«با حضور نمادین زنان، به صلح دست نخواهیم یافت»
برخی زنان فعال به این باورند که مشارکت بانوان به عنوان جمعیت غالب کشور، در روند صلح بسیار مهم است و باید در آن نقش سازنده‌ای داشته باشند. به باور آنان اگر زنان در روند صلح نقش نمادین داشته باشند، دست‌یابی به صلح نا ممکن خواهد بود.
عادله بهرام نظامی، رهبر و موسس حزب ملی جمهوری‌خواهان افغانستان، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (از این به بعد «شبکه») می‌گوید، بانوانی که به نمایندگی از زنان در تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت حضور دارند اشخاص توانایی استند، اما نمی‌توانند در موضوعات سرنوشت‌ساز سهمی داشته باشند.
«زنان تیم به صورت عمیق در موضوعات مهم دخیل نیستند، اما با توجه به این‌که در تیم طالبان هیچ زنی حضور ندارد، عضویت زنان در تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت یک گام مثبت به شمار می‌رود. امیدواریم آنان بتوانند از حقوق هم‌نوعان خود به خوبی دفاع کنند.»
شبکه: آیا حضور زنان در تیم مذاکره‌کننده از لحاظ کمّی قناعت‌بخش است؟
نظامی: تعداد زنان در این تیم کم است و این موضوع قابل قبول نیست، اما از همین گروه کوچک به عنوان صدای رسای زنان کشور حمایت می‌کنیم. اگر بانوان تیم با همین تعداد بتوانند از حقوق اجتماعی و سیاسی زنان دفاع کنند، می‌توان گفت آنان یک جمع نیرومند استند، در حالی که اگر تعداد بیشتری از زنان در این تیم می‌بودند و حرفی برای گفتن نمی‌داشتند بی‌فایده بود.
شبکه: زنان بیشتر چه خواست‌هایی از گفت‌وگوهای صلح دارند؟
نظامی: خواست ما این است که از تعلیم و تحصیل محروم نشویم و حقوق سیاسی و اجتماعی ما نادیده گرفته نشود. منظور از حقوق اجتماعی این است که زنان حق فعالیت در جامعه را داشته باشند، در ضمن در بخش اقتصادی نیز اگر زنی تاجر است باید اجازه‌ی پیش‌بردن فعالیت‌های خود را داشته باشد. در مجموع زنان باید از تمام حقوقی که مردان در یک جامعه دارند برخوردار باشند؛ زیرا به باور من برای پیشرفت و ترقی کشور به فعالیت زنان و مردان به گونه‌ی برابر نیاز است.
شبکه: کدام موضوعات باید خطوط سرخ دولت در گفت‌وگوهای صلح باشد؟
نظامی: دست‌آوردهای چندسال اخیر که دموکراسی نیز بخشی از آن است باید از خطوط سرخ دولت در این گفت‌وگوها باشد. تعلیم و تحصیل زنان و فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی آنان نیز از موضوعاتی است که دولت باید به عنوان خطوط سرخ در نظر بگیرد.
شبکه: به نظر شما مشارکت طالبان در حکومت تا چه اندازه بر کارکرد فعالان حقوق زن تاثیر خواهد گذاشت؟
نظامی: در مورد حق کار و تحصیل زنان در سطح ملی و بین‌المللی اجماع وجود دارد و من اطمینان دارم که در نتیجه‌ی توافق صلح و با توجه به حمایت جامعه‌ی بین‌المللی، زنان افغانستان نیز از این حقوق محروم نخواهند شد.
شبکه: در این صورت نگرانی‌های شما در مورد نتایج گفت‌وگوهای صلح چیست؟
نظامی: تمام مردم افغانستان نگرانی‌هایی در این مورد دارند. یکی از موضوعاتی که به عاملی برای نگرانی تبدیل شده، شدت‌گرفتن جنگ و حمله‌های طالبان در جریان گفت‌وگوهای صلح است. با این وجود به نظر من ما باید منتظر توافق بر سر اجندا و نتیجه‌ی گفت‌وگوهای صلح باشیم و به جای دامن‌زدن به مسائلی که روند صلح را تخریب می‌کند، برای کامیابی آن تبلیغ کنیم.
به باور بانو نظامی دست‌های زیادی در جنگ افغانستان دخیل‌اند و طبیعی است که اختلافاتی در مورد اجندای مذاکرات وجود داشته باشد. وی تاکید می‌کند که برای تسهیل گفت‌وگوها بهتر است هردو طرف پیش از هر چیز در مورد آتش‌بس به توافق برسند.