«پراگندگی دیدگاهها در بین اعضای تیم، گفتوگوهای صلح را با مشکل روبهرو خواهد کرد»
ظرفیت و آمادگی تیم مذاکرهکنندهی صلح برای گفتوگو با طالبان از موضوعاتی است که به باور آگاهان، از کلیدیترین شروط برای موفقیت این تیم به شمار میرود.
شهلا فرید، استاد حقوق دانشگاه کابل، که پیش از این عضویت تیم مذاکرهکنندهی صلح را داشت، میگوید، دولت آنچنان که باید به تقویت ظرفیت تیم گفتوگو توجه نکرده است «مشکل بزرگ در خود حکومت است، دولت برای تخنیکیشدن تیم کوشش نکرده است و بسیاری از اعضا، خودشان روی ظرفیت خود کار کردهاند. با این حال، متاسفانه وحدت نظر که یکی از نکات اساسی و فنی است، در تیم وجود ندارد.»
شبکه: به نظر شما در دیدگاه گروه طالبان، به عنوان طرف دولت در مذاکرات صلح تغییری آمده است؟
فرید: به صورت کلی با مشاهدهی فعالیتهای کنونیشان میتوان گفت هیچ تغییری در دیدگاه طالبان نیامده است، اما نتیجهی درست، در جریان گفتوگوها مشخص خواهد شد و خواهیم دانست که تغییراتی در دیدگاه طالبان آمده است یا نه.
بانو فرید میافزاید، مدیریت جنگی طالبان و رهبران سیاسی آنان، باید به گونهی جداگانه مطالعه شوند و باید دید که گروه سیاسی طالبان که در مذاکرات سهم میگیرند، بر ماشین جنگی این گروه تاثیر دارد یا نه.
شبکه: منظور شما این است که طالبانی که با دولت مذاکره میکنند، با طالب خط جنگ متفاوتاند؟
فرید: با اینکه طالبان مذاکرهکننده کمتر خشن استند، اما فکر نمیکنم که دو گروه طالبان، در زمان گفتوگوها با هم تفاوت داشته باشند؛ به این دلیل که بین هردو گروه یک وجه مشترک وجود دارد و آن این است که هردو، وجود خود را در جنگ میبینند و میخواهند واقعیت خود را توسط جنگ ثابت کنند.
شبکه: در صورت شراکت طالبان در قدرت، چه تغییری در وضعیت زندگی زنان خواهد آمد؟
فرید: اگر شریک قدرت شوند، الزاما حقوق زنان را حفظ میکنند؛ آنان نمیتوانند مکاتب و دانشگاهها را ببندند و مجبورند موضوعات بسیاری را بپذیرند، اما در صورتی قدرت به دست طالبان بیافتد، تغییراتی در وضعیت زنان خواهد آمد.
شبکه: این تغییرات چه خواهد بود؟
فرید: فکر میکنم یک وقفهی نسبتا طولانی در مشارکتهای اجتماعی و سیاسی زنان به وجود بیاید؛ زیرا طالبان حق دسترسی زنان به حقوقشان را مشروط بر مناسببودن محیط کاری و آموزشی دانستهاند و به وجود آوردن چنین شرایطی نیاز به فرصت دارد و طالبان به زودی نخواهند توانست محیطهای مطلوب خودشان را جایگزین فضاهای کاری و تحصیلی مشترک کنند.
به باور بانو فرید، اگر طالبان در راس قدرت قرار بگیرند، جنگ پایان نخواهد یافت و به نامهای متفاوت ادامه خواهد داشت. وی میافزاید، طالبان باید این طرز فکر اشتباه را تغییر بدهند که تنها با جنگ میتوانند حاکمیت سیاسی داشته باشند؛ زیرا این کار از راه مصالحه نیز امکانپذیر است.
بانو فرید به این باور است که، اگرچه تنها حضور طالبان در حکومت، باعث نبود امنیت اجتماعی برای زنان نمیشود، اما موضوع زنان باید بخشی مهم و اساسی از گفتوگوهای صلح باشد و برای تغییر دادن دیدگاه طالبان در مورد زنان تلاش صورت گیرد.