افغانستان به میثاقها و کنوانسیونهای زیاد حقوق بشری پیوسته است اما هیچگاهی به این تعهدات درست عمل نکرده است. این کشور از جمله کشورهایی است که از نٌه کنوانسیون عمده حقوق بشر به هفت تای آن پیوسته است – بر علاوه دو پروتوکول کنوانسیون حقوق کودک.
هر چند عمده این اسناد در زمان رژیمهای قبل از طالبان مورد تأیید قرار گرفتهاند.
هر کنوانسیون بعد از الحاق و ارائه گزارش اولیه مبنی بر تطبیق آن، باید طی هر چهار/پنج سال از تطبیق آن به کمیته مربوطه آن کنوانسیون همانطور که در خود سند پیشبینیشده است، گزارش ارائه شود اما در این نوشته شما میبینید که افغانستان حتا بعد از ۲۹ سال از الحاق نتوانسته از تطبیق آن کنوانسیون به سازمان ملل گزارش ارائه کند. مانند کنوانسیون منع تبعیض نژادی و کنوانسیون حقوق مدنی و سیاسی که افغانستان بعد از ۲۳ سال از ارائه گزارش دوم هنوز گزارش دوره سوم، چهارم و پنجمش را ارائه نکرده است. و، گزارش کنوانسیون منع شکنجه که دولت بعد از ۲۲ سال از ارائه گزارش اول، تازه قصد دارد آن را در سال جاری میلادی به کمیته مربوطه آن ارائه کند.
بعد از سقوط رژیم طالبان، و پس از تشکیل شورای حقوق بشر در سال ۲۰۰۶ و ایجاد مکانیسم “مرور ادواری جهانی” یا UPR، تا هنوز دولت افغانستان توانسته دو بار، یکی در سال ۲۰۰۹ و بار دیگر در سال ۲۰۱۳ به شورای حقوق بشر تحت مکانیسم یوپیآر از وضعیت عمومی حقوق بشر در کشور گزارش ارائه کند اما این گزارشها نادرست، اغراقآمیز و بیراه کننده تهیهشده بودند. و نیز گزارش توسط یک هیئت ضعیف به شورای حقوق بشر ارائه شد که در نتیجه در طی دو دور دولت افغانستان ۳۶۷ توصیه یا سفارش از سوی شورا دریافت کرد. افغانستان از جمله معدود کشورهایی است که به این پیمانه سفارش دریافت میکند. کثرت سفارشها عمق بحران حقوق بشر در کشور را نشان میدهد.
نهتنها، دولت از سر ناکارآمدی نتوانسته از تطبیق تعهدات خود به سازمان ملل متحد گزارش ارائه کند بلکه هیچ تدبیری برای اجرای تعهدات حقوق بشری خود هم نسنجیده است. بدتر از آن اینکه در بعض موارد به تعهدات حقوق بشری خود بهطور عامدانه پشت پا زده است. مانند نادیده انگاشتن اصول پاریس در گزینش کمیشنران جدید کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان که علیرغم واکنشها و درخواستهای مکرر نهادهای جامعۀ مدنی و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، مبنی بر تجدید نظر در مورد انتصاب کمیشنران جدید، رئیس جمهور پیشین هیچ وقعی به این واکنشها نگذاشت.