شبکه جامعه مدنی و
حقوق بشر
Facebook Page
در آگست 2004 ، 24 نهاد حقوق بشری عضویت شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر را گرفتند و پس از آن این شبکه به عنوان یک نهاد چتر حقوق بشری در فبروری همان سال با وزارت اقتصاد و با نام رسمی شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در وزارت عدلیه به ثبت رسید. ما به عنوان یک شبکه سراسری متشکل از 82 نهاد جامعه مدنی که نماینده بخش های وسیعی از جامعه افغانستان در کابل و ۸ ولایت هستند، سازماندهی شده ایم. اعضای ما در زمینه های مختلفی از جمله موضوعات زنان، عدالت انتقالی، تولید رادیو و تلویزیون، و رسانه های چاپی فعالیت می کنند، اما ما همه متعهد به تعهد مشترک خود به اعلامیه جهانی حقوق بشر و عزم مشترک در ارتقاء حقوق بشر هستیم و اینکه به طور مداوم رویکردهای مبتنی بر حقوق را نسبت به آنچه انجام می دهیم بکار ببریم. ما قاطعانه اعتقاد داریم که افغانستان می تواند مطابق با حقوق بشر به جامعه ای مبتنی بر دموکراسی و حاکمیت قانون تبدیل شود؛ بنابراین ما انتظار داریم که جامعه ما به ملتی تبدیل شود که از حقوق خود آگاه باشند بتوانند از طریق حاکمیت قانون آن را مطالبه کنند. ما در حال حاضر با این موارد در تعامل استیم؛ ارتقاء نقش زنان در صلح ثبات و امنیت گذار از منازعه کاهش خشونت خانگی دسترسی به اطلاعات اقلیت ها هدف ما ایجاد یک جنبش حقوق بشری توانمند و افزایش درک و احترام به حقوق بشر و قانون است. این وظیفه بزرگی است که بر عهده گرفتهایم و ابزار عملی کردن آن را نیز در اختیار داریم. بخشی از کار ما راهاندازی همایشها و کارگاههای آموزشی است؛ زیرا چنانکه تجربه نشان می دهد بهترین راه پیشرفت، تبادل نظر است.
ما شدیدا به این باوریم که حاکمیت قانون تنها در محیطی از جامعه مدنی پر تحرک مبتنی بر حقوق و همچنین مشارکت شهروندان در اداره کشور در یک فضای امن تحقق مییابد. این حق مردم است که از دسترسی کامل به آزادیهای اساسی برخوردار شوند و برای بهبود و تحقق حقوق اجتماعی و اقتصادی خود تلاش کنند.
فعالیتهای شبکه ما در سال 2002 پا گرفت و در 2004 میلادی به طور سیستماتیک تاسیس شد. ما یک برنامهریزی دقیق را به عنوان اساس فعالیتهای خود با رویکرد استراتژیک، مشارکتی و کاملا دموکراتیک انجام می دهیم. ما پاسخگو و شفاف استیم و اعضای ما همه به اطلاعات شبکه دسترسی کامل دارند. قابل یادآوری است که شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در چارچوب قانون اساسی و اعلامیه جهانی حقوق بشر کار می کند.
شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر متشکل از 58 نهاد داخلی است که در راستای ارتقاء حقوق بشر فعالیت می کنند. تمام نهادهای عضو تا کنون دفاتر اصلی خود را در کابل ایجاد کردهاند و در عین حال در سایر ولایات افغانستان نیز نمایندگیهایی دارند. شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر علاوه بر نهادهای عضو با بیش از صد سازمان شریک در مناطق مختلف افغانستان همکاری میکند.
ساختار کلی تصمیم گیری در شبکه، مجمع عمومی آن است که متشکل از نمایندگان تمام سازمانهای عضو است. این ساختار، استراتژی شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر را برای توسعهی یک جنبش قوی حقوق بشری در افغانستان انکشاف میدهد. علاوه بر این مجمع عمومی، سالانه حداقل یک نشست برگزار میکند که در آن در مورد فعالیتهای انجامشده توسط شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در یک سال پیش از آن بحث صورت میگیرد و هیئت مدیره شبکه نیز انتخاب میشود.
