زنان و صلح

از آغاز روند صلح در کشور، یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها در رابطه با نامعلوم‌بودن جایگاه حقوق زنان در این روند بوده است. شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر در برنامه‌ای زیر عنوان «زنان و صلح: در میان ترس و امید» شامل یک‌صد مصاحبه و 365 پیام از شهروندان در سراسر کشور، تلاش کرده است روایتی نسبتا جامع از زنان کشور بسازد. سید حسین انوش، رییس اجرایی شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر می‌گوید، انگیزه‌ی آنان از طراحی چنین برنامه‌ای دست‌یابی به بهترین راه ممکن برای ساختن یک روایت جامع از زنان افغانستان بوده است. «با آغاز مذاکرات صلح، این پرسش به ذهن ما خطور کرد که چه‌طور می‎توان برای حضور معنادار زنان در روند صلح یک روایت ساخت. از سویی متوجه شدیم که شماری از زنانی که بسیار فعال‌اند چیزی نمی‌نویسند و تلاشی برای انعکاس روایت‌های‌شان نمی‌کنند که این باعث تضعیف صدای آنان در روند صلح می‌شود.» شبکه: هدف مشخص این برنامه چیست؟ انوش: این برنامه حاصل کار گروهی و تیمی شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر است. یکی از اهداف این برنامه این بود که بتوانیم از این طریق صدای زنان را به صورت رساتر به جامعه، مذاکره‌کنندگان و سایر گروه‌های ذی‌دخل در روند صلح کشور برسانیم. از جانب دیگر فرهنگ ما بیشتر مونولوگ است تا دیالوگ؛ به همین دلیل ما تلاش کرده‌ایم با همین گام‌های کوچک فرهنگ دیالوگ یا گفت‌وگو را تقویت کنیم. از سویی نفس تولید محتوا و تولید متن حایز اهمیت است، فکر می‌کنم انجام‌دادن یک صد مصاحبه با زنان و مردان فعال در بخش‌های مختلف و نشر 365 پیام نوشتاری و ویدیویی شهروندان در رابطه با حضور معنادار زنان که از بخش‌های مهم و اساسی برنامه‌ی ما بود می‌تواند موجب تقویت جایگاه زنان در وضعیت حساس کنونی شود. شبکه: تا چه اندازه به تاثیرگذاری این برنامه باور دارید؟ انوش: ما روزانه صدها پیام…

شماری از فعالان مدنی به این باورند که بی‌توجهی به موضوع حقوق زنان در مذاکرات صلح، ممکن است شرایطی را به وجود بیاورد که در آن، جلو دست‌رسی کامل زنان به حقوق ‌شان گرفته شود.واثق حسینی، از فعالان مدنی در بامیان، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، اگر اعضای زن هیئت مذاکره‌کننده‌ی دولت در گفت‌وگوهای صلح، حفظ حقوق زنان را به عنوان یکی از خطوط سرخ خود عنوان نکنند، زنان افغانستان در آینده با مشکلاتی روبه‌رو خواهند شد. «زنان نصف جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و حقوق ‌شان، باید خط سرخ مذاکرات باشد؛ اگر چنین نباشد، زنان روزی مجبور خواهند شد به حداقل‌ها قناعت کنند.»شبکه: به نظر شما اعضای زن تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت توانایی دفاع از حقوق زنان را دارند؟حسینی: اگرچه اعضای تیم، افراد کارکشته و سابقه‌داری استند؛ اما حضور نسل جوان در ترکیب تیم کم‌رنگ است. اگر از نسل جوان و کسانی که مسلط به علم امروزی استند در ترکیب تیم حضور می‌داشت، از حقوق زنان به صورت بهتری دفاع می‌شد؛ چون نسل قدیم در مورد بعضی مسایل؛ مثل جوانان آرمانی فکر نمی‌کنند؛ زیرا قبلا سختی دیده ‌اند و به هر شرایطی قناعت خواهند کرد.