نویسنده: Sayed Hussain Hussainy

آگاهان به این باورند که در کنار چالش‌های امنیتی، سطح پایین فرهنگ جامعه و عدم بلوغ فکری آن نیز از عوامل عدم دست‌رسی زنان به حقوق اساسی‌شان است و برای بهبود این وضعیت و فراهم‌کردن زمینه‌ی پیش‌رفت بیش‌تر زنان، باید در جهت روشن‌گری اذهان عامه تلاش شود.‎سید آقا حسین فاضل سانچارکی، معین پیشین وزارت اطلاعات و فرهنگ، نویسنده و فعال سیاسی در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، عمده‌ترین چالشی که باعث عدم تکامل زنان و حضور قوی آنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی می‌شود، جنگ و ناامنی است، اما در کنار آن سنت‌های حاکم در کشور مانع دیگری برای رشد زنان به شمار می‌رود. «زنان بیش‌ترین آسیب را از جنگ می‌بینند و اگر جنگ به پایان برسد، مشکل بنیادی و اساسی از سر راه آنان برداشته می‌شود، اما این یگانه مشکل زنان نیست، بلکه سنت‌های ریشه‌دار حاکم در افغانستان مانع دیگری برای رشد و تکامل آنان است، این سنت‌ها آن‌چنان قوی است که هنوز هم حضور آزادانه‌ی زنان در ساختار نظام سیاسی و اجتماعی را برنمی‌تابد.»شبکه: برای بهبود این وضعیت چه باید کرد؟سانچارکی: نیاز است که در کنار پایان‌دادن به جنگ، در جهت رشد فرهنگ، تغییر ذهنیت‌های حاکم بر جامعه و روشن‌کردن اذهان عامه از راه‌های مختلف کارهایی صورت بگیرد تا جامعه به حدی از رشد و بلوغ برسد که حقوق شهروندی، کرامت انسانی و منزلت زنان در آن حفظ و رعایت شود. زنان برای رسیدن به حقوق اساسی و امنیت روانی راه درازی در پیش دارند. طبیعی است که باید سرمایه‌گذاری کلان و وسیعی برای توسعه‌ی فرهنگ صورت بگیرد، وقتی که می‌گوییم فرهنگ باید به عنوان یک مقوله‌ی بزرگ که شامل تمام سطوح زنده‌گی از آموزش در خانه و مکتب گرفته تا مراحل بعدی از جمله در سطوح اکادمیک و تحصیلات عالی کار شود. رسانه‌ها و جامعه‌ی مدنی نیز نقش بسیار اساسی در توسعه…

چیستی موضوعات مورد بحث در رابطه با زنان در مذاکرات صلح، از آغاز این گفت‌وگوها تاکنون به یکی از پرسش‌های مهم در میان شهروندان، به‌ویژه زنان تبدیل شده است.شهرزاد اکبر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید که در مورد زنان آن‌چه در مذاکرات صلح مهم است این است که هر دو طرف گفت‌وگو به یک فهم مشترک در مورد جایگاه زنان در جامعه برسند. «طالبان باید متوجه واقعی‌بودن تغییراتی که در افغانستان رخ داده است شوند و دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود در این‌باره را در میان بگذارند و آزادانه در موردش بحث کنند. فکر می‌کنم این بسیار زیاد مهم است که هر دو طرف مذاکره‌کننده مسایل مهمی چون واقعیت جامعه‌ی افغانستان، تعهدات بین‌المللی که افغانستان در آن عضو است، واقعیت زنده‌گی زنان در جوامع اسلامی و وضعیت قوانین در این جوامع که تنوع فراوانی دارد را به خاطر داشته باشند.»شبکه: به نظر شما نفس حضور زنان در مذاکرات صلح تأثیری بر روی‌کرد طالبان نسبت به آنان خواهد گذاشت؟