خالده خرسند
گفتمانی زیرعنوان “افغانستان و روشنفکری” ازسوی شبکۀ جامعۀ مدنی وحقوق بشرزون غرب بااشتراک ۳۰ تن از نماینده گان نهاد های مدنی دردفترشبکه درشهرهرات تدویر یافت. گفتمان با بحث های عمیق و ریشه ای برای تعریف واژه های روشنفکر ,کارروشنفکری و روشنفکری آغاز شد.
با تشریک مساعی همه شرکت کننده گان ,مولفه ها و شاخصه های پدیدۀ روشنفکری مشخص گردید و توافق نظر بر این بود که از تعریف ذات باورانۀ واژۀ روشنفکر پرهیز شود و تلاش براین بود که تعریف موقتی,محدود و قابل ابطال باشد؛ چرا که ارائۀ تعریف جهانشمول ,دقیق,جامع و مانع از پدیدۀ روشنفکری ممکن نیست.
در پیوند با این نظر گفته شد که روشنفکری یک تعداد مولفه های ثابت دارد (عقل گرائی,نقد و انتقاد پذیری, تجددخواهی و مسؤولیت پذیری) و تعدا د ی هم مولفه های متغیر شناختگری , مبارزه و … ولی برای انسجام بحث و گرفتن نتیجۀ بهتر، تعاریف نسبی از واژه ها و مفاهیم “روشنفکر کیست” و” کار روشنفکر چیست” ارائه شد.
تعامل گفتمان، نماینده های نهاد های مدنی و دولتی را برای هر چه دقیق ترشدن و مکانیزه کردن فعالیت های شان برای کار روشنفکری کمک کرده و آگاهی جمعی را تقویت بخشید.
شرکت کننده گان بحث، به عرصۀ آسیب شناسی و موانع شناسی گام گذاشتند و نبود عقل گرائی در جامعۀ افغانی، حاکمیت مطلقه، سیاسی شدن زود رس، تجربه گرا نبودن جامعه و نبود اخلاق تفکر را از جملۀ موانع و آسیب هایی دانستند که بر سر راه جریانات روشنفکری در افغانستان قرار داشته و بر پیکرۀ آن آسیب وارد کرده است.
بر جسته شدن نقاط آسیب پذیری کار روشنفکری و توافق نظر بر آن، دغدغۀ کار جمعی و تلاش صادقانه را در شرکت کننده گان برای تغییر بوجود آورد و آن ها را به عنوان جماعتی اندیشه ورز به هم نزدیک ساخت . این یکی از جمله ده ها نقطه قوت گفتمان بود.
اهمیت بحث روشنفکر وروشنفکران و علاقۀ شرکت کننده گان برای گسترده کردن این بحث، قرار برآن شد که در گفتمان دیگری رابطۀ “دین و روشنفکری ” محور بحث قرار گیرد.
شوق و اشتیاق برای ادامۀ این گونه گفتمان ها, گرداننده گان شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشردر زون غرب را تشویق و امید وار ساخت.