نگاهی از «انگاره»
تلویزیون آریانا از آوان تأسیس خویش تلاش نموده تا نقش مهمی را در روشن سازی ذهنیتهای اجتماعی از ارزشهای دموکراسی، حقوق بشر و حاکمیت قانون داشته باشد. راه اندازی برنامه های پربیننده یی چون دیدگاه، حقیقت، گفت وگوهای ویژه پیرامون مسایل مهم کشور را میتوان ازین نمونه های خوب یادآوری کرد. برنامه های پژوهشی آریانا در گسترۀ روابط بین المللی، جایگاه ویژه یی را در سطح کشور باز کرده است. برنامه های پژوهشیی که با اشتراک پژوهشگران و متخصصین کشور راه اندازی میگردد، فرهنگ پژوهش را در کشور تعمیم بخشیده و باعث گسترش گفتمانهای ارزشمندی در صحنۀ مناسبات بین المللی افغانستان گردیده است. تلویزیون آریانا از نخستین روزهای کار خویش، به عنوان رسانۀ متعهد به ارزشهای ملی و اصول خبر نگاری به کار پرداخت. برنامه های خبری تلویزیون آریانا با نماینده گی در ولایات کشور ونماینده گیهای فعال در اروپا و امریکا، خبرهای آریانا را غنی و با محتوای خوب خبری ساخته است. تحلیل بر خبر، از نمونه های دیگر و خوب آریانا بوده است که همراه بوده است با دیدگاههای تحلیلی صاحبنظران داخلی و خارجی.
تلویزیون آریانا توانسته است با پخش برنامه های هنری، بویژه موسیقی، سینما و نقاشی، کارهای ارزشمندی را راه اندازی نماید. یکی از ابتکارت جالبی که تلویزیون آریانا درزمینۀ موسیقی به اجرا گذاشته است، ارایۀ جوایز نقدی و ارزشی برای هنرمندان موسیقی کشور، به گونۀ سالانه است که از سوی هیئت متخصصین این تلویزیون به شکل گسترده راه اندازی میگردد. سالیانه ازین طریق، ده ها هنرمند بخش موسیقی، صاحب جوایز و نشانهای تشویقی گردیده اند که دامنۀ خلاقیت هنرمندان جوان را گسترده تر ساخته است. یکی از ویژه گیهای تلویزیون آریانا را جهانی بودن آن تشکیل میدهد. شبکۀ جهانی آریانا توانسته است پل ارتباطی باشد میان خانواده های از هم پاشیدۀ افغانستان که در گوشه و کنار جهان پراگنده شده اند. افغانستان ۹ ملیون بیجا شده و پناهنده در تمام جهان دارد. شبکۀ جهانی تلویزیون آریانا با استفاده از این فرصت بزرگ، زمینۀ تامین رابطه های از هم گسیخته را برای هموطنان ما که از دامان مادر وطن بدورند دوباره فراهم گردانیده است. فرهنگ افغانستان را به خانه های افغانها در سراسر جهان برده است.
یکی از کارکردهای مهم شبکۀ آریانا، راه اندازی رادیو آریانا ست که به زودی توانست جایگاهش را در خانوادۀ رسانه های کشور باز نماید. رادیو آریانا با پخش برنامه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی توانست که نقش مهمی را در روشن سازی ذهنیت های اجتماعی بازی نماید. رادیو آریانا با پخش سرویسهای خبری، ارایۀ برنامه های تفریحی، معلوماتی و تحلیلی، نقش مهمی را در تحکیم آزادی بیان و آزادی رسانه ها در کشوربازی نماید. رادیو آریانا به زودی توانسته است، درمیان رادیوهای کشور جایگاۀ مهمی را بدست آورد. راه اندازی برنامه های ابتکاری برای جوانان، ترغیب و تشویق جوانان به گفتمانهای ارزشی، از جمع کارهای مهم رادیوی آریانا به حساب می آید. رادیوی آریانا برنامه های آموزشی نیز دارد که برای بانوان، افراد مسن، جوانان و کودکان در سطوح مختلف طرح ریزی گردیده است.
یکی از ویژه گیهای ارزشمند رادیو و تلویزیون آریانا را راه اندازی برنامه های سازنده و آگاهی بخش، پیرامون انتخابات شکل میدهد. این برنامه ها که بااشتراک کاندیداها به شکل مناظره و مباحثه پخش میگردید، زمینه های مفیدی را برای مشارکت شهروندان در حیات سیاسی کشورمساعد میگردانید. درین برنامه ها، کارشناسان و تحلیلگران، برنامه ها و دیدگاههای کاندیداها را مورد نقد و ارزیابی قرار داده و بر آن تبصره میکردند. نماینده گان مردم در شورای ملی، روشنفکران، مسؤولین امور انتخابات و نماینده گان مدنی و جامعۀ بین المللی با استفاده ازین تربیون ارزشمند، پیام شان را برای مردم کشور ارایه میکردند. این برنامه ها فرهنگ انتقاد کردن و انتقاد پذیرفتن را تعمیم می بخشد. یکی از ویژه گیهای جالب این برنامه ها، تشویق مشارکت سکتور سیاسی کشور در گفتمان های ارزشی مانند انتخابات بوده است.