اکبر: من فکر می‌کنم این موضوع بسیار مهم است؛ به همین دلیل بسیار تأکید می‌شود که زنان بخش مهمی از روند صلح باشند. وقتی شما در داخل اتاق هستید فرصت این‌که صدای شما شنیده شود، بسیار بیش‌تر است تا این‌که شما بیرون از اتاق پشت دروازه باشید، وقتی که داخل اتاق باشید انکار حضور شما بسیار زیاد دشوار است؛ به همین دلیل حضور زنان در این مذاکرات یک قدم خوب است، ولی تعداد آنان ناکافی است. من واقعاً این زنان را تحسین می‌کنم و همیشه برایم الهام‌بخش استند، آنان کار سختی را به عهده گرفته‌اند و فشار بسیار زیادی بر سر آنان است. بدی قضیه این‌جا است که ما تنها از زنان تیم توقع داریم، در حالی که باید از کل اعضای تیم مذاکره‌کننده در رابطه با پرداختن به مسایل حقوقی زنان…

شماری از آگاهان می‌گویند جنگ کنونی مربوط به افغانستان نیست و نیابتی است و صلحی که این روزها در دوحه گفت‌وگوها بر سر آن جریان دارد نیز به شهروندان افغانستان ارتباطی ندارد.داکتر سید عسکر موسوی، استاد دانشگاه در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، چیزی که در دوحه اتفاق افتاده است هیچ ارتباطی با افغانستان ندارد. «جنگ و صلح افغانستان یک مسئله‌ی نیابتی است، یعنی افغانستان به هیچ کشوری تجاوز و حمله نکرده است، بلکه کسانی که خواستار جنگ در منطقه بودند با فرستادن نایب‌های‌شان به این هدف رسیدند. فرق جنگ نیابتی پانزده تا بیست‌سال اخیر با جنگ نیابتی سال‌های 80 و 90 این است که در این جنگ تمام طرف‌های درگیر از سوی امریکا کمک و تقویت می‌شوند. این جنگ، جنگ مردم افغانستان نیست و تنها ارتباطی که با شهروندان دارد، کشتار، ویرانی، عقب‌ماندگی، مشکلات اقتصادی و روانی و بر هم‌خوردن شیرازه‌ی اجتماعی است که از آن به جا می‌ماند. این جنگ به خاطر منافع کلان امریکا و متحدان آن است و متاسفانه افغانستان در این میان در یک موقعیت بد استراتیژیک قرار گرفته است.»شبکه: منظور از منافع کلانی که از آن یاد کردید چیست؟موسوی: دو چیز برای زرادخانه‌ها و در کل اقتصاد کلان غرب نیاز است؛ یکی این‌که باید همیشه در سراسر جهان نقاطی درگیر جنگ باشد تا این زرادخانه‌ها یا کارخانه‌های ساخت سلاح کار کنند و خرید و فروش داشته باشند؛ چون بزرگ‌ترین و سودآورترین صنعت در جهان، صنعت جنگی است. اسلحه‌هایی که در افغانستان به کار برده می‌شود همه در خارج از کشور ساخته می‌شود و ماین‌هایی که در اینجا از آن کار گرفته می‌شود نیز ساخت کشورهای اروپایی است؛ بنابراین یکی از اهداف بزرگ اقتصاد غرب این است که خارج از آن‌جا باید جنگ و نقاط اختلاف وجود داشته باشد. در حدود سال 80 نزدیک به 64 منطقه‌ی درگیر…

برخی فعالان مدنی در ولایت هلمند می‌گویند نخستین و مهم‌ترین موضوعی که طرف‌های مذاکره در گفت‌وگوهای صلح باید بر سر آن به توافق برسند، برقراری آتش‌بس است و پس از آن می‌توانند در مورد موضوعات دیگر بحث کنند. سمیع‌الله حمیدی، استاد دانشگاه و فعال مدنی در هلمند، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، آتش‌بس در اولویت است و جامعه‌ی بین‌المللی باید در مورد آن بر طالبان فشار بیاورد. «مهم‌ترین موضوع آتش‌بس است؛ چون اگر آتش‌بس عمومی یا نسبی برقرار شود، اوضاع کشور تغییر خواهد کرد و ذهن‌ها متوجه صلح خواهد شد.» شبکه: ارزیابی شما از آن‌چه تا کنون در گفت‌وگوهای صلح گذشته است چیست؟ تا چه اندازه می‌توان به نتیجه‌ی آن امیدوار بود؟ حمیدی: در اوایل امیدواری به این گفت‌وگوها زیاد بود، اما از آن‌جایی که با آغاز آن، خشونت‌ها افزایش یافته امیدها به نتیجه‌ی مذاکرات در حال کم‌شدن است، این گفت‌وگوها تا کنون هیچ دست‌آوردی نداشته است و طرف‌های مذاکره هنوز حتی روی اصول هم به موافقت نرسیده‌اند، امید و باور به مذاکرات بسیار کم شده است و به نظر من طرف‌های درگیر ظرفیت رسیدن به یک توافق سیاسی را ندارند، شرایط سختی پیش آمده است که شاید تا مدتی ادامه داشته باشد. به باور من دولت و طالبان هیچ‌یک واقع‌بینانه پیش نمی‌روند، روی هم رفته ضعف انعطاف‌پذیری طرف‌ها و افزایش خشونت امید دست‌رسی به صلح را کاهش داده است. شبکه: به باور شما گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی در رابطه با زنان ندارد، چه پیامدی برای حضور اجتماعی و سیاسی زنان خواهد داشت؟ آیا به باور شما آنان وادار به پذیرفتن تغییرات منفی خواهند شد؟ حمیدی: طالبان غیر از خشونت استراتیژی دیگری ندارند و اگر با آنان صلح نشود همان‌طور که در این بیست سال جنگیدند، پس از این هم به جنگ ادامه خواهند داد. مذاکره با این گروه باید…

پس از آغاز گفت‌وگوهای صلح و هم‌زمان با طرح نگرانی‌هایی در مورد نادیده گرفته‌شدن حقوق زنان در جریان مذاکرات از سوی شماری از فعالان حقوق زن، برخی با اشاره به این موضوع می‌گویند، هیچ‌گروهی نباید حق زنان را تعیین کند، بلکه آنان باید خودشان خواسته‌ها و آزادی‌های‌شان را تعریف کنند.پرویز کاوه، روزنامه‌نگار، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، طرح هرگونه بحث مرتبط به زنان در گفت‌وگوهای صلح ممکن است به محدودیت‌هایی در زمینه‌ی آزادی آنان بی‌انجامد و به همین دلیل زنان باید خودشان آزادی‌های خود را تعیین و تجربه کنند. «آزادی‌های زنان را خودشان باید تعیین کنند. بانوان باید به عنوان یک واقعیت و یک اصل جامعه‌ی بشری به رسمیت شناخته شوند و به آزادی‌های خود دست پیدا کنند؛ یعنی نتیجه‌ی نهایی مذاکرات در رابطه با زنان باید این باشد که هیچ‌کس حق سلب آزادی آنان را نداشته باشد.»شبکه: با در نظر داشت آن‌چه تا کنون در مذاکرات گذشته است، تا چه اندازه می‌توان انتظار چنین پیامدی را از گفت‌وگوها داشت؟کاوه: به نظر من آن‌چه تا کنون در مذاکرات اتفاق افتاده، مراحل ابتدایی گفت‌وگوها است و به همین دلیل نمی‌دانیم در مورد آزادی‌های زنان تا چه اندازه باید امیدوار یا نگران بود، اما در هر حال نگرانی‌هایی در زمینه‌ی آزادی‌های فردی شهروندان، به‌ویژه زنان وجود دارد و من فکر می‌کنم این نگرانی‌ها باید مطرح شوند و جوانب مذاکرات صلح به آن پاسخ بدهند.شبکه: آیا ظرفیت تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت در حدی است که بتوان چنین انتظاری از آن داشت؟کاوه: من فکر می‌کنم تیم مذاکره‌کننده از لحاظ قومی، جنسیتی، سطح دانش و آگاهی و سطح روابط شان با جامعه، بسیار متنوع است و این امیدوارکننده است. از سوی دیگر، زنان بسیار فعال و مطرح افغانستان در این گفت‌وگوها دخیل‌اند که می‌توانند با جرأت و شهامت نگرانی‌های مختلف شهروندان را بازتاب دهند. در کل به باور…

