«باید با یک صدا مخاطب طالبان بود»
پیش از آغاز گفت‌وگوهای صلح با طالبان و همچنین اکنون که این مذاکرات در جریان است، نکته‌ی مهمی که همواره از سوی آگاهان به آن تاکید شده، هماهنگی در میان اعضای تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت بوده است. بسیاری از آگاهان به این باورند که اتفاق نظر میان اعضای این تیم در گفت‌وگو با طالبان تاثیرگذاری و احتمال موفقیت آنان را بیشتر می‌کند.
میر احمد جوینده، آگاه مسائل سیاسی، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (از این به بعد «شبکه») می‌گوید، کسانی که عضو هیئت افغانستان استند اگر بخواهند می‌توانند از مسائل مهم و مورد بحث دفاع کنند، اما برای این منظور، تیم نیاز به انسجام بیشتر دارد. «اعضای تیم ظرفیت و توانایی دفاع را دارند، اما در ترکیب این هیئت هنوز یک هماهنگی قوی به وجود نیامده است؛ به همین دلیل نیاز دارند در مورد اجنداهای مهم بحث کنند تا به تفاهم برسند.»
شبکه: به نظر شما گفت‌وگو با گروهی که به اصطلاح آزموده است، چه نتیجه‌ای خواهد داشت؟
جوینده: اگر همگی صادقانه برای صلح کار کنند، به نتیجه خواهد رسید، در غیر این صورت به نظر من دو طرف مذاکره دو قطب متضادی استند که رسیدن‌شان به توافق مشکل است. این‌که آنان بر سر فقه حنفی و فقه جعفری یا هم حکومت اسلامی بحث می‌کنند، نشان می‌دهد که طالبان هنوز در موقف قبلی خود استند؛ به همین دلیل این موضوع به زمان نیاز دارد و باز هم تاکید می‌کنم که هیئت افغانستان باید با انسجام بیشتر و منطق نیرومندتر حرف و تصمیم خود را به طالبان بگوید. اگر در میان اعضای هیئت افغانستان تفاهم نباشد و حرف‌های مشترک نداشته باشند، به مشکل برخواهند خورد.
شبکه: با این همه، به نظر شما به موضوعات زنان در این گفت‌وگوها تا چه اندازه پرداخته خواهد شد؟
جوینده: متاسفانه شمار زنان در ترکیب هیئت افغانستان بسیار کم است و از سویی در تیم طالبان حتی یک زن هم حضور ندارد. از آن‌جایی که زنان و جوانان در جنگ‌های چهل‌ساله بیشترین قربانی را داده‌اند، باید آن‌عده از زنانی که در سال‌های گذشته خود را در جایگاه مدافعان راستین حقوق زنان ثابت کرده‌اند، حداقل سی‌درصد از ترکیب تیم را تشکیل می‌دادند. با این حال هم اعضای تیم باید همه بر حقوق زنان تمرکز داشته باشند. طالبان بارها گفته‌اند که حقوق زنان را طبق شریعت به آنان خواهند داد، در حالی که تعبیر آنان از شریعت سخت‌گیرانه است. این مسائل بحث‌برانگیز است و اعضای تیم دولت باید بر موقف خود پافشاری کنند و تلاش کنند که در اینباره به یک تفاهم برسند.
شبکه: اعضای تیم چگونه می‌توانند برای دفاع از حقوق زنان، بهتر عمل کنند؟
جوینده: همان‌طور که قبلا هم اشاره کردم، هئیت باید یک موقف قوی واحد داشته باشد تا بتواند از حقوق زنان دفاع کند. دیگر این‌که اعضای هیئت دولت باید در مورد قوانین کشورهای پیشرفته و بزرگ اسلامی آگاهی درست داشته باشند و با استفاده از آن برای طالبان استدلال کنند. نمونه‌های بسیار زیادی از کشورهای اسلامی است که می‌تواند در این بخش به آنان کمک کند. اعضای تیم باید به طالبان بفهمانند که افغانستان امروز، افغانستان صدسال پیش نیست.
شبکه: آیا شما تغییری در دیدگاه طالبان نسبت به زنان می‌بینید؟
جوینده: تغییر در دیدگاه آنان شاید به اندازه‌ی مصاحبه با یک خبرنگار زن و نشستن بر دور میز مذاکره با چند نماینده‌ی زن باشد، اما در مجموع در دورنمای اهداف اساسی‌شان تغییری در دیدگاه آنان نسبت به زنان نمی‌بینم.
شبکه: در صورت امضا شدن توافق‌نامه‌ی صلح، وضعیت زنان و حضور آنان در اجتماع چگونه خواهد بود؟
جوینده: برای تضمین وضعیت زنان در حکومت پس از توافق صلح، نخست تیم دولت باید تلاش کند با صدای واحد از حق زنان دفاع کند. دوم این‌که شهروندان کشور باید با یک صدا شدن موضع‌گیری‌هایی داشته باشند و در سطح ملی و جهانی طومارهایی را امضا و برای حق زنان دادخواهی کنند. این فعالیت‌ها صد در صد تاثیرگذار خواهد بود؛ اگر طالبان بدانند که زنان افغانستان، زنان بیست‌سال پیش نیستند و می‌توانند از حق خود دفاع کنند، اطمینان داشته باشید که این گروه تا اندازه‌ای از موقف خود عقب‌نشینی خواهد کرد، البته به این شرط که تمرکز هیئت افغانستان بر حقوق بشر، آزادی بیان و حقوق زنان باشد.
این آگاه سیاسی می‌گوید، یکی از نگرانی‌های بزرگ در رابطه با گفت‌وگوهای صلح، پافشاری نکردن هیئت دولت بر مسائل مهمی مانند دموکراسی، آزادی بیان و حقوق زنان است که پیامدهای منفی خواهد داشت.