تلویزیون آریانا تلاش نموده است تا ارزشهای دینی را نیز برای مردم افغانستان با زبان عام فهم، مطرح نموده ومردم را به عدالت، حق و آزادی که غایت ارجمند دینی مردم افغانستان است، ترغیب نماید. علمای دینی به مناسبات خاص دینی، ازین تربیون با اهمیت استفاده کرده، پیام شان را به مردم افغانستان میرسانند.
تلویزیون آریانا توانست، با نشر صفحۀ جدیدی از برنامه هایش به زبان ازبکی، بر ملی بودنِ برنامه های این شبکۀ فعال تأثیر جالبی بگذارد. برنامه های ازبکی رادیو تلویزیون آریانا، زمینه های مفیدی را برای همسانی های فرهنگی و شهروندی مساعد گردانیده است.
نشر برنامه های خبریِ شبکۀ تلویزیون آریانا به زبان انگلیسی، باعث گردیده است تا متخصصین و کارمندان بین المللی در افغانستان، از رویکرد های افغانستان و دیدگاههای بین المللی پیرامون افغانستان، آگاهی حاصل نمایند. این برنامه ها کمک مینماید تا باشنده گان کشورهای مختلف جهان، از طریق ماهواره ها، از جریانات افغانستان آگاهی حاصل نمایند.
«انگاره» به این باور است که تلویزیون آریانا نقش با اهمیتی را در تعمیم فرهنگ انتخابات بازی کرده است. شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان از نقش بارز و فعال تلویزیون آریانا استقبال نموده، آنرا قدم نیک در ترویج فرهنگ دموکراسی در کشور می پندارد. شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان، این موفقیت ارزشمند تلویزیون آریانا را در گسترش فرهنگ دیالوگ تهنیت میگوید. به امید موفقیت های گسترده برای تلویزیون آریانا، درین شمارۀ «انگاره»، گفت و شنودهایی داریم با دست اندرکاران رادیو تلویزیون آریانا که توجۀ خواننده گان گرانقدر را به آن جلب می نماییم:
………………………………………………
تلویزیون آریانا
اولین تلویزیونی که مباحث نقض حقوق بشری را بیشتر بازتاب داده است
نسیم صباح
گفتگوی ویژه با آقای عبدالقدیرمیرزایی مسؤول نشرات خبری تلویزیون آریانا
برنامه های خبری تلویزیون آریانا از اعتماد و اعتبار زیادی در داخل و خارج از کشور بهره مند است. یکی از ویژه گیهای مهم سرویس خبری آریانا را مستند و مستدل بودن آن شکل میدهد. ازسوی دیگر، برنامه های خبری، همراهی میگردد با تحلیلهای مختصر و جالبی که خبرها را گیرایی بیشتر میدهد. عبدالقدیر میرزایی، مسؤول بخش خبر در شبکۀ نشراتی آریانا ست که با ارایۀ برنامه های پژوهشی اش، شهرت زیادی را درمیان علاقمندان تحلیل و پژوهش بدست آورده است. وی پژوهش را از دهلیز برنامه های رسانه یی بویژه تلویزیون میگذراند و همراه با موازنۀ عمیق تحلیلی، برنامه هایش را ارایه میدارد. این برنامه ها که از شهرت زیادی در میان مردم نیز بهره مند شده اند، زمینه های خوبی را برای تعمیم فرهنگ پژوهش در کشور فراهم کرده است. عبدالقدیر میرزایی از تجربۀ زیاد خبرنگاری برخوردار بوده و در رسانه های مختلفی کار کرده است، برنامه های جدی و گفتمان زای تلویزیون آریانا را نیز گرداننده گی می نماید. وی در پهلوی برنامه های پژوهشی، برنامۀ «دیدگاه» را نیز گرداننده گی میکند که علاقمندان زیادی دارد. دیدگاه نیز برنامۀ جالبی است که درآن صاحبنظران، مباحث مختلفی را در عرصه های سیاست داخلی و خارجی کشور و برخی موارد و مسایل امور بین المللی مورد بحث قرار میدهند. میرزایی به این باور است که «دیدگاه» پل ارتباط نظریات اهل خبره با مخاطبین برنامه های جدی است. در برخی حالات، این دیدگاهها نقش مهمی را در زنده گی اجتماعی و سیاسی کشور بازی مینمایند. به باورمیرزایی، زمانی که او احساس میکند تغییری در نتیجۀ برنامه هایش اتفاق افتاده است، نفس راحتی میکشد و خود را آرامتر احساس میکند. عبدالقدیر میرزایی در گفت و شنود های اختصاصی اش با رهبران سیاسی کشور، تلاش مینماید تا مهمترین حرفهایی را که به درد مردم و اجتماع میخورد، برون بکشد. به گونۀ مثال، مصاحبۀ اخیر وی با رئیس جمهور، پیرامون انتخابات بود که از عهدۀ آن به درستی بدر آمد. به باور برخی از تحلیلگرانی که با قدیر میرزایی در برنامه ها شرکت می نمایند، شرکت با میرزایی و بحث با او را راحت و منطقی می پندارند. میرزایی کسی نیست که مهمانهایش را به بن بست بکشاند و نتواند پیامی را که رسانه مکلف به ارائۀ آن است، بدست آرد. عبدالقدیر میرزایی در داخل و خارج از کشور تجارب مفیدی در زمینۀ خبرنگاری آموخته است. این تجارب کمک می نماید تا میرزایی، برنامه هایش را درستندرد های قابل قبول انجام دهد. اینک توجۀ شما را به گفت و شنودی با این ژورنالیست توانمند جلب می نماییم:
● باتشکر ازشما آقای میرزایی که زمینۀ بازدید و مصاحبه های تیم خبرنگاران شبکۀ جامعۀ مدنی وحقوق بشر ازشبکۀ رادیو تلویزیون آریانا را فراهم ساختید.