شبکه: حضور زنان در مذاکرات صلح، چه تاثیری بر کیفیت این روند دارد؟حسینی: حضور زنان در این گفت‌وگوها به کلیت آن کمک می‌کند. مشارکت بانوان به این دلیل تاثیرگذار است که حساس‌ترین موضوع در ایدیولوژی طالبان مساله‌ی زنان است. اگر طالبان در این مورد انعطاف نشان دهند و حضور زنان در جامعه را بپذیرند، در موضوعات دیگر نیز منعطف خواهند بود.شبکه: به نظر شما در دیدگاه طالبان نسبت به زنان تغییری آمده است؟حسینی: طالبان به اسلام با تعبیر سخت‌گیرانه‌ی خود شان اعتقاد دارند و جایگاه لیبرال و دموکراتیک زنان برای ‌شان قابل قبول نیست؛ اما این گروه مجبور است برای جلب توجه جامعه‌ی بین‌المللی بعضی مسایل را بپذیرد. به هر حال…

شماری از فعالان مدنی می‌گویند موضوع برابری حقوق زن و مرد، باید در گفت‌وگوهای صلح به صورت همه‌جانبه مورد بحث قرار بگیرد؛ در غیر این ‌صورت پس از توافق صلح زنان در مورد حقوق ‌شان، از جمله تصمیم‌گیری و مشارکت در حکومت با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهند شد.وحیدالله قادری، استاد دانشگاه و از فعالان مدنی در کابل، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید که تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت باید موضوع برابری حقوق زن و مرد را به صورت همه‌جانبه و صریح مورد بحث قرار بدهد و از موضوع حقوق زنان و شهروندان دیگر دفاع بکند. «این مسوولیت اعضای تیم مذاکره‌کننده است. اگر طالبان در موضوع برابری مرد و زن در حکومت آینده با دولت افغانستان به توافق نرسند، فکر نمی‌کنم بتوانیم به صلح دست یابیم. ممکن است صلح سیاسی به میان بیاید؛ اما صلح اجتماعی که تکمیل‌کننده‌ی صلح سیاسی است خدشه‌دار شود و شهروندان، به ‌ویژه زنان نتوانند از حقوق خود دفاع کنند.»شبکه: گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی، به‌ ویژه در رابطه با زنان ندارد به جایی خواهد رسید؟قادری: همان‌طور که یاد‌آوری کردم، دولت باید در مذاکرات صلح با طالبان، اصل برابری حقوق زن و مرد را در نظر بگیرد تا آنان نتوانند نظام تک‌قطبی را تقویت کنند. در نتیجه‌ی توافق صلح باید نظامی به وجود بیاید که پلورالیستی و همه‌شمول باشد. قانون اساسی کنونی تضمین‌کننده‌ی تمام حقوق شهروندان است. در مورد زنان، این قانون به گونه‌ی صریح در رابطه با مشارکت سیاسی و حقوق آنان موقف گرفته است، از جمله ماده‌ی بیست‌ودوم این قانون، هرنوع تبعیض بین شهروندان کشور را ممنوع قرار داده و بیان کرده است که اتباع افغانستان؛ اعم از زن و مرد در برابر قانون دارای حقوق و وجایب مساوی ‌اند. این موضوع باید به گونه‌ای توضیح داده شود تا طالبان حقوق زنان از جمله حقوق سیاسی و مشارکت ‌شان…

شماری از پژوهش‌گران با اشاره به گفت‌وگوهای صلح و ابراز نگرانی در رابطه با سرنوشت حقوق زنان در جامعه‌ی پس از توافق صلح، می‌گویند؛ نه تنها این حق مسلم زنان است که پس از توافق صلح مانند شهروندان دیگر به حقوق ‌شان دست‌رسی داشته باشند و در حوزه‌های مختلف فعالیت کنند؛ بلکه جامعه نیز برای پیشرفت به زنان نیازمند است.