از جمله مواردی که فعالان جامعه‌ی مدنی و حقوق زن به عنوان موضوعات مهم و اساسی مورد بحث در گفت‌وگوهای صلح همواره به آن تاکید کرده‌اند، موضوع حفظ حقوق اساسی شهروندان است. به باور این فعالان، گفت‌وگوهای صلح باید بر مبنای احترام به حقوق بشر باشد.عمر احمد پروانی، فعال مدنی، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، حفظ حقوق اساسی مردم باید خط سرخ دولت باشد و گفت‌وگوها باید متکی به پذیرفتن حقوق غیر قابل انکار شهروندان باشد. «حفظ حقوق اساسی شهروندان که در قانون اساسی گنجانده شده برای آزادی بیان و اندیشه، حق تحصیل و حق انتخاب شغل است. فکر می‌کنم سندی کامل‌تر از این نیست که مبنای گفت‌وگوها احترام به حقوق بشر باشد.»شبکه: با این وجود، ارزیابی شما از گفت‌وگوهای صلح چیست؟پروانی: گفت‌وگو در نفس خود بسیار خوب است، استفاده از مذاکرات به جای تفنگ و ریختن خون اقدام خوبی است. از سوی دیگر برای طالبان نیز باید فرصتی فراهم شود تا خواسته‌های خود را در میان بگذارند. حتی اگر گفت‌وگوها به نتیجه نرسد، امیدواریم که تجارت ناشی از آن در رفتار و باورهای دو طرف تغییر ایجاد می‌کند.شبکه: حضور زنان در روند صلح چه تاثیری بر این روند دارد؟پروانی: حضور زنان، به‌ویژه بانوان با سواد و با سابقه در ترکیب هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت، آن هم در حالتی که در تیم گفت‌وگوکننده‌ی طالبان هیچ بانویی نیست، دو پیام می‌تواند داشته باشد؛ نخست این‌که زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور باید در چنین رویداد مهمی حضور داشته باشند و دیگر این‌که عدم حضور نمایندگان زن در تیم طالبان یکی از نکات منفی برای آنان است و نشان می‌دهد که آنان نیمی از جمعیت کشور را در حدی نمی‌دانند که بتوانند در چنین نشست‌هایی حضور یابند و از حقوق خود دفاع کنند. به هر صورت نمایندگان زن می‌توانند خواسته‌ها و دست‌آوردها و تغییراتی…

شماری از آگاهان به این باورند که جامعه‌ی افغانستان در سال‌های پس از سقوط طالبان نتوانسته است در حوزه‌های حقوق، برابری و عدالت اجتماعی به اهداف مورد انتظار دست یابد و مشخصا در رابطه با زنان، پایه‌های باور عمومی در مورد برابری حقوقی و اجتماعی آنان در جامعه مستحکم نشده است؛ از این‌رو به باور این آگاهان تفاوت‌هایی بین زنان در سطوح و مناطق مختلف جامعه وجود دارد و باعث شده است که آنان نتوانند برای دست‌یابی به حقوق‌شان و تغییر نگاه جامعه، به یک نیروی واحد تبدیل شوند.داکتر محمدصالح سلجوقی، مشاور امور قانون‌گذاری ریاست مجلس نمایندگان و نماینده‌ی پیشین مردم هرات در مجلس، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، امروز زنان افغانستان به جای این‌که به عنوان یک نیروی بزرگ و تغییردهنده در جامعه محسوس باشند، از هم جدا استند و دیدگاه‌های متباعد و هویت‌های فرهنگی متفاوت دارند. «ما نتوانستیم  به صورت هم‌سطح و برابر با تغییراتی آهسته و تدریجی، پایه‌های باور عمومی در مورد برابری حقوقی و اجتماعی زنان را تثبیت کنیم و به آن استحکام ببخشیم، ما یک‌بارگی شروع به دفاع از حقوق مدنی و روبنایی زنان بر پایه‌های بسیار سست اجتماعی کردیم. امروز زنان در جامعه‌ی سنتی هنوز کارگران خانه استند و در جامعه‌ی شهری به نوعی در یک سلسله تغییرات ظاهری مدرنیته گیر مانده‌اند و این باعث شده است که زنان شهرها و روستاها از هم جدا و بیگانه باشند.»