به نامِ خداوندِ دادگر و توانا
بیانیۀ مطبوعاتی نهادهای جامعۀ مدنی افغانستان
در اعتراض به روند غیرقانونی محاکمۀ متهمان قتل «شکیلا»
و سایر قربانیان خشونت
سه شنبه ۵ سنبلۀ ۱۳۹۲ هجری ـ خورشیدی
هموطنان آزاده، مسؤولین محترم دولتی،
همانگونه که در جریان قرار دارید، وضعیت حقوقبشر، حقوق اقلیتها و بهویژه حقوق زنان و خشونتهایی که همیشه و در همهجا علیه آنان روا داشته میشوند، هر روز بدتر شده و میرود تا دستآوردهای دموکراتیک و حقوقبشری دهۀ اخیر را به کلی محو نماید. در این راستا بهروشنی دیده میشود که گراف خشونت علیه زنان طی دو سال گذشته بهطور شگفتانگیزی سیر صعودی یافته و زنان را بهدلیل موجودیت تهدیدهای جدی، به لاک دفاعی شدید ناشی از هراس و احساس ناامنی کشانیده است. مثلاً در دو سال اخیر، ما شاهد اقدامات خودسرانۀ زورمندان محلی در رابطه با خشونت علیه زنان بودهایم که میتوانیم به سنگسار زنان، شلاق زدن آنان، گوش و بینی بریدن، تجاوزهای جنسی، قتلهای بیشماری که علیه آنان صورت گرفته، اشاره نماییم، که متأسفانه یا مورد پیگیری قرار نگرفتهاند و یا با اعمال نفوذ مقتدران، روند رسیدگی، تحقیق و محاکمه را با مشکل جدی مواجه ساخته که اغلب آنها نهایتاً به تبرئۀ متهمان انجامیدهاند. در این خصوص میتوان به دو محکمۀ «شکیلا» و «سحرگل» اشاره نمود، که در هر دو فقره، برخلاف اسناد، شواهد و قراینی که بر ارتکاب جرم متهمان دلالت دارند، آنها در ناباوری کامل توسط محاکم تبرئه گردیدهاند.
در خصوص شکیلا، دختر ۱۶ سالهیی که در تاریخ ۷ دلو ۱۳۹۰ در خانۀ آقای سیدهادی واحدی بهشتی (عضو شورای ولایتی بامیان و برادر آقای فکوری بهشتی عضو ولسی جرگه)، در بامیان به قتل رسیده است، در اولین جلسۀ دادگاه ابتدایی، قاضی عطاءالله متین بهعلت ناقص بودن تحقیقات، دوسیه را جهت تکمیل شدن به سارنوالی ارجاع داد.
پس از انتقال یافتن دوسیه به کابل، تحقیقات مجددی توسط آقای عبدالغفار جاوید، سارنوال حوزۀ ۱۵ کابل انجام یافت که طی «صورت دعوی»، درخواست حکم اعدام برای متهمان پرونده شده بود. این پرونده بهطور غیرمعمول تا ۶ روز قبل از پایان موعد، نزد قاضی عبدالباسط بختیاری باقی ماند و در همین مدت باقی مانده، روند تبدیلی قاضی روی دست گرفته شد. با تغییر یافتن قاضی، جلسه بدون حضور متضرر و عدم باقی ماندن سارنوال قضیه در جلسۀ دادگاه، برگزار شده و دور از تصور کارشناسان به برائت متهمانِ قتل انجامید، درحالی که قانون به صراحت بر مطلع ساختن طرفهای قضیه، پنج روز پیش از تشکیل دادگاه، تأکید دارد.
اینک با وجود دستهای مقتدری در پس پرونده، تحریفات و قانونشکنیهای بیشماری از سر آن گذشته و متهمی که توسط عبدالغفار جاوید، سارنوال دوسیه، قاتل شناخته شده و با ۱۳ دلیل الزام، خواستار حکم اعدام برای متهم میگردد، بهیکباره بیگناه شناخته میشود. بدتر از همه این که سارنوال دوسیه بدون هیچ مقاومت و استدلالی، حکم محکمهیی را میپذیرد که فاقد دلیل قانع کنندهیی برای حکم برائتش میباشد. حال پرونده با گذر از این پروسۀ مشکوک، میرود تا امر برائت توسط سارنوال استیناف نیز تأیید گردد و پروندۀ قتلِ یک انسان بیدفاع، بدون اجرا شدن عدالت، برای همیشه بسته شود.
