نویسنده: Sayed Hussain Hussainy

عباس فراسو مقدمه: دولتها برای اعمالِ قدرت و تأمینِ منافعِ ملیِ خود، همواره از راهها و روشهای مختلف در روابطِ بین الملل کمک گرفته اند. از جملۀ این ابزارها، یکی هم «دیپلوماسی» است، که امروزه چنان با اهمیت و حیاتی شده است، که بسیاری از مسایلِ دیگر، به عنوانِ ابزار برای دیپلوماسیِ بهتر و قدرمندتر به کار می روند. یکی از این ابزارها، در کنارِ ابزارهای دیگر، «رسانه» است، که راه را برای پیروزیهای دیپلوماتیک، به منظورِ تأمینِ منافعِ ملی و تقویتِ سیاستِ خارجیِ یک کشور، بیشتر باز می کند. دیپلوماسی چیست؟ برای دانشواژۀ دیپلوماسی، تعارفِ مختلف مطرح بوده است؛ ولی تبارشناسیِ واژۀ دیپلوماسی ( Diplomacy ) برای فهمِ بیشتر از این اصطلاح، مهم و ارزنده است. چنانچه در تبار شناسیِ این واژه، چنین آمده است: «واژۀ دیپلوماسی، در اصل از فعلِ یونانیِ دیپلم ( Diploum ) گرفته شده است، که به معنای تا کردن می باشد. کلمه دیپلما، که از فعلِ مذکر مشتق گردیده، حاکی از نوشتۀ تا شده یا طومار مانندی است، که به هرکس که اعطاء می گردید، از امتیازاتِ خاصی برخوردار می شد. بعدها این کلمه به منشور یا سندی، که به فرستادگانِ دولتها داده می شد، اطلاق گردید. به تدریج با مبادلۀ افزونترِ این اسناد، لزومِ استخدامِ افرادِ مجربی، که به نگاهداری و تنظیم آنها بپردازند، بیشتر احساس شد و از آن پس، آنها را دیپلمات( Diplomat ) و حرفۀ آن ها را دیپلماسی نام نهادند.»[۱] تا هنوز ، تعریفهای زیاد، از دیپلوماسی، صورت گرفته است؛ ولی به گونۀ خلاصه و به خاطرِ یک تلقیِ مشخص از آن، می توان در اینجا به این تعریف بسنده کرد: دیپلوماسی، عبارت از راههای به کارگیریِ ابزارهای مختلفِ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و تکنالوژیکی، در سیاستِ خارجی، برای تأمینِ منافعِ ملی و یا اداره و مدیریتِ روابطِ بین المللی در جهتِ تأمینِ منافع ملی است. [۲] رسانه…

نویسنده: کوهکن همه می دانیم که افغانستان، دارای مشکلات سیاسی، اقتصادی و امنیتی است. این مشکلات، بدون شک، موانعی بر سر راه تشکیل جامعۀ مدنی در کشور ایجاد می کنند؛ در این زمینه، یک سلسله موانع فرهنگی ـ ارزشی نیز موجود اند، که ایجاد و شکلگیری جامعۀ مدنی را به بن بست مواجه می سازد. مشکلات و موانع فرهنگی، که بیشتر جنبۀ ارزشی دارند، نسبت به موانع و مشکلات سیاسی، اقتصادی و امنیتی بنیادی تر می باشند. زیرا وضعیت سیاسی، اقتصادی و امنیتی افغانستان می تواند به سادگی متحول گردند؛ در حالی که برای تغییرات فرهنگی، نیاز به زمان و سرمایۀ بیشتر است. جامعۀ مدنی، از گذشته های دور تا عصر حاضر، تعاریف گوناگونی برداشته است. جامعۀ مدنی، به عنوان نیرویی که فاصله میان شهروندان و دولت را پُر می نماید، محصول دوران مدرن است. بعد از به میان آمدن دولتهای مدرن، فاصله میان دولت و شهروندان، توسط جامعۀ مدنی به خوبی پُر گردید. به همین دلیل جامعۀ مدنی را پُلی میان مردم (شهروندان) و دولت می دانند. در جوامع مدرن، جامعۀ مدنی، به عنوان ساختار عمده و اساسی در کنار دولت، کارکردهای ویژه یی را به عهده دارد. جامعۀ مدنی، ساختار مدرن است. طبعاً در درون این ساختار، ارزشهای مدرن جا دارد. یعنی جامعۀ مدنی، ساختاریست که با ارزشهای مدرن همخوانی تام دارد. جامعۀ مدنی و ارزشهای مدرن مکمل همدیگر اند. در جامعه یی که ارزشهای مدرن راه نیافته اند، جامعۀ مدنی، توان شکل گرفتن ندارد؛ زیرا ساختار جامعۀ مدنی، نیازمند حضور ارزشهای مدرن است. ارزشهای مدرن، برای ساختار جامعۀ مدنی، حیثیت روح را دارد، که بدون آن، ساختار جامعۀ مدنی فرو می ریزد. جامعۀ مدنی، با ارزشهای سنتی نمی سازد؛ زیرا این دو، مربوط به دو دوران متفاوت از هم اند. در جامعه یی که ارزشهای سنتی حاکم باشد، شکلگیری جامعۀ مدنی محال است. در جامعه…