بدون شک درمیان رسانه های دیداری- شنیداری کشور، تلویزیون آریانا بحیث یکی از پربیننده ترین رسانۀ اطلاعاتی، جایگاه برازنده یی را احراز نموده است و طوریکه آگاهی داریم، این شهرت ومحبوبیت، فراتر از مرزهای کشور، تلویزیون آریانا را به یک شبکۀ جهانی مبدل گردانیده است؛ که این برازنده گی، ثمرۀ زحمات شما وسایر دست اندر کاران نشراتی وتخنیکی و دررأس، رهبری آنست. اجازه میخواهم تا به نماینده گی از دبیرخانۀ شبکۀ جامعۀ مدنی وحقوق بشر افغانستان، این مؤفقیت را به شما وازطریق شما به رهبری وهمکاران تان تبریک بگویم .
درآغاز میخواهم بپرسم که شما سهم آگاهی دهندۀ رسانه های صوتی وتصویری کشور درپروسۀ کمپاین انتخاباتی ریاست جمهوری وشوراهای ولایتی را درمقایسه با نیاز مردم به کسب اطلاعات دقیق از این رویداد تاریخی چگونه ارزیابی میکنید و به گونۀ اخص، تلویزیون آریانا در کدام یک از برنامه های خویش توانسته است توقعات مردم را در پیوند با انتخابات برآورده سازد وشما چگونه آن را درک کرده اید؟
◘ در قسمت آگاهی دهی از روند انتخابات، با توجه به وضعیت موجوده در کشور و با توجه به تعدد رسانه ها در افغانستان و با توجه به اینکه رسانه های افغانستان به گونه یی وابسته گی هایی به گروهها و احزاب سیاسی دارند، در کل نقش رسانه ها درافغانستان و بویژه تلویزیون آریانا را فکر میکنم بسیار فعال و ارزنده بود.
در آگاهی دهی از این رویداد تاریخی و در رابطه به اینکه چطور موفقیت تلویزیون آریانا را در پیوند با برنامه های ویژۀ انتخابات درک کردیم، باید بگویم که شخصاً من به عنوان یک ژورنالیست رسالتمند و هدفمند کشور و هم برمبنای دیدگاهایی که ما به دست آوردیم، از نتیجۀ کار خود و ارزیابی هایی که از سوی کمیسیون نظارتی رسانه یی کمیسیون انتخابات به ما آمده، تلویزیون آریانا را به عنوان یک رسانۀ بیطرف در مبارزات انتخاباتی، موفق میدانم.
● به نظرمی رسد که یکی از زنده ترین ومحسوس ترین بخش برنامه های اطلاعاتی تلویزیونها، ازجمله آریانا، گفتمانهاییست که اخیراً درمحور موضوعات مهم وسرنوشت ساز کشور تدویر می یابد و توجه بیننده های فراوانی را نیز به خود معطوف داشته است. شما در طرح برنامه ریزی تان جهت انتخاب موضوع وگزینش صاحبنظران بخاطر تدویر همچو گفتمانها، به ویژه پیرامون موضوع انتخابات، کدام اولویت هایی را مد نظر داشته اید؟
◘ صاحب نظران، آگاهان امور و متخصصینی که در میز گرد ها و گفتمان های تلویزیون آریانا دعوت می گردند، به اساس تخصصی که در وجود شان می بینیم و شخص را ازلحاظ فهم سیاسی در همین رابطه میشناسیم ، دعوت می کنیم. بازهم تأکید میکنم که معیار بخاطر دعوت اشخاص و افراد درگفتمانهای تلویزیون آریانا، صرفاً مسألۀ تخصص شان است.
من معتقد هستم، در ختم هر گفتمانی که تدویر می یابد، باید یک پیام و یک نتیجه گیری درست داشته باشد؛ ولی متأسلفانه در برخی از گفتمان هایی که از سوی رسانه ها راه اندازی می گردد، نتیجه گیری نمیشود و برای مخاطب کدام پیام خاص هم ندارد.