شبکه: منظورتان از این جدایی چیست؟سلجوقی: زنان روستایی در قالب سنت اسیر مانده‌اند و بانوانی که در شهر استند پای خود را فراتر از حوزه‌ی انکشافات مدرن مدنی و اجتماعی گذاشته‌اند و به شهروندان اروپایی‌ای می‌مانند که صدسال زندگی در یک جامعه‌ی دموکراتیک را تجربه کرده‌اند. این تغییر بزرگ سبب شده است که زنان افغانستان به شکل یک مجموعه‌ی واحد با موقف یکسان اجتماعی نباشند؛ اکثریت جامعه را زنانی…

شماری از پژوهش‌گران به این باورند که طی دو دهه‌ی گذشته در افغانستان مفهوم حقوق زنان در ادبیات سیاسی و اجتماعی جای گرفته است، اما بسیاری از تلاش‌ها در این راستا به دلایلی از جمله پروژه‌ای بودن آن‌ها، چندان موثر نبوده است و زنان هنوز در بند مشکلات مانده‌اند. عبدالمنان دهزاد، استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهش‌گر، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، در مورد حقوق زنان چیزی که در اولویت است، اطمینان‌یافتن از پیاده‌شدن حداقلی شعارهایی است که در این مورد داده می‌شود. «با این‌که ده‌ها نهاد در این راستا تاسیس شده، اما هنوز مشکلات زنان آن‌چنان که باید حل نشده است؛ زیرا این نهادها نتوانستند در این سال‌ها گفتمان حقوق زنان را از پروژه به پروسه تبدیل کنند.» شبکه: با توجه به این‌که گفت‌وگوهای صلح در جریان است و انتظار می‌رود که موضوع زنان از جمله مباحث مهم در آن باشد، به نظر شما چه موضوعاتی در مورد زنان باید در این مذاکرات بیشتر مورد تاکید قرار بگیرد؟ دهزاد: اول این‌که موضوع حقوق معنادار زنان باید به صورت جدی مطرح شود؛ یعنی نباید حضور آنان نمادین باشد. اگر در همین ابتدای راه بحث حقوق زنان و عملی‌شدن تعهدات مربوط به آن رو در رو با طالبان در میان گذاشته نشود، پس از این‌که گفت‌وگوهای صلح به نتیجه برسد، بحث‌کردن در این مورد جایی را نخواهد گرفت. درست است که طالبان می‌گویند که حقوق زنان را در چارچوب شریعت اسلامی مد نظر می‌گیرند، اما باید پرسید که این چارچوب بر چه اساسی تعیین شده است؛ بر اساس قرآن یا رفتار و باورهای طالبان؟ همان‌طور که می‌دانیم طالبان قرائت خاصی نسبت به زنان دارند و چنین قرائتی در هیچ کشور اسلامی‌ای وجود ندارد؛ بنابراین این بحث‌ها باید به صورت روشن و صریح مطرح شود، نه به شکل مباحث کلی که نیاز به تفسیر دارند.…

پذیرفته‌شدن محدودیت‌های احتمالی در مورد حقوق زنان در گفت‌وگوهای صلح از موضوعاتی است که از آغاز این گفت‌وگوها در میان مسئولان و کارمندان نهادهای دولتی و غیر دولتی فعال در بخش زنان به یکی از نگرانی‌های بزرگ تبدیل شده است. شماری از این افراد می‌گویند، زنان افغان در سال‌های گذشته برای به دست آوردن آن‌چه اکنون دارند مبارزه کرده‌اند و امکان ندارد با حقوق آنان معامله صورت بگیرد.