صدیقی لعل‌زاد، نویسنده و پژوهش‌گر در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‎ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید که زنان افغانستان به عنوان شهروندان کشور، حقوقی دارند که در جامعه‌ی پس از توافق صلح باید در نظر گرفته شود. «زنان این حق را دارند که در بخش‌های مختلف جامعه سهم داشته باشند و این سهم، حق مسلم آنان است. جامعه نیز در بخش‌های طبابت، معارف و پولیس نیاز شدید به حضور زنان دارد. هم‌چنان باید یادآور شد که فعالیت زنان در اجتماع حقی است که دین نیز برای آنان در نظر گرفته است.»شبکه: ارزیابی ‌تان از آن‌چه تا اکنون در گفت‌وگوهای صلح گذشته، چه است؟لعل‌زاد: ما به تحقق صلح در کشور باور داریم؛ اما موفقیت این گفت‌وگوها به این نیز بستگی دارد که سیاسی‌ها تا چه اندازه در این روند صادقانه کار می‌کنند و کشورهای دخیل در قضایای افغانستان چه‌قدر می‌توانند نقش خود را به درستی بازی کنند، تا افغانستان فردای خوبی داشته باشد. در این شکی نیست که دست‌یابی به صلح مراحلی دارد و چالش‌هایی نیز بر سر راه آن وجود خواهد داشت؛ اما اگر دولت افغانستان، گروه طالبان و نهادهایی که به عنوان میانجی در این بخش کار می‌کنند به گونه‌ی درست عمل کنند، این مساله حل می‌شود. دلیل بن‌بست‌هایی که وجود دارد، این است که افغانستان چهل سال شاهد جنگ بوده است و به این جنگ نمی‌توان در دو روز یا دو ماه پایان داد و این کار زمان‌گیر است؛ اما فکر می‌کنم این روند با وجود زمان‌گیربودنش یک…

برخی آگاهان به این باورند که در صورت امضای توافق‌نامه‌ی صلح، چگونگی سرنوشت حقوق زنان و حضور آنان در جامعه بستگی به نوع حضور طالبان در قدرت دارد.اسامه بصیر، نویسنده و فعال سیاسی، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید که تاثیر حضور طالبان بر فعالیت‌های زنان بستگی به این دارد که طالبان به چه صورت در قدرت حضور می‌یابند. «اگر طالبان از طریق مصالحه و راه حل سیاسی وارد حکومت شوند، بر فعالیت‌های زنان و نهادهای مدنی تاثیر چندانی نخواهند داشت؛ اما اگر بحث صلح نتیجه ندهد یا این گروه زیر نام صلح، بدون خلع سلاح و ادغام مجدد به گونه‌ی فاتحانه وارد حکومت شود، به طور قطع نهادهای مدنی، فعالیت‌های حقوق‌بشری زنان و سایر روندهای مردم‌سالاری تعطیل می‌شود.»شبکه: ارزیابی ‌تان از آن‌چه تا اکنون در مذاکرات صلح گذشته چه است؟بصیر: صلح یکی از خواست‌های اصلی مردم افغانستان است. افراد ملکی در دوران جنگ، به ‌ویژه در دو دهه‌ی اخیر قربانی اصلی بوده و بیش‌ترین آسیب را متقبل شده ‌اند. آغاز گفت‌وگوهای صلح دوحه به امید برقراری صلح و برگشت به زندگی مسالمت‌آمیز مورد استقبال مردم قرار گرفت؛ اما متاسفانه این مذاکرات تا اکنون نتیجه‌ی ملموسی نداشته است؛ توافق روی کارشیوه‌ی گفت‌وگوها نهایی نشده و سطح خشونت‌ها افزایش یافته است. به این دلیل، در کل ارزیابی مردم از روند، مثبت و امیدبخش نیست. البته به تازگی امیدهایی نسبت به پیشرفت و تفاهم کلی روی نقاط اختلافی طرف‌های مذاکره‌کننده به وجود آمده است و انتظار می‌رود که بن‌بست به‌میان‌آمده از بین برود و روند مذاکرات عملا آغاز شود.شبکه: آیا گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی، به ‌ویژه در رابطه با زنان ندارد به جایی خواهد رسید؟بصیر: در مساله‌ی حقوق زنان و موضوعات حقوق‌بشری که در مورد آن دو قرائت متضاد میان حکومت و طالبان وجود دارد، اگر طرف‌های مذاکره‌کننده از سطح و شدت خواسته‌های خود…

