نویسنده: Sayed Hussain Hussainy

نویسنده: محمد فهیم نعیمی افغانستان کشوریست با بیست و پنج درصد زمین هموار و زراعتی و بیشتر از بیست و پنج میلیون تن نفوس. مهمترین شهر در افغانستان، پایتخت آن کابل، می باشد. شهرهای هرات، مزار شریف و جلال آباد، به دلیل واقع شدن در سرحدات و بنادر تجارتی، نسبت به سایر مناطق افغانستان، از شهرت بیشتر برخوردار استند. تعداد شهرها (مناطقی که در آن عرضه و تقاضا و قدرت خرید در سطح بالاتر موجود بوده و اکثر باشندگان آن را قشر متوسط جامعه {تحصیل کرده ها} تشکیل می دهد) در افغانستان خیلی اندک می باشند. اقتصاد افغانستان، اقتصاد زراعتی است. در چند دهۀ اخیر، به علت جنگها و ضعف دولت، زرع و پروسس مواد مخدر بیشترین حصۀ اقتصاد زراعتی افغانستان را احتوا می کند و زراعت مشروع، به سبب عدم پشتیبانی دولت، در برابر محصولات زراعتی و میوه جاتی، که از دیگر کشورها، با قیمت ارزان وارد افغانستان می شود، در حال نابودی است. کسبه کاران، کارخانجات کوچک و حتا فابریکه هایی که در این اواخر در افغانستان تأسیس شده اند، در رقابتهای سنگین بازار آزاد، تاب مقاومت و ایستادگی در برابر فرآورده های خارجی را ندارند و نیروی شان در برابر رقبای خارجی، با شدت، به تحلیل می رود. با آمدن رژیم جدید سیاسی در کشور، دو رویکرد متضاد و متناقض، روی دست گرفته شده است. یکی این که این رژیم، با نیرو و پول خارجی، خواهان ایجاد دموکراسی و جامعۀ مدنی در افغانستان است و از جانب دیگر، به سبب خواسته های کشورهای کمک کننده، بازار آزاد لجام گسیخته یی را در کشور حاکم ساخته است و این بازار آزاد لجام گسیخته و «راهکار درهای باز»، تلاشهای دولت و سایر نهادهای ملی و بین المللی را، در راستای تأمین دموکراسی و شکلگیری جامعۀ مدنی در افغانستان، در نطفه خنثی نموده است. در هیچ جای دنیا،…

نویسنده: خالده خرسند امروزه، حقوقِ زن در افغانستان، موضوعِ بحثهای جدی با ماهیتِ سیاسی ـ دینی شده است. در نشستهایی که پیرامونِ مسایلِ کنونیِ افغانستان، در داخل و یا خارج از کشور تشکیل می شود، حقوقِ زن حجمِ زیادی از گفتار و نوشتار را به خود اختصاص می دهد؛ چرا که در شرایطِ موجود، پژوهش دربارۀ حقوقِ زن، خواست و نیازِ زمانه است و پاسخی است شایسته به پرسشهایی که پیاپی مطرح شده و دهان به دهان، در سطوح و لایه های گوناگونِ جامعه می چرخد. این درست است که گسترشِ تحقیقات و جمع آوریِ نظرات و آرا در موردِ حقوقِ زن و نقد و بررسیِ آنها، از تشتتها کاسته و سببِ تفاهم و همسویی، یا حدِ ا قل، تحمل می شود؛ ولی متأسفانه در حالِ حاضر، با پژوهشگرانِ حقوقِ زن، به گونه یی برخورد می شود که گویا آنان می خواهند زن و مرد را در برابرِ همدیگر قرار دهند و آتشِ جنگِ جنسیتی را بر می افروزند و بنیانِ خانواده را متزلزل کنند. در حالی که هرگز چنین نیست و آتش افروزِ جنگِ جنسیتی، آن دسته از تأ ویلها و تفاسیری اند، که در ظرفِ زما نی و مکا نیِ امروزِ افغانستان نمی گنجند. تقابل و رو در روییِ زن و مرد، ناشی از عملکردِ این تعابیر به صورتِ قانون است. البته، خشمِ زنان از این نابرابری، گریبانِ مردان را می گیرد و افرادِ جنسِ مذکر را بر کرسیِ اتهام می نشاند. چنانچه دامنۀ این تحقیقات و مباحثِ بنیادین توسعه یابد، زنان، با مسایلِ مرتبط با جنسیت، خود آگاهانه و عقلایی برخورد می کنند و در می یابند که باید به سراغِ پایگاههای اصلیِ نابرابری رفت. تعبیرهای شخصی از دین، یکی از چالشهایی است، که باید به طورِ جدی به آن پرداخت. دین می تواند هم به عنوانِ منبعِ نظم و هم به مثابۀ عاملِ دگرگونی…