وجیهه مقدس رسولی، رییس امور زنان هلمند در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، دولت به زنان اطمینان داده است که از حقوق آنان دفاع کند و آنان از این بابت نگران نیستند، اما اگر احیانا تصمیمی مبنی بر معامله با حقوق بانوان گرفته شود، زنان در مقابل آن خواهند ایستاد. «امکان ندارد که حتی یک گام به عقب برگردیم، به دولت اجازه نمی‌دهیم حتی بخشی از حقوق ما را به معامله بگیرد و صلحی را در کشور برقرار کند که حقوق نیمی از جمعیت کشور در آن نادیده گرفته شود.»شبکه: آیا زنان تیم مذاکره‌کننده توانایی دفاع از حقوق زنان را دارند؟مقدس رسولی: بانوانی که به نمایندگی از زنان افغانستان در گفت‌وگوهای صلح حضور دارند، اگر به صورت جدی به موضوع دفاع از حقوق زنان و دست‌آوردهای دو دهه‌ی گذشته‌ی آنان بپردازند حتما موثر خواهد بود. موضوع دیگر این است که به نظر من مردان هیچ‌گاه نمی‌توانند به نمایندگی از زنان از حقوق آنان دفاع کنند؛ چون مشکلات زنان و دردی را که آنان تحمل می‌کنند را تنها یک زن می‌تواند درک کند؛ بنابراین بهتر بود زنان بیشتری از سطوح و لایه‌های گوناگون اجتماعی و از ولایات مختلف در گفت‌وگوهای صلح حضور می‌داشتند. با این همه امیدواریم همین چند نماینده نیز بتوانند از حقوق و دست‌آوردهای زنان دفاع قاطع کنند تا حقوق هیچ‌کس ضایع نشود.شبکه: کدام موضوعات مربوط به زنان باید بیشتر مورد تاکید قرار بگیرد؟مقدس رسولی:…

شماری از فعالان مدنی به این باورند که زنان افغانستان در بیست سال گذشته پیشرفت زیادی داشته‌اند و در صورت مشارکت طالبان در قدرت هیچ محدودیتی برای آنان پذیرفتنی نیست.کیکاووس شجاع تکساری، منشی جامعه‌ی مدنی ولایت بدخشان در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، طالبان باید بپذیرند که زنان امروز افغانستان با گذشته متفاوت‌اند. «در بیست‌سال گذشته دروازه‌های نهادهای تحصیلی بر روی زنان باز بوده و روی این گروه از شهروندان ظرفیت‌سازی شده است. زنان افغانستان در این مدت موفقیت‌های زیادی کسب کرده‌اند و حالا نمی‌خواهند خودشان را در چهاردیواری خانه‌های‌شان محصور کنند. صدای زنان باید شنیده شود و حضور آنان در مذاکرات صلح باید معنادار باشد.»شبکه: ارزیابی شما از آنچه تا کنون در گفت‌وگوهای صلح گذشته است چیست؟تکساری: با این‌که زمان نسبتا طولانی از آغاز گفت‌وگوهای صلح می‌گذرد، هنوز هم اجندایی برای پیش‌برد مذاکرات وجود ندارد و این برای مردم افغانستان نگران‌کننده است. تمام شهروندان کشور تشنه‌ی صلح‌اند و امیدوارند که نتایج مذاکرات موثر باشد و این گفت‌وگوها منجر به برقراری صلح در کشور شود. مردم همیشه دادخواهی کرده و از جنگ و ناامنی در کشور ابراز بیزاری کرده‌اند. امیدوارم که مذاکرات در دوحه منجر به توافق شود و ما به صلح دست یابیم.شبکه: به نظر شما گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی، به‌ویژه در رابطه با زنان ندارد، به جایی خواهد رسید؟تکساری: این به طرف‌های گفت‌وگوکننده بستگی دارد، در همین حال طالبان باید به این باور برسند که انکشاف و توسعه در کشور مستلزم حضور زنان است. زنان افغانستان، به ویژه آنانی که در عرصه‌های مختلف فعالیت داشته‌اند، نگران جایگاه‌شان در حکومت پس از صلح استند و به هیچ عنوان بازگشت به دو دهه پیش را نمی‌پذیرند. به باور من زنان باید در جریان گفت‌وگوهای صلح نقش فعال و معناداری داشته باشند تا بتوانند از جایگاه و حقوق‌شان دفاع کنند.شبکه: آیا هیئت…