بنابراین، ما نهادهای جامعۀ مدنی، بنا به وظیفۀ انسانی خود برای ایستادهگی در برابر هرگونه انحرافی در پروندههای خشونت علیه زنان، که با روشهای غیرقانونی صورت میگیرند، آماده بوده و اینک در پشتیبانی از انسان مظلومی که مدتی را زیرسایۀ وحشت از تهدیدهای مکرر متهم اصلی پرونده سپری نموده و از جزئیات حادثه بیخبر بوده است، بهپا خاسته و اعلام میداریم که با تمامی توان برای اجرای قانون و جلوگیری از سیاسی شدن پروندۀ یادشده تلاش خواهیم نمود. برای همین منظور، موارد زیر را بهعنوان مطالبات اساسی خود، اعلام میداریم:
۱- جامعۀ مدنی کشور، ضمن حفظ بیطرفی کامل خود و عدم دخالت در روند اجرائات عدلی ـ قضایی، خواستار اجرای کامل عدالت در تمامی پروندههای خشونت علیه زنان و بهویژه پروندههای «سحرگل» و «شکیلا» بوده و از مراجع عدلی ـ قضایی کشور میخواهد تا،
الف: تمامی مراحل تحقیق سارنوالی با جدیت و قاطعیت انجام یابد.
ب: دادگاه به طور علنی برگزار گردد.
ج: طرف متضرر باید از وکیل مدافع با صلاحیت و مستقل برخوردار شود.
۲- نهادهای جامعۀ مدنی کشور، بدون کمترین هراس و یا تردیدی، پشتیبانی کامل خود را از خانوادههای «شکیلا» و «سحرگل» اعلام میدارد و تا روشن شدن حقایق در ماجرای جنایی علیه آنان، لحظهیی سستی و اهمال نخواهد کرد.
۳- ما با جدیت از نهادهای عدلی ـ قضایی کشور میخواهیم تا با نادیده گرفتن دستهای مقتدرانی که سعی دارند با اعمال نفوذ خود، پروندهها را به مسیر نادرست سوق دهند، در قرار گرفتن پرونده در مجرای قانونیاش صادقانه کوشا باشند.
۴- ما بهطور مشخص از نهادهای عدلی ـ قضایی کشور میخواهیم تا تحقیقات لازم و درست را در پروندهها صورت دهند و چنانکه دادگاه ابتدایی بامیان، در دومین جلسۀ خود، بر ناقص بودن تحقیقات تأکید داشت، آن را تکمیل نمایند.
۵- در صورتی که مقامات عدلی ـ قضایی کشور بخواهند بنا به گفتهها، بر اثر فرمایشات عدهیی، یا مطابق میل افراد و جریاناتی عمل نمایند و بخواهند حقیقتها را پنهان نگه دارند، ما به اعتراضات خود به اشکال مختلف ادامه خواهیم داد.
۶- نهادهای جامعۀ مدنی کشور، به مقامهای مسؤول دولتی هشدار میدهد که تهدید خودسوزی پدر شکیلا بهعنوان «ولی دم»، در صورت عدم اجرای عدالت در پرونده را جدی گرفته و در صورت بیاعتنایی به آن، مسؤول هرگونه اتفاقی در این خصوص تلقی خواهند گردید.
۷- تمامی افراد حقیقی و حقوقیای که بهنحوی در به انحراف کشانیدن پروندههای خشونت علیه زنان دست دارند، باید مورد تعقیب عدلی ـ قضایی قرار گیرند تا در آینده کسی جرأت ارتکاب جرم و جنایت علیه زنان را نداشته باشد.
۸- جامعۀ مدنی افغانستان هشدار میدهد که در صورت بیتوجهی و کم بها دادن به این قضیه، به مراجع قبول شدۀ حقوقبشری در کمیتۀ حقوقبشر سازمان ملل، دادگاه حقوقبشر سازمان ملل، کمیتۀ منع رفتارهای غیر انسانی و شکنجۀ سازمان ملل متحد و سایر مراجع حقوق بینالمللی مراجعه خواهیم کرد.
نهادهای جامعۀ مدنی افغانستان
کابل ـ افغانستان