با این ‌که بیش از یک ماه از آغاز گفت‌وگوهای صلح می‌گذرد، موضوعات مورد بحث در آن، هنوز سمت‌وسو نگرفته است. این موضوع، نه تنها نگرانی شهروندان عام را برانگیخته است، بلکه برخی مسوولان دولتی و غیردولتی نیز از این وضعیت ابراز ناامیدی کرده ‌اند.اورانوس عاطفی، مدیر حقوق ریاست امور زنان بغلان، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، مدت زیادی از آغاز مذاکرات گذشته است؛ اما حرف امیدوارکننده‌ای در مورد آن شنیده نشده است و بسیاری از مردم، حالا بیش‌تر از پیش نسبت به روند صلح بی‌اعتماد شده ‌اند.شبکه: در این صورت شما نسبت به این گفت‌وگوها امیدوار نیستید؟عاطفی: همان‌طور که گفتم هیچ خبر امیدوارکننده‌ای از این مذاکرات به گوش مردم نرسیده است و هیچ پیشرفتی نمی‌بینیم، به‌ ویژه این‌ که فکر می‌کنم، گروه طالبان تصمیم به تغییر نداشته باشند.شبکه: به نظر شما گفت‌وگو با چنین گروهی به نتیجه خواهد رسید؟عاطفی: این گفت‌وگو در صورتی نتیجه خواهد داد که سازمان ملل متحد و دیگر کشورهای دخیل در روند صلح افغانستان، فشار لازم را وارد کنند، در غیر این ‌صورت هیچ امیدواری به نتیجه‌ی این روند وجود ندارد. از شروع مذاکرات، وضعیت امنیتی بسیار وخیم شده است و ما هر روز شاهد کشتار افراد نظامی و غیرنظامی استیم و تقریبا همه ولایت‌ها ناامن است. در صورتی که جامعه‌ی جهانی، دولت امریکا و کشورهای حامی طالبان، در این مساله مداخله نکنند، هیچ امیدی به دست‌یابی به صلح نیست.شبکه: به نظر شما حضور زنان در مذاکرات صلح تاثیری بر موقف طالبان نسبت به آنان خواهد داشت؟عاطفی: پیش از هر چیز باید بگویم حضور سه زن به نمایندگی از نیم جمعیت کشور در این مذاکرات کافی نیست. آنان شاید نتوانند همه‌ی مشکلات زنان را در آن‌جا بازگو کنند. موضوع مهم دیگر این ‌که نمایندگان قربانیان جنگ هم باید در این مذاکرات حضور می‌داشتند، اعضای زن تیم مذاکره‌کننده شاید نتوانند درد…

شماری از فعالان مدنی به این باورند که گفت‌وگوهای صلح فرصتی است که زنان را به دلیل خواست‌های مشترک شان -از این مذاکرات- به هم نزدیک‌تر می‌کند و آن‌ها باید با استفاده از این فرصت برای افزایش همبستگی میان خود شان تلاش کنند.مژگان صالحی -نام مستعار- از فعالان مدنی در ولایت بامیان در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید که مساله‌ی صلح یکی از مسایل مهمی است که با موضوع حقوق و آزادی‌های زنان ارتباط مستقیم دارد و به همین دلیل، زنان می‌توانند از گفت‌وگوهای صلح به عنوان یک فرصت استفاده کنند. «زنان باید با استفاده از این فرصت، برای همبستگی بیش‌تر میان خود شان تلاش کنند و با ایجاد حرکت‌های دادخواهانه، بیش‌تر از پیش و بدون درنظرداشت مسایلی؛ چون قومیت و زبان برای دفاع از حقوق و آزادی‌های خود مبارزه کنند.»شبکه: به نظر شما ظرفیت ایجاد چنین حرکت‌هایی در زنان افغانستان وجود دارد؟