارد.
شبکه: به نظر شما امکان دارد که نگاه طالبان نسبت به زنان تغییر کند؟
امیری: این به توانایی تیم مذاکره‌کننده بستگی دارد؛ اینکه چه‌قدر قوی استند و به چه میزان می‌توانند طالبان را برای پذیرفتن حقوق مسلم زنان قناعت بدهند. در غیر این صورت، دیدگاه طالبان نسبت به زنان هنوز هم افراطی و فراتر از دین است و طالب سال 2001 و طالب کنونی هیچ تفاوتی با هم ندارند.
آقای امیری می‌افزاید: «در این‌جا نقش امریکا به عنوان میانجی بزرگ و با صلاحیت مذاکرات باید برجسته باشد و دفاع از حقوق زنان، باید خط سرخ آنان هم باشد، در غیر این‌صورت، بدون حضور زنان، جامعه به سمت و سوی درست نخواهد رفت.»
شبکه: از دید شما زنان تیم مذاکره‌کننده به چه اندازه ظرفیت و آمادگی لازم برای دفاع از حقوق زنان را دارند؟
امیری: بیشتر اعضای تیم مذاکره‌کننده تجربه‌ی قبلی ندارند و مطالعه‌ی‌شان در مورد حل منازعات در جهان کافی نیست، یک تعدادشان حتی ممکن است هنگام روبه‌رو شدن با طالبان تحت تأثیر فن گفتار آنان قرار بگیرند و نتوانند خواسته‌های خود را به صورت جدی مطرح کنند، اما با این حال باید دید تیم دولت چه‌قدر می‌تواند در دفاع از ارزش‌ها موفق باشد و امیدواریم که تلاش‌شان نتیجه بدهد.
شبکه: چرا بر حضور مستقیم زنان در گفت‌وگوهای صلح تاکید می‌شود؟
امیری: حضور زنان در مذاکرت صلح، فرصتی است تا بتوانند به شکل مستقیم در مسائل مربوط به صلح اشتراک داشته باشند و از حقوق خود دفاع کنند، اگر دیگران برای‌شان تصمیم بگیرند، بدیهی است که زیان خواهند کرد، زنان باید به عنوان اعضای فعال جامعه، در تصمیم‌گیری‌های بزرگی چون مذاکرات صلح شریک باشند و جزییات توافق‌نامه را دنبال کنند تا مطمئن شوند چیزی در آن به ضرر زنان نیست.
شبکه: مهم‌ترین موضوعات مربوط به زنان که باید در مذاکرت بر آن تاکید شود، چیست؟
امیری: حق اشتراک زنان در تصمیم‌گیری‌های سیاسی، حق کار و تحصیل، حق اعتراضات مدنی و حضورشان در فعالیت‌های هنری، از مسائلی است که باید بر آن تاکید شود.
به باور آقای امیری، تیم مذاکره‌کننده باید با آمادگی کامل در مذاکرات حضور یابد، از جمله اینکه در مورد مسائل حقوقی زنان، دلیل قانع‌کننده‌ای برای طالبان داشته باشد. وی می‌افزاید، مردم افغانستان، اعضای این تیم را به عنوان نمایندگان خود پذیرفته‌اند و آنان باید با آمادگی کامل برای استفاده از این فرصت حاضر شوند و هرگز تحت تاثیر خواسته‌های تیم مقابل، مسئولیت خود را فراموش نکنند.