نویسنده: Sayed Hussain Hussainy

نویسنده: محمد فهیم نعیمی زبان، نقشِ بس مهمی را در جوامع انسانی، خصوصاً در جوامعِ دموکراتیک بازی می کند. زبان، یکی از مهمترین وسیله هایی است، که انسانها توانسته اند با آن به بازتولیدِ مفاهیمِ انسانی و دموکراتیک، بپردازند. دموکراسی، به عنوانِ رژیمِ سیاسی مدرن و همه گیر، تنها از طریقِ گفتگو و از برکتِ زبان شکل گرفته است. زبانِ گفتگویی را می توان مادرِ دموکراسی نامید. دموکراسی گفتگویی، تنها در صورتِ وجودِ گفتگوی عمومی و در بسترِ مناسب برای گفتگو، ایجاد می شود. با توجه به ظرفیتهای زبانی در راه اندازی گفتگو، به سادگی می توان به نقشِ زبان در دموکراسی پی برد. انسانهای سراسرِ جهان، تنها از طریقِ زبان می توانند مفاهیم و اطلاعاتِ سیاسی و فرهنگی را به صورتِ دقیق و صریح، به همدیگر منتقل نمایند. به هر اندازه یی که ظرفیتِ علمی و فرهنگی زبان بیشتر باشد، به همان اندازه، امکانِ گفتگو و تبادلِ نظرِ علمی ـ فرهنگی، پیرامونِ مفاهیمِ دموکراتیک بیشتر خواهد بود. اهمیتِ زبانِ با ظرفیتِ بلندِ علمی و فرهنگی را در شکلگیری و نهادینه شدن دموکراسی، به هیچ وجه نمی توان نادیده گرفت. شکلگیری دموکراسی در هر جامعه، متناسب با تلاشهایی است که برای ظرفیت سازی در زبانِ همان جامعه صورت می گیرد. زبانِ هر جامعه آیینۀ فرهنگِ همان جامعه است؛ برای شکلگیری ارزشهای فرهنگی دموکراسی، باید زبان را توانمند ساخت. از جانبی هم برای رشدِ زبان، هر جامعه یی نیازمندِ بستری است که در آن تساهل، به عنوانِ ارزشِ مهمِ انسانی، به رسمیت شناخته شود. اگر یک گامِ دیگر فراتر بگذاریم، باید بپذیریم که زبان نه تنها به تساهل نیازمند است، بلکه مؤلد آن نیز است. زبانِ گفتگویی، تنها در بسترِ فرهنگی جامعۀ می تواند رشد نماید و باعثِ شکلگیری ارزشها و ساختارهای دموکراتیک گردد، که در آن حدِ اقلِ تساهل، موجود باشد. در هر جامعه یی، نبودِ حدِ اقلِ…

(به بهانۀ روز جهانی تلویزیون و روز جهانی رفع خشونت علیه زنان) م. ح. خرسند هفتۀ گذشته، دو مناسبت جهانی را یکجا در خود داشت: روز جهانی تلویزیون و روز جهانی رفع خشونت علیه زنان. هرچند در ظاهر، این دو مناسبت کاملاً جدا از همدیگر اند و تقارن آنها بیانگر هیچ ارتباطی نیست: بیست و یکم نوامبر، معادل است با روز جهانی تلویزیون و بیست و پنجم نوامبر، معادل است با روز جهانی رفع خشونت علیه زنان. روز جهانی تلویزیون، در سال ۱۹۹۶ میلادی، از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به عنوان روز جهانی تلویزیون تعیین شد و روز جهانی رفع خشونت علیه زنان، در سال ۱۹۹۹ میلادی، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، تصویب شد. روز جهانی رفع خشونت علیه زنان، به خاطر بهبود وضعیت زندگی زنان و بهره مندی بیشتر آنان از حقوق اولیۀ شان نامگذاری شد. تجلیل از این روز و نامگذاری این روز به این نام، در واقع، داعیۀ زنانی است که همواره قربانی خشونت بوده اند. خشونت علیه زنان، جنبه های بسیار گسترده دارد و در جوامع قبیله یی و بدوی، بسیار بیشتر است. چیزی که مسأله را بسیار جدی تر و قابل تأمل تر میسازد این است، که خشونت علیه زنان، ریشه در فرهنگ سنتی اکثر جوامع دارد. وقتی فرهنگ جامعه، پذیرای خشونت علیه زنان باشد، خشونت به رفتار عام و همگانی آن جامعه تبدیل میشود. در این صورت زنان در متن جامعه و باورهای سنتی آن محکوم به خشونتی دانسته میشود، که گرفتار آن شده است. از این رو میتوان گفت زنان، در کنار کودکان، آسیب پذیرترین و بی پناه ترین قشر اکثر جوامع بشری، به ویژه جوامع سنتی را تشکیل میدهند. روز جهانی رفع خشونت علیه زنان به این خاطر تصویب شده است، که زنان را از این سرنوشت محتوم نجات دهد و زمینه ها و فرصتهای عادلانه و…