صالحی: باید گفت دغدغه‌ی همه زنان افغانستان یک‌سان نیست. متاسفانه بیش‌تر زنان کشور در حال حاضر، از نیازهای اولیه و حقوق طبیعی خود محروم ‌اند، چه رسد به این‌ که بخواهند دست به ایجاد جنبش بزنند؛ اما زنانی که شرایط زندگی ‌شان بهتر بوده است، یا توانسته ‌اند از فرصت‌های تحصیلی استفاده بکنند و به جایی برسند، باید برای ایجاد چنین جنبش‌هایی دست به کار شوند. این رسالت آن‌ها است که برای بهبود وضعیت خود و هم‌نوعان‌ شان تلاش بکنند. امیدوارم پس از توافق صلح شرایط زنان در همه گوشه‌های کشور بهتر شود و بتوانند علاوه بر دست‌رسی به ابتدایی‌ترین حقوق، به امکانات بیش‌تری برای ارتقای ظرفیت‌ شان دست یابند، تا شاهد پیشرفت روزافزون زنان و دست‌رسی کامل آن‌ها به حقوق شان باشیم.شبکه: به باور شما مهم‌ترین موضوعات مربوط به زنان که باید از جمله اولویت‌های مذاکرات صلح باشد چه است؟صالحی: موضوع حقوق زنان باید یکی از مهم‌ترین موضوعات در مذاکرات صلح باشد.…

شماری از فعالان مدنی در ولایت خوست نسبت به نتایج گفت‌وگوهای صلح ابراز ناامیدی می‌کنند.معراج‌الدین معراج، از فعالان مدنی در ولایت خوست، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید زیاد به مذاکرات صلح خوش‌بین نیست. «رسیدن به تصمیم و توافق نهایی برای هردو طرف گفت‌وگو دشوار است و ممکن است زمان زیادی را در بر گیرد، از آن‌جا که خواسته‌های هیئت دولت و تیم طالبان از هم متفاوت است و اختلاف زیادی وجود دارد، فکر نمی‌کنم در زمان کمی به نتیجه‌ی مطلوب برسند.»شبکه: از آن‌جایی که طالبان پیشینه‌ی خوبی در رابطه با زنان ندارند، به نظر شما حضور زنان در گفت‌وگوهای صلح بر رویکرد طالبان نسبت به آنان تاثیر خواهد گذاشت؟معراج: به نظر من نفس مشارکت سیاسی زنان و فعالیت آنان دوشادوش مردان در این مذاکرات، ممکن است تغییراتی در دیدگاه آنان آورده باشد. به هر حال امیدواریم که در طرز تفکر آنان تغییری ایجاد شده باشد.شبکه: کدام موضوعات مربوط به زنان باید در مذاکرات بیشتر مورد تاکید قرار گیرد؟معراج: حفظ حقوق و دست‌آوردهای سال‌های اخیر زنان از موضوعاتی است که باید در مذاکرات صلح به بحث گرفته شود. شرایط برای دسترسی به حقوقی از جمله کار و تحصیل که اسلام برای زنان در نظر گرفته است باید برای آنان فراهم شود. موضوع دیگر این است که زنان در شهرهای بزرگ تا حدودی از خدمات مختلف بهره‌مند استند، اما در ولسوالی‌ها و ساحات دوردست، زنان کمتر به امکانات مختلف دسترسی دارند و باید زمینه‌ی دسترسی به این امکانات برای آنان فراهم شود، از جمله این‌که با ایجاد فرصت‌های کاری به خودکفا شدن آنان از لحاظ اقتصادی کمک صورت گیرد.شبکه: به نظر شما جدا از مسائل امنیتی و مخالفت طالبان، دیگر چه موضوعی مانع پیشرفت زنان در جامعه است؟معراج: شاید موضوعات متعددی در این مسئله دخیل باشد، اما یکی از مهم‌ترین موانع پیشرفت زنان، افکار…

برخی شهروندان با ابراز نگرانی از نتیجه‌ی گفت‌وگوهای صلح می‌گویند، اگر تعهد درست و موثقی از طالبان گرفته نشود، ممکن است شهروندان، به‌ویژه زنان یک‌بار دیگر دوران حاکمیت طالبان را تجربه کنند.یحیی عرفان، استاد جامعه‌شناسی در یکی از دانشگاه‌های خصوصی، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (ازاین به بعد «شبکه») می‌گوید، نگرانی جدی آنان این است که طالبان به عنوان شریک قدرت در افغانستان، در برخورد با زنان از ایدئولوژی دوره‌ی حاکمیت‌شان کار بگیرند «به صورت جدی نگران این استیم که پس از گفت‌وگوهای صلح، طالبان همان نگاه زن‌ستیزانه‌ی دوران حکومت‌شان را به کار بگیرند. اگر دولت افغانستان و جامعه‌ی جهانی به صورت جدی بر حفظ حقوق زنان پافشاری نکنند، ممکن است شرایط فعلی برای زنان محدود شود که در این صورت ناگزیر به سی‌سال پیش بازمی‌گردیم و این یک فاجعه است.»