نویسنده: محمد فهیم نعیمی زمانی که استبداد در جهان بیداد می کرد، زمانی که از حقوق و آزادیهای بشری در جهان خبری نبود، مجموع افرادی که در قلمرو دولت واحد زندگی می کردند و وابستگی حقوقی ـ سیاسی با همان دولت داشتند، به نام تبعه یاد می شدند. این عنوان (تبعه) بر انسانهایی که در دامان دولت مستبد زندگی می کردند و مکلفیتهای شان در برابر دولت بیشتر از حقوق آنان بود، اطلاق می شد؛ انسانهایی که تابع مطلق دولت مستبد بودند. دولتهای مستبد تا حدی که علاقمند بودند، به اتباع خویش توجه کرده و حقوق و امتیازاتی به آنها اعطا می نمودند. رابطه بین اتباع و دولت یکجانبه بود و این دولت بود که با اتباع رابطه ایجاد می کرد. اتباع مکلف بودند تا مطابق خواست دولت عمل کنند، هر نوع حرکتی خلاف سلیقۀ دولت مستبد، جرم دانسته شده و قابل مجازات پنداشته می شد. تا قبل از به میان آمدن دموکراسیهای جدید، اتباع کشورهای جهان، از حقوق و آزادیهای بشری برخوردار نبودند و نقشی در تعیین سرنوشت خویش نداشتند. برعکس، مکلف بودند تا از دولت متبوع حمایت کرده و مطابق دستورات و خواسته های آن عمل کنند. با شکلگیری دولتهای مدرن و رژیمهای دموکراتیک، تغییرات چشمگیری در عرصه های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و... کشورهای جهان به میان آمد. این تغییرات باعث تقویۀ رژیمهایی گردید، که مردم در آن نقش مهمی را بازی می کردند. در این رژیمها (دموکراسیها) حق حاکمیت از آن مردم دانسته شد و بدین ترتیب از حق مردم و حقوق و آزادیهای افراد سخن به میان آمد، که در نتیجه واژۀ "تبعه" نیز زمینۀ استفادۀ خود را از دست داده و از آن پس به جای «تبعه»، واژۀ «شهروند» مروج گردید. تفاوت میان واژه های «تبعه» و «شهروند» در این است، که واژۀ «تبعه» یا «اتباع» در رژیمهای استبدادی مورد استفاده قرار می…

نوشتۀ ملک ستیز پژوهشگر ِامورِ بین المللی یازدهم سپتامبرِ سالِ ۲۰۰۱، روزیست که جهان را دگرگون ساخت. حوادثی که درین روز، ایالاتِ متحدۀ امریکا را تکان داد، سرآغاز بینشِ جدیدِ جهانی پیرامونِ اوضاع افغانستان شناخته می شود. پس از آن که القاعده مسؤول این حوادث شناخته شد، امریکا تصمیم گرفت تا آموزشگاهها و ساختارهای سیاسی و ارگانیکِ آن را منهدم سازد و رهبرانِ این سازمانِ دهشت افگنِ بین المللی را به قتل رساند. در هفتم اکتوبرِ همان سال، نظامیهای امریکایی و بریتانیایی، از طریقِ هوا و زمین، برحریم افغانستان تاختند. چندی نگذشت که سایرِ کشورهای متعهد به مبارزه با هراس افگنیِ بین المللی، با ایشان یکجا شدند و افغانستان، یکبارِ دیگر توجه جهانیان را به خود جلب کرد. مزار، کندز، کابل، قندهار و بالاخره توره بوره، به میدانهای مهمِ این «فتح»، مبدل گردید. «همایشِ بن» به عنوانِ آغازِ تحولاتِ عمیقِ حکومت سازی راه افتاد، که دهها پیامدِ پُرحادثۀ دیگر را به دنبال داشت. در آغاز تصور می شد که ما افغانها «جهانِ رسالتمند» را با خود داریم و این جهانِ رسالتمند، دریچه های جدیدی را برای احیای مجددِ توسعۀ فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی باز خواهد کرد؛ زیرا ما افغانها «سالها فراموش شده بودیم» و این جهانِ رسالتمند، آشغالهای جنگِ سرد را با مباهات، جاروب می زد. ما هست و بودِ خود را ازدست داده بودیم و راهی دیگری جز «حمایتِ گسترده از سوی جامعۀ بین المللی» نداشتیم. بالاخره، این حمایتِ گستردۀ بین المللی با شعارهای، دموکراسی، حقوق بشر، جامعۀ مدنی و حاکمیتِ قانون، از راه رسید. این شعارها، درسهای بزرگی را درپی داشت. برخی از این شعارها، با هزارها مشکل و مرض راه افتاد و برخیها اصلاً در چهارچوبۀ شعار باقی ماند، که بدونِ شک، حاکمیتِ قانون، یکی از نخستینهای آنست. هم اکنون تفنگها، پولِ سبزِ امریکایی و پودرِ سفیدِ مافیایی، به جای قانون، حرفهای نهایی را…