مثلاً یک نفر از ستاد انتخاباتی محترم کرزی و یک شخص از ستاد انتخاباتی محترم داکتر عبدالله در یک گفتمان شرکت دارند و در نتیجه، کارها و فعالیت های یک دیگر شان را نقد می کنند. شنیدن این حرف ها برای شنونده یک مقدار جالب است اما این گفتمان بدون کدام نتیجه گیری به پایان می رسد، کار درست نیست و این یک نقیصه است. اگر نتیجه گیری داشته باشد، ژورنالیست می تواند خود را اقناع بکند که رسالت خود را به شکل درست آن انجام داده است.
● یکی از بارز ترین رمز مؤفقیت برخی رسانه های صوتی و تصویری، ازجمله، شماری تلویزیونهای کشور، عدم تخطی ازارزشهای حقوق بشری ورعایت کامل وبلا انحراف ازاساسات وقواعد ژورنالیزم، ومهمتر از آن احتراز از گرایشهای سیاسی، قومی، تنظیمی، وامثال آنست. متأسفانه تعدادی از رسانه ها، منجمله گرداننده گان گفتمانها ومصاحبه ها در بعضی از تلویزیونها، به ویژه هنگام بحث روی مسایل سیاسی، بنابر تلقی نا درست از آزادی بیان، آنقدر جانبدارانه عمل میکنند که حتا تشخیص گردانندۀ برنامه با صاحبنظران دشوار میشود و چنین به نظر میرسد که آنها مخاطبان خود را از دست میدهند. شما این روند را چگونه ارزیابی میکنید؟
◘ متأسفانه در برخی از رسانه های کشور، این مشکل دیده شده، که کارِخلافِ اصول و قوانین ژورنالیزم است. وقتی یک نفر به عنوان مجری و یا گردانندۀ یک بحث قرار می گیرد، باید در طرح سوالات، جانبداری نکند و از احترام و عزت کار بگیرد و پرسش هایی را مطرح کند که برای موضوع مورد بحث نیاز است و پرسش هایی را که ممکن است در ذهن مخاطب برنامه خطور کند، آن پرسش ها را مطرح بکند و کوشش نکند با طرح یک سلسلۀ پرسشهای تخنیکی به شکل طوطی وار، خود را به کرسی شهرت بنشاند که این نوع شهرت ها کاذب، غلط و نادرست است. بناءً یک مجری باید پرسش های خود را کوتاه و منطقی مطرح کند و بیشتر کوشش کند که بشنود. بعضی وقت ها گرداننده های این تلویزیون ها را مقایسه میکنیم با گرداننده های تلویزیون های بسیار پیشرفتۀ جهان که تجربۀ طولانی در عرصۀ بحث های تلویزیونی دارند؛ مثل تلویزیون بی بی سی، تلویزیون الجزیره، تلویزیون سی ان ان که بسیار تفاوت دارند واصلاً قابل مقایسه نیستند.
● آیا گاهی اتفاق افتاده که شما در گفتمان ها، به نحوی، نا آگاهانه تحت تاثیر بحث ها قرار گرفته و جانبدارانه عمل کرده باشید ؟
◘ یکبار، آری. یک بحث بود که دوساعت طول کشید و به مناسبت ۶ جدی، تهاجم شوروی در افغانستان بود که بطور زنده پیش می رفت و اضافه از دوساعت دوام کردم. در برنامۀ مذکور از یک جنرال دعوت کرده بودیم که قبلاً وابسته به حزب دموکراتیک خلق، جناح پرچم بود واز آن نماینده گی می کرد واز یک شخص دیگر که قبلاً بحیث معین وزارت و والی درحکومت حفیظ الله امین، کار کرده بود وهمچنان از یک شخص دیگر که فرماندۀ مجاهدین بود دعوت کرده بودیم و یک ژورنالیست آزاد هم در بحث ما شرکت داشت. یکی از کسانی که صحبت می کرد بسیار اضافه گویی کرد و درمورد گروه خود زیاد صحبت کرد و کوشش کرد که فقط گروه خود را برائت بدهد و همه را مقصر قلمداد کند و انتظار می رفت شرکت کننده گان دیگر این برنامه، به این شخص پاسخ بدهند؛ دیدم که دیگران به گونه یی تحت تاثیر حرف های این شخص قرار گرفته اند و برنامه هم زنده بود. من ناخود آگاه و به ترتیب، پرسش را مطرح کردم که دیگران بیدار شدند و در مقابل این شخص سهم گرفتند.
● شما در برنامه های پژوهشی تان صفحۀ جدیدی از ژورنالیزم رسالتمند را در رسانه های افغانستان باز نموده اید؛ برنامه هایی چون حقوق بشر، دولت سازی، شهروند چیست، برنامه های اتومی پاکستان و ایران، از جمله برنامه های با اهمیتی در رسانه ها به حساب می آیند. شما چگونه پژوهش و ژورنالیزم را عجین ساخته اید؟
◘ بیش از چهار سال از تأسیس شبکۀ تلویزیونی آریانا در افغانستان نمی گذرد و خوشبختانه این شبکه توانسته است که میان مردم، خوب جا افتاده و به عنوان یک شبکۀ معروف شناخته شود. چیزی که درین تلویزیون کمبود حس می شد، نبود برنامه های پژوهشی بود که خوشبختانه از یک سال به این سو تلاش نمودیم وامکان میسر شد تا به تهیه و تولید برنامه های پژوهشی در تلویزیون آریانا دست بزنیم. خوشبختانه این اقدام ما مورد استقبال تعداد زیادی از بیننده های این برنامه قرار گرفت و این برنامه مخاطبین خاص خود را پیدا نمود و مورد تشویق زیاد قرار گرفتیم.