با در نظر داشت اینکه ما فقط یک سازمان استیم، ساختار سراسری شبکه امکان یک دسترسی بینظیر را برای ما فراهم کرده است، به عنوان مثال ما در حال حاضر با مناطق دور افتادهای چون ولایات کنر، نورستان، کندز، تخار، فاریاب، فراه و دایکندی در ارتباط هستیم. ما میتوانیم تحت شرایطی و در هر زمانی، حتی در مواردی که باید ملاحظات امنیتی، هم از لحاظ سیاسی و هم از نگاه فیزیکی در نظر گرفته شود کار کنیم. حضور فراگیر ما در کشور نشان دهنده این است که دانش ما در مورد حقوق بشر، رویکرد استراتژیک و توانایی ما برای گفتگو، برای کار در شرایط دشوار، ارزشمند و ضروری است.
دستآوردهای مهم ما در سالهای اخیر قرار ذیل است:
- کتابچه راهنمای حقوق بشر
- بحث در مورد مفاهیم حقوق بشر در سازمان های عضو، نهادهای دولتی و با روشنفکران و رهبران سنتی
- سمینار و کارگاههای آموزشی حقوق بشر برای کارکنان سازمانهای عضو و سایرین
- همکاری و هماهنگی بین سازمانهای جامعه مدنی، بازیگران کلیدی مانند AIHRC و جامعه جهانی
- برنامه هفتگی رادیو حقوق بشر «صدا» با «صبح بخیر افغانستان» تهیه شد.
- ایجاد یک صفحه هفتگی حقوق بشر در مجله خانواده Kilid
- دو ماهنامه «انگاره» با هدف قرار دادن اشخاص و موسساتی که به طور حرفه ای با حقوق بشر، جامعه مدنی و نهادهای دموکرات سازی کار می کنند.
- پیش نویس قوانین برای بهبود چارچوب قانونگذاری در مورد موضوعات کلیدی مربوط به شکاف های حقوق بشری
- ایده ای برای روند ترویج و تصویب پیش نویس قوانین بر اساس اصول مستندات کامل، مشارکت عمومی و گفتگوی سازنده با تصمیم گیرندگان کلیدی در دولت و مجلس
- اظهارات CSHRO در مورد واقعات و موقعیت های فعلی مربوط به حقوق بشر
- گزارش شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر تحت عنوان «اقلیت های مذهبی؛ قربانیان غفلت» منتشر شده در مجموعه جنوب آسیا
سوالات متدوال
چتری برای سازمان های جامعه مدنی است که برای حقوق بشر ، دموکراسی ، احترام به قانون و برای دولتی متعهد به فرهنگ حقوق بشر فعالیت می کند. شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در آگست 2004 با همکاری 28 سازمان غیردولتی حقوق بشر در شهر کابل تأسیس شد.
این سازمان در جهت ایجاد یک استراتیژی واقع بینانه برای تقویت حقوق بشر در افغانستان بین سازمان های حقوق بشری هماهنگی و همکاری می کند و به همین دلیل شبکه نامیده می شود. با همکاری سازمانهای عضو شبکه، که انواع مختلفی از سازمانها را در بر می گیرد ، می توان طیف وسیعی از شرکای علاقه مند را برای پیشبرد فعالیت های حقوق بشری در افغانستان فعال کرد. هدف اصلی این شبکه ارتقا حقوق بشر و تقویت جامعه مدنی در افغانستان است. بنابراین درهای شبکه به روی آن عده از سازمانهایی که علاقه مند به همکاری برای این منظور هستند باز است این شبکه همچنین با همکاری دولت ، حقوق بشر را در داخل نهادهای دولتی ارتقا می دهد. به همین ترتیب شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر شرایط گفتگوی سازنده بین جامعه مدنی و نهادهای دولتی را با توجه به مسائل حقوق بشر فراهم می کند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) یک نهاد ملی حقوق بشر است. وظیفه این سازمان نظارت و ترویج حقوق بشر و گزارش موارد نقض حقوق بشر میباشد. در افغانستان، که نقض حقوق بشر بسیار شدید و مکرر اتفاق می افتد، سازمان های جامعه مدنی می توانند نقش مهمی در ارتقا و نظارت بر حقوق بشر داشته باشند؛ بنابراین این شبکه برای حمایت از حقوق بشر و تقویت نقش سازمان های غیردولتی در ارتقاء آن تاسیس شد. در نتیجه، شبکه یک مرکز هماهنگی برای سازمانهای جامعه مدنی است که به شکل مکمِل کمیسیون حقوق بشر برای ارتقا حقوق بشر در افغانستان فعالیت می کند.