نویسنده: فهیم نعیمی دولتهای مدرن و دموکراتیک امروزی دارای ماهیت و ساختارهای خاصی هستند، که نقش مردم به شکل توده یی در بوجود آوردن آنها خیلی برازنده است. در واقع دولتهای دموکراتیک مشروعیت شان را از آرای تودۀ مردم کسب می کنند. مردم به اساس آرای خود تعیین می کنند که ساختار دولت شان چگونه باشد، کی رییس جمهور باشد، کیها به حیث نمایندگان شان در پارلمان حضور بیابند و چه نوع قوانینی بر جامعۀ شان حاکم باشد. خلاصه این که مردم، عالی ترین مرجع در جوامع دموکراتیک و مدرن هستند، قبول و رد هر موضوعی، در نهایت، به رأی آنها و نمایندگان شان بستگی دارد. اما این که مردم با رأی خود حاکمیت را در جامعه بسازند، به تنهایی کافی نیست؛ بلکه باید مردم حق داشته باشند حاکمیت را مورد نظارت قرار بدهند و ببینند که آیا اقتدار موجود در جامعه در ایجاد فضای مورد نظر آنها می کوشد یا نه. آیا تأمین منافع عموم شهروندان "منفعت ملی" را مد نظر دارد یا نه؟ در این زمینه، شهروندان حق دارند بدانند که در سطوح مختلف حکومت، پارلمان و قضاء چه می گذرد؟ این حق، به نام حق دسترسی به اطلاعات یاد می شود، که وجه مشترکی با آزادی مطبوعات و آزادی بیان دارد. دسترسی به اطلاعات تنها به معنای این نیست که مردم حق دارند به اسناد و اطلاعاتی که در دوایر دولتی موجود است، دسترسی داشته باشند؛ بلکه وجود میکانیزمهای دموکراتیک برای رسانیدن اطلاعات به صورت شفاف و صادقانه به شهروندان نیز شامل حق دسترسی به اطلاعات می شود. یعنی دولتها مکلف دانسته می شوند تا به ایجاد و یا حمایت مکانیزمهای دسترسی به اطلاعات بپردازند. در جوامع دموکراتیک، میکانیزمهایی وجود دارد که نقش مهمی را در تأمین حق "دسترسی به اطلاعات" شهروندان بازی می کنند، که یکی از آن میکانیزمها رسانه های گروهی اند. رسانه…

نویسنده: ویرا چگونه می توان در عین مذهبی بودن، زندگی مدنی داشت؟ لازمه های زندگی مدنی در جامعه یی که تعداد زیاد مذاهب در آن وجود دارد، چیست؟ و آیا زندگی مدنی با زندگی مذهبی قابل جمع است، یا نه؟ چه راههایی برای گسترش ارزش تساهل مذهبی در جامعۀ دینی وجود دارد؟ در اینجا، منظور از زندگی مدنی، زندگی مدرن است؛ زندگیی که با ارزشها و سازوکارهای امروزی مزین شده باشد. زندگیی که در آن حقوق بشر، به عنوان مهمترین ارزش و دموکراسی و جامعۀ مدنی، به عنوان مهمترین سازوکارها، جا افتیده باشد. زندگی مدنی، زمینه های نزدیکی و تقابل طرز فکرها و اندیشه های متفاوت را، به صورت گسترده و گریز ناپذیر، در جامعه هموار می سازد. در این مورد، از رسانه ها، به مثابۀ سازوکارهای مدرن، می توان یاد آور شد، که بسترهایی را برای قرار گرفتن ادیان، مذاهب، فکرها و اندیشه های متفاوت، مساعد می سازد. رسانه ها، امکان تأثیرگذاری متقابل اندیشه ها و مذاهب را بر یکدیگر به میان می آورد. این تأثیرگذاریها و رویاروییهای اندیشه ها و مذاهب، به صورت بالقوه، امکان برخورد خشونت آمیز حامیان و طرفداران اندیشه ها و مذاهب را، در جوامع مدرن به وجود می آورد. این آسیبی است، که با حضور مذاهب مختلف، در بستر جامعۀ مدرن، به میان می آید؛ آسیبی که امکان وقایۀ آن نیز در بستر جامعۀ مدرن وجود دارد. تساهل، مدارا و آسانگیری مذهبی، پادزهر (دارو) تضادهای مذهبیی است، که سازوکارهای مدرن، زمینه های آن را در زندگی مدنی، مساعد می سازد. تساهل مذهبی، یعنی پذیرفتن حضور پیروان سایر مذاهب و کسانی که به هیچ مذهبی باور ندارند (لایکها)، به عنوان شهروندان برابر در جامعه و قایل شدن حقوق و آزادیهای یکسان برای تمام شهروندانی که اصلاً باور مذهبی ندارند و یا هم دارای باورهای مذهبی متفاوت از همدیگر اند. پس برای این که…