طرح این برنامۀ پژوهشی را متخصصین روابط بین المللی ،از جمله آقای ملک ستیز، به من دادند. بیشتر دانشجویان دانشگاه ها، به ویژه دانشجویان دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی و روابط بین المللی از داخل و خارج کشور به این برنامه علاقۀ بسیار زیاد گرفتند وحتی محصلین، پایان نامه های تحصیلی شان را روی موضوعاتی که ما در برنامه های پژوهشی مان، نشر میکردیم، اختصاص دادند و هم یک تعداد که در دانشگاه ها استاد بودند، خواستند که دفاع دیپلوم شان، روی این موضوعات باشد. یکی از برنامه ها را که به مناسبت شصتمین سالروز تصویب اعلامیۀ جهانی حقوق بشر ترتیب داده بودیم به نشر سپردیم، از نیویارک از مقر سازمان ملل متحد، برای ما زنگ آمد و یک کاپی آن را خواستند و ما برای شان روان کردیم.
از سوی دیگر، این برنامه به عنوان یکی از برنامه های موفق از سوی مرکز مطالعات جهانی و حقوق بشر به زبان انگلیسی برگردانی میگردد. تشویق علاقمندان این برنامه ما را بیشتر تشویق کرد و از کارم درین عرصه راضی هستم. این برنامه مورد توجۀ نهاد های حقوق بشری ومدافعین ارزشهای جامعۀ مدنی نیز قرار گرفت. در سال گذشته، شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان ازین برنامه و از نقش من در ساختن این برنامه طی محفل خاصی تقدیر نمود.
چنانکه شما درسوال تان اشاره نمودید، بیشتر برنامه های پژوهشی که از طریق تلویزیون آریانا به نشر رسیده است درمورد شبکۀ اتومی عبدالقدیر خان بود که معرفی عبدالقدیر خان، ساختن بمب در پاکستان، نقش دولتمردان و سیاسیون روی این پدیده ازطریق برنامه پخش گردید. تأثیرات این برنامه به حدی گسترده بود که حتی شخص عبدالقدیر خان میخواست در زمینه ابراز موضعگیری نماید. البته درآنزمان عبدالقدیر خان در توقیفِ خانه گی قرار داشت و نتوانست موضعش را مطرح نماید.
برنامۀ دیگر ما در مورد سلاح اتومی ایران بود که درین برنامه، پیشنیۀ تاریخی دولت ایران را در اتومی سازی تا به امروز به معرفی گرفتیم. این برنامه نیز از جمع برنامه های بی نظیر پژوهشی در کشور بود. این برنامه نشان داد که چگونه، برنامه های غنی سازی انرژیتیک ایران میتواند به برنامۀ گستردۀ هسته یی و راهیابی آن به سلاح اتومی گردد. محققینی که در برنامه با ما شرکت داشتند به این باور شدند که ایران تا سال ۲۰۱۵، صاحب سلاح اتومی می شود. این برنامه مورد توجه زیاد قرار گرفت. این برنامه در یک سایت به نام آریانا نت به نشر رسید که نظریات خواننده گان این موضوع، از چهل صفحه اضافه شده بود.
جنگ سرد، برنامۀ دیگر پژوهشی ما بود که مورد توجۀ فراوان در داخل و خارج از کشور قرار گرفت. درین برنامه، ما برای نخستین بار در کشور، جنگ سرد و پیامدهای آنرا از دیدگاههای اکادمیک، درچهارچوبه های ملی، منطقه یی و جهانی مورد بحث قرار دادیم. یکی از برنامه های پر بینندۀ پژوهشیِ تلویزیون آریانا را برنامۀ دولت سازی در افغانستان، چالشها و فرصتهای پیشرو میساخت که زیاد مورد توجه قرار گرفت. آخرین برنامۀ پژوهشی ما را برنامۀ پژوهشی و تحلیلی پیرامون نقش جیوپلوتیک افغانستان در جهان با بازتابی برمسایل «افغانستان در ژرفنای مناسبات بین المللی» میساخت. این برنامه تلاش نمود به این پرسش که چرا افغانستان به نقطۀ عطفی در سیاستهای جهانی مبدل گردیده است، پاسخ ارایه نماید. همچنان درین برنامه، سایۀ تاریک هژمونی ابرقدرتها بر افغانستان، از شرق تا غرب را مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد.