صلاح الدین جامی شاید امروز پرداختن به مفهومِ امنیت در کشورِ ما، نسبت به هر زمانِ دیگر، از موضوعیت برتری برخوردار باشد؛ زیرا جدی ترین دغدغۀ هر افغانستانی رسیدن به مصداقهای این مهم است. اگر واقعبینانه بنگریم، شاید کمتر ملتی را بتوان به کم توقعیِ این ملتِ ستم کشیده یافت. هرچند کم توقعی همیشه نمی تواند صفتِ مثبت تلقی شود. چه، خداوند(ج) همۀ نعمات را برای بهره ورشدنِ بندگانش آفریده و ازنظرگاهی، توقعِ بیشتر، همانا افقِ دیدِ عالی تر است، که لازمه اش تلاش و پویایی برای رسیدن به اهدافِ والا می باشد. ولی اینجا صحبت از کم توقعی، به تعبیری، چشمداشتِ اندکی است که ملتِ افغانستان همیشه از دولتهای شان داشته اند و آن عبارت از تأمینِ حدِاقلِ امنیت از سوی دولت می باشد. امروز در ادبیاتِ دموکراسی، واژۀ شهروند، امتیازاتِ فوق العاده یی را برای افرادِ یک کشور، که از حاکمیتِ نظامِ دموکراسی برخوردار اند، بار آورده است؛ ولی همچنان که تذکر یافت «ماهنوز اندر خمِ یک کوچه ایم». امّا در رابطه با چیستیِ مفهومِ امنیت باید گفت امنیت عبارت است از: مصْونیت از تعرض و نداشتنِ ترس و هراس از مداخله، تصرف و تعرضِ بی جا بر حقوق و آزادیهای اشخاص. حقوق و آزادیهایی که از سوی شرع و قانون به رسمیت شناخته شده اند و نباید موردِ تعدی و تجاوزِ دیگران واقع شوند. این حقوق و آزادیها مربوط به جسم، مال، آبرو، حیثیت و شرافتِ انسان است و در واقع، به صورتِ فطری، از نهاد و سرشتِ بشر سرچشمه می گیرند. حالا اگر به مفهومِ امنیت از نظرگاه مباحثِ حقوقِ بشری بنگریم، به این نتیجه خواهیم رسید، که جانمایه و فصلِ مقومِ این مباحث را همین مفهومِ ارزشیِ امنیت به خود اختصاص می دهد و حقوقِ بشر، همانا نگریستن از زوایای گوناگون بر مفهومِ امنیت است؛ ولی به گونۀ خاص، آنچه را که مفادِ…