شبکه: از گفته‌های رهبران طالبان در افتتاحیه‌ی گفت‌وگوهای صلح برمی‌آید که آنان هنوز هم به برقراری حکومت اسلامی در افغانستان تاکید دارند، با در نظر داشت این موضوع، به نظر شما صلح با چنین گروهی به نتیجه‌ی مطلوب خواهد رسید؟عرفان: به باور من بحث در مورد حکومت اسلامی، بحثی دور از واقعیت است؛ به این دلیل که اگر بحث اسلام باشد، قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان و نظامی که قوانین، مقررات، رویه‌ها و اصول بر پایه‌ی آن اعمال می‌شود، همه اسلامی استند. در هیچ جای و هیچ گوشه‌ای از این نظام قانونی که خلاف موازین اسلامی باشد، اجرا نمی‌شود؛ بنابراین به نظر من صحبت در مورد نظام اسلامی، نوعی باج‌گیری است و به عبارت دیگر این گروه می‌خواهد روند را در گرو خود داشته باشد تا خواست‌ها و شرایط دیگری را در سایه‌ی آن به دولت بقبولاند.شبکه: به نظر شما دولت چگونه باید از گفت‌وگوهای صلح به عنوان یک فرصت استفاده‌ی درست کند؟عرفان: از آن‌جایی که به نظر من دولت افغانستان، با یک موقف…

با توجه به رویکرد طالبان نسبت به زنان، نگرانی‌هایی در رابطه با طرح محدودیت‌هایی در مورد حقوق این گروه از شهروندان از سوی تیم طالبان در گفت‌وگوهای صلح وجود دارد. آگاهان به این باورند که نمایندگان دولت افغانستان در مذاکرات، نباید از موضع خود مبنی بر حفظ حقوق و آزادی‌های زنان عقب‌نشینی کنند.خداداد وطن‌خواه، استاد حقوق، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، در مسائلی که هردو طرف مذاکره به نحوی روی آن پافشاری می‌کنند، طرفی که منطقی است نباید کوتاه بیاید. «دیدگاه دولت جمهوری اسلامی افغانستان برای حمایت از حقوق اساسی شهروندان، به‌ویژه زنان منطقی و انسانی و یک دیدگاه حقوق بشری است. دولت افغانستان نباید در این زمینه کوتاه بیاید و نباید این‌طور فکر کند که جامعه‌ی جهانی افغانستان را تنها گذشته است؛ اگر افغانستان واقعا به گذشته برگردد، حیثیت جامعه‌ی جهانی به نوعی خدشه‌دار و تمام سرمایه‌گذاری و زحمات آن در افغانستان با خطر روبه‌رو می‌شود.»شبکه: ارزیابی‌تان از آن‌چه تا کنون در مذاکرات گذشته است، چیست؟وطن‌خواه: یکی از موضوعاتی که در ابتدا دو طرف مذاکره بر سر آن توافق کردند، این بود که در روند مذاکرات میانجی وجود نداشته باشد، اما عملا دیدیم که این توافق زیاد واقع‌بینانه نبود و برخی از کشورها تحت عنوان یک نوع ائتلاف کمک به صلح، وارد عمل شدند و نوعی میانجی‌گری در حال شکل‌گیری است تا بن‌بست صورت‌گرفته در مذاکرات بشکند. به نوعی همه به این نتیجه رسیده‌اند که دو طرف شاید نتوانند به تنهایی این روند را به پیش ببرند. در کل گفت‌وگوها تا کنون برای جامعه‌ی افغانستان و جامعه‌ی بین‌المللی چندان رضایت‌بخش نبوده است و این‌طور به نظر می‌رسد که هر دو طرف به نوعی به دنبال وقت‌کشی و البته به شکلی در حال محک‌زدن یکدیگر استند.شبکه: به نظر شما عدم تناسب تعداد زنان و مردان تیم مذاکره‌کننده، به نوعی دست کم گرفتن…