هرچند این برنامه های پژوهشی نظر به تقاضا و علاقمندی وافر بیننده های تلویزیون آریانا در داخل و خارج از کشور، دوبار باز نشر گردیده اند، اما تا هنوزهم این برنامه ها به عنوان منابع اطلاعاتی، مورد توجۀ زیادی علاقمندان مباحث امور بین المللی قرار گرفته ومیگیرند. تلویزیون آریانا سلسۀ این برنامه ها را ادامه خواهد داد و زمینه های بازتاب پژوهش را در رسانه های خویش جدی خواهد گرفت.
● شما میدانید که آزادی بیان و آزادی مطبوعات، دو روی یک سکۀ حقوق شهروندی اند؛ تلویزیون آریانا درین زمینه کار های مفیدی را انجام داده است؛ اما تا هنوز هم نقش سازنده میان جامعۀ مدنی ورسانه ها کمرنگ جلوه میکند؛ به نظر شما چه باید کرد تا این دونهاد ارزشی هماهنگی بیشتر یابند و جوهر حقوق شهروندی تبارز بیشتر یابد؟
◘ رسانه ها باید همگام، موازی و هم آهنگ با جامعۀ مدنی فعالیت های خود را دنبال بکنند تا موفق شوند حقوق شهروندی و حقوق بشری را تامین بسازند. متاسفانه کمتر رسانه ها درین موارد کار نموده و برای شناساندن نهاد های مدنی کمتر نقش گرفته اند و این مشکل، عوامل زیاد دارد و به بحث عمیق نیاز دارد که چرا میان رسانه های افغانستان پراگنده گی وجود دارد، چطور میتوان این پراگنده گی ها را تنظیم نمود و چگونه هم آهنگی میان رسانه ها ونهاد های مدنی بوجود آورد. رسانه ها درین مسایل کمتر توجه کرده و کمتر در معرفی نهاد های جامعۀ مدنی سهم گرفته اند. اگر مردم بیشتر از عملکرد نهاد های مدنی از طریق رسانه ها آگاهی حاصل کنند، بیشتر همکار نهاد های مدنی می باشند. رسانه ها میتوانند جزءِ نهاد های مدنی خطاب گردند.
● شما در رابطه به مسایل حقوق بشری و بازتاب فعالیت های نهاد های جامعه مدنی، چی طرح های مشخصی دارید؟
◘ شخصاً طرح هایی در قسمت رعایت حقوق بشر و شناسایی جامعۀ مدنی در سطح کشور برای آینده ها دارم. اگر چه در قسمت شناسایی نهاد های مدنی، با اینکه یک یا دو برنامه داشتیم ولی به هیچ وجه کافی نیست. من بحیث مسؤول خبر درین شبکۀ تلویزیونی که چهار سرویس خبری داریم، در اخبار مربوط به اطلاع رسانی، به مسایل حقوق بشری زیاد توجه کرده ام. هر روز مسایل نقض حقوق بشر را بازتاب داده ایم. میتوانم با صراحت بگویم که تلویزیون آریانا اولین تلویزیونی است که مباحث نقض حقوق بشری را بیشتر بازتاب داده است. متأسفانه یک سلسلۀ تیلفون های نا خوشایندی از سوی متعصبین نیز داشتیم؛ چنانکه بعد از این که یک مورد نقض حقوق بشر را از تلویزیون آریانا، پخش نمودیم، چند نفر از اتباع افغانستان که در عربستان سعودی زندگی میکنند به ما زنگ زدند که چرا این مسایل را نشر می کنید مارا پیش عربها و دیگران شرماندید و خدا خود شما را بشرماند.
این نوع تلفونها زیاد آمده؛ نه یک بار و نه دو بار؛ چون برای آنها درد آور است؛ اما پخش این نوع خبرها هم ضروری است. بطورمثال خبر دردناک اطفالی که در زمستان بخاطر نبود مواد غذایی توسط والدین شان به فروش رسانیده شده اند. وقتی که این گزارش خبری نشر شد، یک تعداد به کمک خانوادۀ نیازمند شتافته و طفل را به آغوش مادرش باز گردانیدند.
● فکر نمیکنید که در ردیف برنامه هایی که دارید، یک برنامۀ اختصاصی در زمینۀ مسایل حقوق بشری نیز داشته باشید، که در آن قضایا، مفاهیم و ارزشهای مربوط به مسایل حقوق بشری گنجانیده شود؛ تا از یک سو برای مردم پیامی داشته باشد و از سوی دیگر حوادث و قضایا به گوش مردم رسانیده شود و سطح درک مردم از مسایل مرتبط به حقوق بشر ارتقا یابد. شما چی نظر دارید؟
◘ من شخصاً موافقم. همانطوریکه به برنامه های پژوهشی کمبود حس میشد و ما آن را ایجاد کردیم، نشربرنامه های اختصاصی حقوق بشری نیز یک ضرورت مبرم است واین موضوع را از گذشته ها در ذهن داشته ام . درین مورد حتماً با همکاران تلویزیون صحبت می کنیم.
