«در صورت ادامه‌ی کشتار و خشونت، صلحی در کار نخواهد بود»
با این‌که یکی از خواسته‌های دولت افغانستان برای آغاز مذاکرات صلح با طالبان برقراری آتش‌بس بود، نه تنها این شرط پیش از آغاز گفت‌وگوها عملی نشد، بلکه اکنون با گذشت بیش از یک‌ماه از آغاز مذاکرات صلح، حملات گروه طالبان به نقاط مختلفی از کشور ادامه دارد و تلفات زیادی بر جای گذاشته است. مسئولان نهادهای فعال در بخش زنان در جنوب کشور با ابراز نگرانی از این وضعیت می‌گویند، اگر خشونت‌ها همین‌طور ادامه یابد، امیدی برای برقراری صلح وجود نخواهد داشت.
سپیڅلی ځاځی، مسئول کمیته‌ی زنان شورای اقوام جنوبی کشور، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، نه تنها جزییات گفت‌وگوها تا کنون به گونه‌ی درست با مردم در میان گذاشته نشده، بلکه با آغاز این مذاکرات، جنگ و خشونت در کشور افزایش یافته است و اگر این وضعیت ادامه یابد، نمی‌توان به تامین صلح امیدوار بود. «مردم توقع داشتند که با آغاز گفت‌وگوهای صلح، آتش‌بس برقرار شود، اما بر اساس شنیده‌ها مخالفان حکومت هنوز بر سر آتش‌بس توافق نکرده‌اند. به نظر من اگر جنگ و خشونت ادامه یابد و افراد ملکی هر روز قربانی شوند، تامین صلح ممکن نیست.»
شبکه: جدا از موضوع آتش‌بس، دیگر چه نگرانی‌هایی در رابطه با گفت‌وگوهای صلح دارید؟
ځاځی: نگرانی دیگر ما در رابطه با نادیده گرفته‌شدن حقوق زنان است. در ولایت‌های جنوبی هنوز هم حقوق زنان زیر پا می‌شود که خوش‌بختانه در بعضی از این ولایات از جمله پکتیا شماری از بانوان برای حفظ حقوق زنان مبارزه می‌کنند. زنان در این ولایت بیشتر با مشکلاتی مانند ازدواج اجباری و ممنوعیت تعلیم و تحصیل روبه‌رو استند، همچنان خدمات صحی به صورت کامل در دسترس زنان نیست و هنوز هم بانوانی در پکتیا در هنگام ولادت جان خود را از دست می‌دهند. باید گفت که شمار کمی از زنان در ولایت‌های جنوبی مصروف فعالیت‌های اجتماعی و دادخواهی برای حقوق زنان استند.
شبکه: آیا نمایندگان زن در تیم مذاکره‌کننده توانایی دفاع از حقوق زنان را دارند؟
ځاځی: در این تیم تنها چهار نماینده‌ی زن حضور دارد، در حالی‌که نیمی از جمعیت جامعه را زنان تشکیل می‌دهند و در قانون اساسی کشور به آنان حقوق برابر با مردان داده شده است؛ از این‌رو در هیئت مذاکره‌کننده باید حداقل هشت نماینده‌ی زن حضور می‌داشت. با این‌همه امیدواریم که این نمایندگان با همین تعداد بتوانند قاطعانه از حقوق زنان و دست‌آوردهای بیست‌سال گذشته دفاع کنند.
شبکه: در مورد آزادی‌های حقوقی زنان پس از توافق صلح چه فکر می‌کنید؟ تا چه اندازه امیدوارید که با مشارکت طالبان در حکومت شرایط فعالیت در بخش‌های گوناگون برای زنان فراهم باشد؟
ځاځی: حق تحصیل و کار و انجام‌دادن فعالیت‌های مدنی از حقوق اساسی زنان است. من فکر نمی‌کنم طالبان بتوانند دوباره امارت اسلامی را ایجاد کنند و وضعیتی را به وجود بیاورند که زنان حتی حق بیرون‌رفتن از خانه را نداشته باشند، البته در نظام طالبان در کنار زنان، مردان و کودکان نیز آسیب دیدند. از سویی طالبان شاید به این نتیجه رسیده باشند که هیچ حکومتی با توسل به زور دوام نمی‌آورد و زنان افغانستان هم زنان بیست‌سال پیش نیستند که توانایی دفاع از حقوق خود را نداشته باشند. به نظر من طالبان بهتر است تمام حقوق شهروندان را مطابق قانون اساسی افغانستان –که یک قانون اسلامی است- در نظر بگیرند، در غیر این صورت ما با استفاده از راه‌های مدنی برای حفظ حقوق اساسی خود اقدام خواهیم کرد.
شبکه: چه تضمینی وجود دارد که طالبان پس از گفت‌وگوهای صلح به تعهدات خود پابند بمانند؟
ځاځی: ما از جامعه‌ی جهانی می‌خواهیم این تعهدات را تضمین کند تا حقوق تمام شهروندان کشور حفظ شود و حضور طالبان در کشور مانند دوره‌ی حاکمیت‌شان نباشد، البته آنان می‌توانند در آینده‌ی افغانستان شریک باشند؛ زیرا آنان هم شهروند همین کشور استند، حق دارند در انتخابات شرکت کنند و برای ریاست جمهوری کاندید شوند، اما حق زیر پا کردن حقوق شهروندان را ندارند.
شبکه: روحیه‌ی مردم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا امیدی به برقراری صلح در میان مردم وجود دارد؟
ځاځی: مردم از جنگ خسته شده‌اند و خواهان صلح‌اند. ما با افرادی ملاقات کردیم که تمام اعضای خانواده‌ی خود را در جنگ از دست داده‌اند، اما با این وجود به انتقام فکر نمی‌کنند و خواستار تامین صلح در کشور استند. این نشان‌دهنده‌ی شدت خستگی مردم از جنگ است. امیدواریم صلح واقعی در کشور تامین شود و دیگر کسی شاهد غم و درد ناشی از جنگ در کشور نباشد.
بانو ځاځی می‌گوید، باید برای برقراری آتش‌بس توافق صورت گیرد تا از ادامه‌ی جنگ و خشونت جلوگیری و صلح همیشگی در کشور تامین شود.