شبکه در همکاری با سازمان های غیر دولتی (NGO)، نهادهای دولتی و محافل دانشگاهی حقوق بشر را در افغانستان ارتقا می دهد. از ابتدا، شبکه نهادهای دولتی را در یک گفتگو و همچنین در برنامه های ظرفیت سازی مشارکت داده است. شبکه به طور خاص با آن شمار از موسسات دولتی که روزانه در افغانستان درگیر حقوق بشر هستند مانند پلیس، وزارت امور زنان، وزارت عدلیه، ستره محکمه و وزارت اطلاعات و فرهنگ همکاری می کند.
طی دو سال اول ، شبکه فقط فعالیت هایی در کابل انجام می داد، اما همزمان برای فعالیت های خود در ولایات نیز شروع به زمینه سازی کرد و از آگست 2005 به بعد، برخی از برنامه های آموزشی را در ولایت ها ترتیب داد. امروز شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در سه منطقه کار می کند و دارای دفترهای ساحوی در جلال آباد، مزار شریف، بامیان، خوست و هرات است. متأسفانه شبکه به دلایل امنیتی نمی تواند در جنوب افغانستان دفتر ساحوی افتتاح کند.
شبکه، مرکزی برای سازمان های حقوق بشری است. به همین دلیل است که فقط سازمانی های غیر دولتی (NGO) که برای ارتقا حقوق بشر فعالیت می کنند می توانند عضو شبکه شوند. با این حال، شبکه با تعدادی از افراد روشنفکری کار می کند که یک حلقه متخصص تشکیل می دهند. آنان در جلسات مشورتی و گردهمایی ها از شبکه پشتیبانی می کنند و به همان میزان در مجمع عمومی شبکه شرکت میکنند، اما حق رأی ندارند. عضویت در شبکه تاکنون رایگان است.
شبکه سازمانی دموکراتیک است و مجمع عمومی بالاترین ارگان آن است. مجمع عمومی که متشکل از کلیه سازمانهای عضو است سالی یکبار به منظور تصویب گزارش فعالیت سالانه شبکه تشکیل جلسه می دهد. کمیته راهبری با روش دموکراتیک توسط مجمع عمومی انتخاب می شود. در طول سال ، کمیته راهبری فعالیت های شبکه را رصد می کند.
این شبکه دارای یک دبیرخانه اجرایی است که برنامه های شبکه را اجرا می کند. آقای محمد نعیم نظری هماهنگ کننده، آقای وزیر احمد خرمی رئیس بخش ظرفیت سازی، آقای احمدسایر لالی رییس بخش امور اداری و مالی، خانم گل بشرا مسئول واحد آموزشی و خانم فروزان آرزو مسئول مرکز منابع در مناطق، داکتر نیام الله همدرد هماهنگ کننده مناطق شرقی، آقای سروش کاظمی برای مناطق شمالی و شمال شرقی و خانم عزیزه خیراندیش برای مناطق غربی است.
شبکه مطابق با اصول دموکراتیک و به روشی شفاف و پاسخگو کار می کند.
شبکه توسط دولت های دانمارک و سویس پشتیبانی می شود و با همکاری تمویل کنندگان خود به طور مرتب گزارش های مالی مربوط به فعالیت های خود را به روشی شفاف و پاسخگو ارائه می دهد.
با این حال، شبکه سازمانی مستقل است که استراتژی، اهداف، چشم انداز و مأموریت خود را طراحی می کند. گزارش های مالی و فعالیت ها برای همه سازمان های عضو موجود است.
شبکه با انستیتوت حقوق بشر دانمارک (DIHR) و انجمن مردم تهدید شده سوییس (STP)، دو سازمان حرفه ای حقوق بشر همکاری می کند. آقای ملک محمد ستیز، یک متخصص حقوق بشر از DIHR و خانم Regula Hafner ، یک متخصص در زمینه ایجاد ظرفیت از STP ، مشاوران شبکه هستند و تخصص بین المللی را ارائه می دهند.