● آقای میرزایی ازصحبت همه جانبۀ شما ابراز سپاس میکنم. به امید ملاقات آینده و پیروزیهای بیشتر شما. پدرود
………………………………………………
رادیوآریانا، رادیوی نسل رسالتمند
فرهنگِ شنیدنِ رادیو، در میان مردم ما از دیریست که عمومیت پیدا کرده است. با استفاده از رادیو که وسیلۀ ارزان وقابل دسترس رسانه یی است، میتوان به زودی از معلومات و سرگرمی بهره مند گردید. رشد قابل ملاحظۀ نشرات رادیویی در کشور، این زمینه را برای مردم افغانستان مساعد ساخته است تا آنان، از رادیو به عنوان مروج ترین وسیلۀ رسانه یی در اخذ اطلاعات استفاده نمایند. افغانستان در میان کشور های منطقه، از بیشترین دستگاهها و برنامه های رادیویی برخوردار است؛ که خود یک تحول و دستاورد بزرگی به حساب می آید. این در حالیست که اگر فضای امروز رسانه یی با یک دهۀ پیش مقایسه گردد، تا ایجاد دولت انتقالی، ما صاحب رادیوی دولتی بودیم و جای رادیوهای آزاد بکلی خالی به نظر میرسید. با تحولاتِ اخیر در کشور و ایجادِ فضای جدید، روند توسعۀ فکریِ مردم، با استفاده از رسانه ها به شکل بی نظیری تغییر کرد. درین دوره، رسانه های جدیدی ظهور کردند و به فعالیت پرداختند. یکی ازین رسانه های جالب، رادیو آریاناست که به زوردی توانست جایگاه خودرا در میان مردم افغانستان باز نماید. رادیوی آریانا در میان کانون های رسانه یی کشور از جمع رسانه هاییست که هدف خویش را ایجاد فضای بهتر معلوماتی، تفریحی و هنری برای مردم در کشور قرار داده است. درمیان رادیوهای موجود درکشور، رادیو آریانا یکی ازرادیوهای پرشنونده به خصوص میان نسل جوان کشور است.
«رادیو آریانا، نماد هماهنگی مردم»، بحث وگفتگوییست درپیوند با شناسایی ومعرفت بیشتر این رادیوکه باهم میخوانیم:
………………………………………………
رادیو آریانا، نماد هماهنگی مردم
اجمل حیدری مسؤول نشرات رادیو آریانا در گفتگو با فروزان درویش خبرنگار انگاره
اجمل حیدری از جوانان مستعد و با ذوق در کانون آریانا به شمار میرود. اجمل حیدری با ارایۀ برنامه های هنری و ادبی، شهرت حاصل کرد. برنامۀ موسیقی تلویزیون آریانا به خواست بیننده ها بنام «انتخاب بیننده ها» علاقمندان زیادی دارد. اجمل حیدری، این برنامه را با مهارت اجرا میکرد و آنرا دلچسپی میداد. وی به خوبی میتوانست با مخاطبینش که به گونۀ مستقیم صحبت میکردند، حرف بزند و آنان را به ارایۀ نظریات سالم برای بهبود برنامه های هنری ترغیب نماید. اجمل حیدری گفت وگو گردان موفقی نیز است. وی مصاحبه های جالبی را با هنرمندان افغان در داخل و خارج از کشورانجام داده که باعث علاقمندی هنرمندان به برنامه های تلویزیون آریانا گردیده است. دیری نگذشت که اجمل، برنامۀ جالب ادبی تلویزیون آریانا را گرداننده گی کرد. این برنامه که به معرفی و مروری بر ادبیات تأریخی و معاصر کشور میپردازد، توانسته است علاقمندی تعداد زیادی از اهل قلم و کتاب در کشور رابه خود جلب نماید. اجمل حیدری سپس به برنامۀ خوب اطلاعاتی و خانواده گیِ صبحانۀ تلویزیون آریانا بنام «صبح و زندگی» پیوست و ابتکارات جالبی را درین برنامه نیز با خود آورد. اجمل حیدری، همزمان با کار در تلویزیون، برنامه های رادیویی آریانا را به همین خوبیها مدیریت مینماید. اجمل حیدری در پهلوی آنکه یک ژورنالیست با سلیقه است، قریحۀ خوب درموسیقی، فرهنگ لباس و گفتار برخورد دارد. واینک پرسشها را با وی در میان میگذارم:
■ آقای اجمل حیدری لطفاً در مورد تاریخچۀ رادیو آریانا و پوشش نشراتی آن معلومات دهید.
◙ رادیو آریانا مدت بیش از پنج سال است که فعالیت دارد و نشرات آن در کشور سرتاسری میباشد. همچنان نشرات رادیو از طریق انترنت با مراجعه به ویب سایت مشخص آریانا، قابل دسترس است.
■ با توجه به فید بک ها و نامه هایی که به شما می رسد، برای ما بگویید که رادیو آریانا چقدر شنونده دارد و آیا درین قسمت کدام سروی انجام داده اید؟
◙ تا بحال احصائیه گیری هایی که صورت گرفته، خوشبختانه رادیو آریانا در سمت شمال بیشترین شنونده را از خود نموده است. کار سروی برای دریافت رقم دقیق و کامل آن جریان دارد.
