پرسش و پاسخی با بانو سارنوال ماه گل یمام،
مسؤول انجمن حقوقی آریانا در ولایت بلخ
گفتگو گردان: نبیلا واعظی
□ خشونت های خانواده گی در عرف افغانستان چگونه است؟
■ خشونت درعرف افغانستان، یک امر پذیرفته شده ودر ذهنیت جامعه، یک اصل قبول شده است. اکثر مردم وخصوصآ زنان فکر می کنند، مردان جنس بر تر بوده و اگر این جنس برتر گاهی اوقات قهر آمیز بر خورد میکند، یک عمل عادی است. حتی بعضآ دیده شده که زنان در رابطه با بر خورد های خشن مردان به یکدیگر تسلی داده میگویند : ( تشویش نکن بالاخره هر چه نباشد مرد است وخصلت مردی دارد)
□ خشونت های خانواده گی چگونه رخ میدهد و عوامل آن در چیست؟
■ در رابطه به این سوال شما باید گفت که خشونت های خانواده گی عوامل متعدد دارد؛ از جمله میتوان موارد ذیل را نام برد : ازدواجهای اجباری وعدم رضایت طرفین در ازدواج ، ازدواجهای دوران طفولیت، ازدواجهای بد دادن، ازدواجهای بدل که به کثرت دیده شده برای انتقام از دختر خود که مورد خشونت خانوادۀ داماد قرار گرفته است، عروس خود را مورد خشونت قرار میدهند. فقر نیز عامل خشونت های زیاد شده میتواند، زیرا مردی که برای فراهم کردن لقمۀ نان از صبح تا شام در بازار کار سرگردان است، ازاونباید توقع جبین گشاده را داشت.
بیسوادی هم در مواردی باعث بروز خشونت میشود. رسوم حاکم در جامعه که برمبنای آن مردان خودرا در سر نوشت زنان ذیحق میدانند؛ ولو اینکه ولی آنها نیستند؛ مثلا درصورتیکه دختران، پدر نداشته باشند، پسر کاکا و پسرماما، صلاحیت تصمیم گیری را از زنان سلب نموده وهمیشه آنها رامنحیث کنیز استفاده مینمایند.
خود خواهی وعدم گذشت در محیط خانواده نیز باعث بروز خشونت شده میتواند.
درصورتیکه مرد ها از موضع خود پایین نیایند وهمیشه خودرا به حق بدانند،آنگاه در صورت بروز جزئی ترین عکس العمل خلاف نظر شان، دست به خشونت میزنند.
□ میزان خشونت های خانواده گی در شهر مزارشریف به کدام سطح است؟
■ مزارشریف جزء افغانستان بوده واگر خشونت های لفظی را در حساب بیاوریم سطح خشونت در این ولایت نیز بالا است. به موضوع دیگری که می خواهم اشاره نمایم اینست که رسم حاکم در جامعه اجازه نمیدهد تا زنان به مراجع مختلف مراجعه نموده واز خشونتی که علیه شان صورت گرفته شاکی شوند. روی این دلیل، اگر ما عملا آمار پایین خشونت را در ولایت بلخ یا دیگر نقاط افغانستان داریم، حاکی ازآن نیست که امار خشونت در اینجا واقعآ کم است.
□ در ولایت بلخ به ویژه شهر مزارشریف، بیشتر کدام نوع خشونت رایج است؟
■ در پاسخ به این سوال که کدام نوع خشونت در ولایت بلخ رایج است باید متذکر شد که خشونت های فزیکی ، خشونت ها ی لفظی و روانی، محروم ساختن دختران از تحصیل و خشونت های ساختاری در و لایت بلخ وجود دارد .
□ درولایت بلخ کی ها بیشتر مورد خشونت قرار میگیرند و کی ها بیشتر عامل خشونت هستند و چگونه میتوان زمینۀ تطبیق قانون منع خشونت علیه زنان را مساعد ساخت؟
■ در جواب این سوال که درولایت بلخ بیشتر کی ها مورد خشونت قرار میگیرند باید گفت که چون افغانستان یک کشور جنگزده است، همه افراد ممکن است به نحوی مورد خشونت قرار گیرند، ولی از اینکه زنان واطفال قشر آسیب پذیر جامعه اند، بیشتر مورد خشونت قرار میگیرند. در رابطه به تطبیق قانون منع خشونت علیه زنان گفته میتوانیم که اولآ مردم از آن اگاهی ندارند ودر قدم دوم تا زمانی که فساد اداری گسترده در نهاد های مجری قانون وجود داشته باشد، به نظر من نباید زیاد امید به تطبیق آن داشته باشیم. ◙