وضعیت نهادهای مدنی در هرات

در گفتگو با خلیل پارسا، رییس اجرایی نهضت ملی جوانان افغانستان
و عضو شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان

حسین سرامد

لطفاً در مورد نهضت ملی جوانان افغانستان، فعالیتها و برنامه های آن توضیح دهید.

Discuss01-31نهضت ملی جوانان افغانستان، یکی از نهادهای مدنی است که در حوزۀ غرب کشور فعالیت میکند. این نهاد، در سال ۱۳۸۳ خورشیدی، در وزارت عدلیه ثبت شده و جواز فعالیت دریافت کرده است. مؤسسین این نهاد، تعدادی از جوانان فعال در هرات و ولایتهای همجوار آن و تعدادی هم از جوانان کابل و بامیان و بعضی از ولایتهای دیگر میباشند. نهضت ملی جوانان افغانستان، در عرصۀ تحقق دموکراسی در افغانستان، تحقق و گسترش حقوق بشر، به ویژه حقوق زنان و کودکان، تقویت جامعۀ مدنی، تعصب زدایی و تقویت وحدت ملی و انسجام میان اقوام و اقشار مختلف مردم افغانستان، سهمگیری، تشویق و مشارکت جوانان در پروسه های انتخاباتی و نهادینه شدن قانون در کشور و نیز برای رفع بی سوادی، تلاش میکند. نهضت ملی جوانان افغانستان، یک سال پیش عضویت شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان را به دست آورده است.

در مورد وضعیت نهادهای مدنی در هرات و زمینه‏های فعالیت این نهادها در هرات توضیح دهید.

زمینۀ کار و فعالیت برای نهادهای مدنی در هرات، نظر به چند سال گذشته، بهتر شده است. شرایط کاری در آنجا بهبود یافته و ما میتوانیم راحت تر کار کنیم. دولت، در بعضی از موارد، با ما همکاری میکند و مردم نیز، نظر به چند سال گذشته، با مفاهیم مدنی و اهداف و فعالیتهای نهادهای مدنی، بیشتر آشنا شده اند و نسبت به آنها اعتماد بیشتر یافته اند. قابل یاد آوری است، که گاهی سوء استفاده هایی، از نام نهادهای مدنی صورت میگیرد، که باعث بدنامی آنها میشود. این گونه نهادها، وابستگیهای سیاسی دارند و در واقع، اهدافی سیاسی را تعقیب میکنند. حتا بعضی از حلقاتی که با نام نهادهای مدنی فعالیت میکنند، با گروههای مسلح در ارتباط اند. روی هم رفته، میشود گفت که وضعیت جامعۀ مدنی در هرات، نسبت به سالهای گذشته، بهتر شده است و همواره نهادهای جدیدی تأسیس میشوند و به فعالیت آغاز میکنند.

در مجموع، چند نهاد مدنی در هرات فعالیت دارد؟

نهادهای زیادی وجود دارد؛ امّا ما اگر آنها را نظر به فعالیتهای شان تفکیک کنیم، میتوان گفت که یک دسته نهادهایی اند، که واقعاً فعالیت میکنند و دارای اهداف مشخصی اند. امّا بعضی از نهادهای دیگر، صرفاً به نام وجود دارند و هیچگونه فعالیتی از آنها مشاهده نمیشود. این نهادها، بیشتر به خاطر اهداف سیاسی بعضی از احزاب و حتا افراد خاص ایجاد میشوند و معمولاً در نزدیکیهای انتخابات، برای امتیازگیری از نامزدها، به میان می آیند و بعداً فقط اسمی از آنها باقی میماند. با این وجود، فکر میکنم در حدود ۲۵ نهاد فعال مدنی در هرات فعالیت میکنند.

یکی از مسایلی که همیشه در هرات وجود داشته، خشونت ورزی، به ویژه خشونتهای خانوادگی، بوده است. فعلاً وضعیت هرات از این جهت چگونه است؟

شاید بتوان گفت، که بنابر آمار، موارد خشونتهای خانوادگی، بیشتر هم شده باشد. امّا این به هیچ وجه به معنای آن نیست که در مجموع وضعیت رو به بدی است. به نظر من، بالا رفتن خشونتهای خانوادگی در هرات، ناشی از رشد آگاهیهای مدنی زنان بوده است. آگاه شدن آنان از حقوق شان، به دنبال خود مطالبۀ حق را نیز دارد. از این رو، رشد آگاهیهای زنان از حقوق شان باعث شده، که در برخی از موارد، از صلاحیت و حقوق خود استفاده کنند و نقش فعالتر را نسبت به گذشته بازی کنند. طبیعی است، که در درون خانواده های سنتی، گاهی ممکن است این پدیده با حساسیتهای شدید مواجه شود و باعث بروز مواردی از خشونت گردد. من، این نکته را ناشی از مؤثریت فعالیتهای نهادهای مدنی میدانم و هرچند در ظاهر، تأثیرات منفی داشته است؛ امّا در دراز مدت، قطعاً، به بهبود وضعیت کمک خواهد کرد.

فکر نمیکنید که این مسأله، به دلیل عدم تناسب فعالیتهای نهادهای مدنی در عرصۀ آگاهیدهی برای تمام اقشار جامعه بوده باشد؟ نهادهای مدنی توانسته اند زنان را از حقوق شان آگاه بسازند، امّا برای پذیرش این حقوق فکر نمیکنید که ضرورت باشد مردان سنتی جامعه و در مجموع فرهنگ جامعه، باید ظرفیت پذیرش آن را داشته باشد؟ یعنی فرهنگ سنتی، در هرات، هنوز نتوانسته است نورمهای مدنی را بپذیرد.

بلی، درست است. من این نقیصه را میپذیرم. بنابر آمار، موارد خودسوزی در هرات بیشتر شده است. یکی از دلایل عمدۀ آن این است که زنان طالب حق خود اند؛ امّا مردان سنتی جامعه، هنوز آماده گی آن را نیافته اند و یا آگاهی کافی نیافته اند، که این حقوق را بپذیرند. امّا باید گفت، به هرحال، بخشی از کار در این زمینه صورت گرفته است، بدون آن که ضرورت کار بیشتر را نفی کنیم. به نظر من، این یک حالت گذار است. من امیدوارم، که فرهنگ سنتی جامعه، به زودی بتواند ارزشهای مدنی را تحمل کند و آن را از خود بسازد. این مسأله، نیازمند فعالیت بیشتر نهادهای مدنی در زمینۀ آگاهیدهی به تمام اقشار جامعه است. اگر تناسب را در آگاهیدهی به مردان و زنان برقرار نکنیم، شاید موارد این خشونت ورزی زیادتر هم شود. از این رو میپذیرم که باید این تناسب در نظر گرفته شود.

دیدگاهتان را بنویسید