■ شما کار کرد و فعالیت های یک رادیو را در دولت سازی ، تأمین دموکراسی وداشتن یک جامعۀ مدنی چگونه ارزیابی میکنید؟
◙ به نطر من رادیو به مثابۀ یک رسانۀ صوتی میتواند بسیار کار ساز باشد و در جهت رشد دمکراسی فعالیت های خوبی را انجام دهد. البته از طرق مختلف میشود که این کار عملی شود. مثلا؛ یکی از طریقه ها و راه ها را میشود گفت که تهیه نمودن و تقدیم نمودن برنامه های معلوماتی به خاطر رشد اذهان عامه وتعریف های گوناگون از دموکراسی و بسا موارد دیگری است که برای رشد استعداد های جوانان و آگاهی دهی برای جوانان مؤثر واقع می شود.
■ نقش رادیو ها را در آگاهی دهی به مردم از جریانات و حوادث روز، به خصوص در مورد انتخابات چگونه ارزیابی میکنید؛ و همچنان رادیوی شما چه ویژه گی خاص خود را در این مورد نسبت به سایر رادیو ها داشته است؟
◙ رادیو ها در آگاهی بخشیدن برای مردم از جریان انتخابات ویا در کل، نقش بسیار مهم وارزنده را بازی میکنند، رادیو به مثابۀ یک رسانۀ صوتی، به زودترین فرصت میتواند اطلاعات و معلوماتی را که در دسترس قرار میگیرد به شکلی از اشکال به سمع شنونده گان برساند؛ چنانکه در قسمت پروسۀ انتخابات شما یاد آور شدید، رادیو ها نقش بسیار خوبی را ایفا کرده اند. از جمله میشود گفت که رادیو آریانا، جریان انتخابات راطور منظم دنبال میکرد. ما در برنامه های ویژه یی که درمورد انتخابات داشتیم، تعادل را کاملاً در نظرمی گرفتیم؛ یعنی فرصت صحبت برای ۴۱ تن از کاندیدا ها مساعد شده بود و ما توانستیم در مجموع، همه کاندیدا های محترم ریاست جمهوری را در برنامه های مختلف خود که ازطریق آریانا اف ، ام نشر میشد، در اوقات مختلف دعوت کنیم وآنان ازینطریق توانستند برنامه های کاری خود را به مردم ارائه دهند.
همچنان ما توانستیم در برنامه های انتخابات ریاست جمهوری، تعادل را از هر نگا ه حفظ کنیم. ما به هیچ نحو از کاندیدای مشخصی حمایت نکردیم و به هیچ شکلی از قوم مشخص، از زبان مشخص، از سمت مشخص وغیره پشتیبانی نکردیم.
آریانا همیشه نماد هماهنگی مردم است وبا همین شعار، ما همیشه پا بند هستیم و همین شعار را توانستیم عملی هم کنیم.
رادیو آریانا هم نقشی را دربازتاب پروسۀ انتخابات بازی کرد وهم نقشی در آگاهی دهی به مردم ایفا کرد. یکی از ویژه گی هایی که ما داشتیم، توانستیم زمینۀ صحبت کردن را برای کاندیدا ها مساعد بسازیم تا همۀ آنها بتوانند به طور آزادانه پلان های کاری خود را بگویند ومساویانه و عادلانه صحبت های خود را داشته باشند.
■ تمرکز برنامه های رادیوی شما بیشتر بر کدام موضوعات است، و برکدام موضوعات اولویت میدهید. برنامه های اطلاعاتی، تفریحی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و دیگر موضوعات؟
◙ نشرات رادیو آریانا بیشتر بر برنامه های معلوماتی، اطلاعاتی، سیاسی و دینی متکی است وبه این موضوعات اولویت داده میشود. در ۲۴ ساعت برنامه های ما اگر با فیصد در موردش صحبت کنیم، بیشتر برنامه های معلوماتی، اطلاعاتی، سیاسی، ادبی و فرهنگی است.
■ در مجموع رسانه های کشور به معنای واقعی آن در ترویج حقوق بشرو شناسایی حق آزادی بیان و نحوۀ استفادۀ درست از آن، چه نقشی دارند وشما به گونۀ مشخص درین دو مورد چه برنامه هایی داشتید؟
◙ در مجموع رسانه های صوتی قسمیکه شما هم گفتید در ترویج حقوق بشر وحق آزادی بیان نقش بسیار مهم وبارز را بازی میکنند. باید بگویم که ما توانستیم در اوقات مختلف وبه مناسبت های مختلف، پیام های خوبی را در رابطه به مسایل حقوق بشر ازطریق برنامه های خویش به مردم بشنوانیم وپخش کنیم.
بخاطرترویج مفاهیم حقوق بشر وهمچنان آزادی بیان، ما برنامه هایی را براه انداختیم ودر آن ازمسؤولین وکارشناسان دعوت نمودیم تا آنان در این زمینه صحبت هایی داشته باشند .
■ آقای اجمل حیدری از ارائۀ معلومات شما تشکر برای شما و همکاران تان طلب مؤفقیت میکنم.
◙ ازشما هم تشکر.