چگونگی سرنوشت حقوق زنان در جامعه‌ی پسا صلح؛موضع گنگ طالبان بوی سرکوب می‌دهد
برخی پژوهش‌گران به این باورند که مشخص‌نبودن موقف طالبان در رابطه با حقوق زنان در حکومت پس از توافق صلح ممکن است به معنای عدم تغییر در باورهای این گروه نسبت به زنان باشد.
داکتر سید عاصف حسینی، پژوهش‌گر، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، طالبان هیچ پاسخ واضحی در رابطه با موضوع حقوق زنان نداده‌اند که این به معنای تلاش آنان برای سرکوب‌کردن زنان است. «طالبان جواب صریحی درباره‌ی حقوق زنان در جامعه‌ی احتمالی پساصلح نداده‌اند، این یعنی که آنان سعی می‌کنند زنان را سرکوب کنند، حتی اگر نتوانند به اندازه‌ی گذشته در این کار موفق باشند. این گروه باور ایدئولوژیک خود را تغییر نداده است.»
شبکه: آیا حضور زنان در گفت‌وگوهای صلح می‌تواند تاثیری بر رویکرد زن‌ستیزانه‌ی این گروه بگذارد؟
حسینی: حضور زنان در گفت‌وگوها یقینا خوب است، اما واقعیت این است که هیچ تاثیری بر روند صلح با گروهی که زنان و حضور آنان را به رسمیت نمی‌شناسد، ندارد.
شبکه: به نظر شما تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت، به‌ویژه زنانی که در این تیم استند شایستگی و توانایی نمایندگی از زنان و دفاع از حقوق آنان را دارند؟
حسینی: بلی، به نظر من آنان شایستگی کافی برای روبه‌رو شدن با گروه طالبان را دارند، اما بحث این است که آنان از یک‌سو نمی‌توانند چیزی فراتر از اجندای دولت بگویند و از سوی دیگر طالبان حضور آنان را به رسمیت نمی‌شناسند و نمادین می‌بینند.
شبکه: اگر قرار باشد طالبان برای توافق صلح محدودیت‌هایی در مورد حقوق زنان طرح کنند، موقف حکومت چه باید باشد؟
حسینی: حکومت باید سرسختانه در برابر هرگونه محدودیت در مورد حقوق زنان ایستادگی کند. حقوق زنان در شرایط کنونی جامعه‌ی افغانستان در واقع خط سرخ تمام معادلات سیاسی است. اگر حضور فعال زنان در جامعه تضمین شود، جامعه به سوی خوبی پیش خواهد رفت.
شبکه: جدا از مسائل امنیتی و مخالفت طالبان که مانعی برای پیشرفت زنان است، دیگر چه مشکلاتی در جامعه از موانع پیشرفت و ترقی زنان به شمار می‌رود؟
حسینی: به موارد زیادی می‌توان در این رابطه اشاره کرد؛ یکی از آن‌ها اعطای پست‌های حکومتی بر اساس سهمیه‌ی جنسیتی است که می‌تواند به موقف زنان در درازمدت آسیب بزند؛ چون دولت به جای این‌که برای توانمندسازی بنیادین زنان تلاش کند، سعی می‌کند پست‌هایی را به طور ظاهری به آنان بدهد و امتیاز بگیرد. نباید فراموش کرد که مهم‌ترین نکته برای ارتقای حضور فعال و موثر زنان در جامعه و رهبری جامعه، تقویت آنان از طریق تحصیل، فرصت‌های کاری و مشارکت سیاسی است.
شبکه: برخی به این باورند که زنان باید با ایجاد جنبش‌های مستقل از دولت اقدام به دادخواهی کنند و به نوعی دست به یک تغییر بزرگ بزنند، شما تا چه اندازه به ظرفیت ایجاد چنین جنبش‌هایی در میان زنان افغانستان باور دارید؟
حسینی: وجود جنبش‌های مستقل برای یک جامعه حیاتی است، اما جنبش مستقل زنان در افغانستان به ندرت می‌تواند دوام بیاورد. بدون دسترسی به منابع سیاسی- اجتماعی و ایجاد تغییرات سیستماتیک هوشمند در ساختار قدرت، هر تلاش و کوششی هدر می‌رود یا منحرف می‌شود. اگر واقع‌بینانه ببینیم، جنبش‌های مستقل از سوی گروه‌های زن‌ستیز و حتی زنانی که با سهمیه به قدرت رسیده‌اند، سرکوب می‌شوند.
شبکه: به نظر شما حضور طالبان در قدرت، چه تاثیری بر فعالیت‌های مدنی خواهد گذاشت؟
حسینی: امارت اسلامی طالبانی چیزی به عنوان جامعه‌ی مدنی را به رسمیت نمی‌شناسد؛ به این دلیل آن‌چه ما طی بیست سال گذشته به عنوان جامعه‌ی مدنی می‌شناسیم، به صراحت از بین می‌رود. ماهیت جامعه‌ی مدنی این است که قدرت را تعدیل کند و واسطه‌ی بین مردم و نهادهای قدرت باشد؛ به همین دلیل طالبان آن را از بین می‌برند یا به نوعی استحاله می‌کنند، یعنی حتی ممکن است نهادهای دینی را به جای جامعه‌ی مدنی جا بزنند؛ آن‌چه در برخی از کشورهای اسلامی رخ داده است.
شبکه: ارزیابی شما از آن‌چه تا کنون در گفت‌وگوهای صلح گذشته است چیست؟
حسینی: طالبان به صلح باور ندارند و احساس می‌کنند که برنده‌ی میدان استند، حداقل فشاری که از سوی حکومت ترامپ برای صلح بود حالا برداشته شده است و آنان بیش از پیش یکه‌تازی می‌کنند.
شبکه: اگر گفت‌وگوهای صلح را به عنوان یک فرصت در نظر بگیریم، چه استفاده‌هایی، به‌ویژه در رابطه با زنان باید از آن صورت گیرد؟
حسینی: چنین گفت‌وگوهایی فرصت نیستند و فقط به اتلاف وقت، هزینه و روحیه‌ی جامعه می‌انجامند. طالبان بر موضع خود ایستاده‌اند و عقب‌نشینی نمی‌کنند.
داکتر حسینی می‌گوید، شورشیان تا وقتی احساس پیروزی کنند تن به مذاکرات واقعی نمی‌دهند و این در حالی است که این گروه شورشی، هیچ فشاری از سوی هیچ نهاد داخلی یا بین‌المللی احساس نمی‌کند و اگر همین‌طور پیش برود مذاکرات صلح به انجام نخواهد رسید.