توسعه CSHRN را می توان به چهار مرحله تقسیم کرد:
مرحله شناسایی: جولای 2002 – جولای 2004
در مرحله شناسایی، انستیتوت حقوق بشر دانمارک (DIHR) همراه با شرکای محلی در حال تحلیل وضعیت حقوق بشر و جامعه مدنی در افغانستان بودند. از طریق گفتگو و توفان فکری، ایده هایی در مورد آنچه می توان برای تقویت حقوق بشر در کشور انجام داد، ایجاد شد. DIHR در این مدت سه مأموریت شناسایی به افغانستان انجام داده است. همزمان ، دو برنامه ایجاد ظرفیت برای سازمانهای زنان ترتیب داده شد.
1. مرحله: آگوست 2004 – جون 2006
در این دوره، ساختار شبکه سازمان یافت و اولین فعالیتها در زمینه حقوق بشر انجام شد. این سازمان در تاسیس و همچنین در توسعه حرفه ای خود توسط DIHR و در زمینه های خاص همچنین با حمایت انجمن مردم تهدید شده (STP) انجام شد. بودجه لازم بیشتر توسط دولت دانمارک (DANIDA) تأمین می شد. آژانس توسعه و همکاری سوئیس (SDC) بودجه بسیار ویژه ای را برای اولین کتابچه راهنمای حقوق بشر تأمین کرد. CSHRN به عنوان شبکه ای بین 25 سازمان حقوق بشری و جامعه مدنی افغانستان با اساسنامه مناسب در اگست 2004 تأسیس شد. در این مرحله، CSHRN بر روی ظرفیت سازی و افزایش آگاهی عمومی در زمینه حقوق بشر و همچنین هماهنگی بین نهاد های جامعه مدنی مختلف و سازمان های حقوق بشر. این برنامه برای این منظور یک برنامه رادیویی حقوق بشر و چندین نشریه و مطالب آموزشی در مورد حقوق بشر تهیه کرد. به دلیل ظرفیت های محدود شبکه و همچنین سازمان های عضو ، فعالیت ها در کابل متمرکز بود ، اگرچه از فعالان حقوق بشر از مناطق دعوت شده بودند. در این مرحله حدود 60 سازمان عضو شبکه بودند.
2. مرحله: جولای 2006 – دسامبر 2008
در این مرحله ، تمرکز عمده ای بر گسترش فعالیت های CSHRN به قسمت های شرقی ، شمالی و غربی افغانستان گذاشته شد و امکانات هماهنگی در هرات ، مزارشریف و جلال آباد ایجاد شد. یک استراتژی کلی برای این شبکه بود ایجاد شده است تا چارچوبی برای فعالیتهای شبکه فراهم کند که آن را در دستیابی به اهداف خود مثر قرار دهد. این استراتژی در مرحله دوم بطور مداوم بیشتر توسعه یافته است.
زمینه های کاری همچنان بر هماهنگی و ایجاد ظرفیت متمرکز بود. علاوه بر موضوعات موضوعی ، در این مرحله نیز ظرفیت سازی نهادی صورت گرفت. این هماهنگی نه تنها شامل سازمانهای حقوق بشر ، بلکه با جامعه مدنی و نهادهای دولتی نیز گسترش یافت. همچنین کار در وکالت غیرمستقیم ، از طریق تأثیرگذاری بر قوانین جدید برای مطابقت با استانداردهای بین المللی حقوق بشر و همکاری با نمایندگان مجلس و رسانه ها آغاز شده بود. حرفه ای این شبکه توسط DIHR و STP ، بودجه توسط DANIDA و SDC.3 تهیه شده است. مرحله ژانویه 2009 تا دسامبر 2011 در طی این مرحله ، کار در زمینه ایجاد ظرفیت با قدرت بیشتری متمرکز بر حقوق زنان و نظارت و گزارش در مورد اجرای حقوق بشر در افغانستان خواهد بود. هماهنگی ها در ناحیه مرکزی افغانستان بیشتر تقویت شده و هماهنگی و همکاری با ACSF و کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان بیشتر روشن و موثر خواهد شد. تلاش ها در زمینه وکالت شامل کار علیه خشونت خانوادگی و دسترسی به اطلاعات خواهد بود. تلاش های نشر و رسانه ادامه خواهد یافت و بیشتر گسترش خواهد یافت. پشتیبانی حرفه ای از این مرحله توسط DIHR ارائه می شود ، در حالی که STP در مورد ظرفیت های نهادی و مدیریت پروژه ورودی خاصی دارد. بودجه کلی از DANIDA و SDC تأمین می شود ، اما برخی از پروژه های کوچکتر مستقیماً توسط اهدا کنندگان اضافی تأمین می شوند.