نویسنده: محمد فهیم نعیمی افغانستان کشوریست با بیست و پنج درصد زمین هموار و زراعتی و بیشتر از بیست و پنج میلیون تن نفوس. مهمترین شهر در افغانستان، پایتخت آن کابل، می باشد. شهرهای هرات، مزار شریف و جلال آباد، به دلیل واقع شدن در سرحدات و بنادر تجارتی، نسبت به سایر مناطق افغانستان، از شهرت بیشتر برخوردار استند. تعداد شهرها (مناطقی که در آن عرضه و تقاضا و قدرت خرید در سطح بالاتر موجود بوده و اکثر باشندگان آن را قشر متوسط جامعه {تحصیل کرده ها} تشکیل می دهد) در افغانستان خیلی اندک می باشند. اقتصاد افغانستان، اقتصاد زراعتی است. در چند دهۀ اخیر، به علت جنگها و ضعف دولت، زرع و پروسس مواد مخدر بیشترین حصۀ اقتصاد زراعتی افغانستان را احتوا می کند و زراعت مشروع، به سبب عدم پشتیبانی دولت، در برابر محصولات زراعتی و میوه جاتی، که از دیگر کشورها، با قیمت ارزان وارد افغانستان می شود، در حال نابودی است. کسبه کاران، کارخانجات کوچک و حتا فابریکه هایی که در این اواخر در افغانستان تأسیس شده اند، در رقابتهای سنگین بازار آزاد، تاب مقاومت و ایستادگی در برابر فرآورده های خارجی را ندارند و نیروی شان در برابر رقبای خارجی، با شدت، به تحلیل می رود. با آمدن رژیم جدید سیاسی در کشور، دو رویکرد متضاد و متناقض، روی دست گرفته شده است. یکی این که این رژیم، با نیرو و پول خارجی، خواهان ایجاد دموکراسی و جامعۀ مدنی در افغانستان است و از جانب دیگر، به سبب خواسته های کشورهای کمک کننده، بازار آزاد لجام گسیخته یی را در کشور حاکم ساخته است و این بازار آزاد لجام گسیخته و «راهکار درهای باز»، تلاشهای دولت و سایر نهادهای ملی و بین المللی را، در راستای تأمین دموکراسی و شکلگیری جامعۀ مدنی در افغانستان، در نطفه خنثی نموده است. در هیچ جای دنیا،…

نویسنده: خالده خرسند امروزه، حقوقِ زن در افغانستان، موضوعِ بحثهای جدی با ماهیتِ سیاسی ـ دینی شده است. در نشستهایی که پیرامونِ مسایلِ کنونیِ افغانستان، در داخل و یا خارج از کشور تشکیل می شود، حقوقِ زن حجمِ زیادی از گفتار و نوشتار را به خود اختصاص می دهد؛ چرا که در شرایطِ موجود، پژوهش دربارۀ حقوقِ زن، خواست و نیازِ زمانه است و پاسخی است شایسته به پرسشهایی که پیاپی مطرح شده و دهان به دهان، در سطوح و لایه های گوناگونِ جامعه می چرخد. این درست است که گسترشِ تحقیقات و جمع آوریِ نظرات و آرا در موردِ حقوقِ زن و نقد و بررسیِ آنها، از تشتتها کاسته و سببِ تفاهم و همسویی، یا حدِ ا قل، تحمل می شود؛ ولی متأسفانه در حالِ حاضر، با پژوهشگرانِ حقوقِ زن، به گونه یی برخورد می شود که گویا آنان می خواهند زن و مرد را در برابرِ همدیگر قرار دهند و آتشِ جنگِ جنسیتی را بر می افروزند و بنیانِ خانواده را متزلزل کنند. در حالی که هرگز چنین نیست و آتش افروزِ جنگِ جنسیتی، آن دسته از تأ ویلها و تفاسیری اند، که در ظرفِ زما نی و مکا نیِ امروزِ افغانستان نمی گنجند. تقابل و رو در روییِ زن و مرد، ناشی از عملکردِ این تعابیر به صورتِ قانون است. البته، خشمِ زنان از این نابرابری، گریبانِ مردان را می گیرد و افرادِ جنسِ مذکر را بر کرسیِ اتهام می نشاند. چنانچه دامنۀ این تحقیقات و مباحثِ بنیادین توسعه یابد، زنان، با مسایلِ مرتبط با جنسیت، خود آگاهانه و عقلایی برخورد می کنند و در می یابند که باید به سراغِ پایگاههای اصلیِ نابرابری رفت. تعبیرهای شخصی از دین، یکی از چالشهایی است، که باید به طورِ جدی به آن پرداخت. دین می تواند هم به عنوانِ منبعِ نظم و هم به مثابۀ عاملِ دگرگونی…