زنان و صلح

بهزاد: پیشرفت مذاکرات صلح افغانستان، کمی زمان‌گیر شده است که دلیل آن می‌تواند تفاوت‌های نظری بین دو طرف گفت‌وگو باشد؛ اما با توجه به ارزشی که صلح برای مردم افغانستان دارد، به درازا کشیده‌شدن این روند قابل درک و تحمل است. گفت‌وگو بین افغان‌ها می‌تواند منجر به نتایج واقع‌بینانه‌تری نسبت به تصامیم مذاکرات بین امریکا و طالبان شود. در کل می‌توان گفت که مذاکرات تا اکنون خوب پیش رفته و نفس نشستن نمایندگان نظام کنونی افغانستان با طالبان دور میز مذاکره، اقدام خوبی است.احتمال نادیده گرفته‌شدن حقوق زنان پس از توافق صلح، به یکی از نگرانی‌های بزرگ برای زنان تبدیل شده است؛ اما برخی از فعالان مدنی به این باورند که بالا رفتن ظرفیت‌های زنان و تقویت توانایی‌های آنان در نزدیک به دو دهه‌ی پس از سقوط طالبان، هویتی به آنان بخشیده است که طالبان قادر به سلب آن نخواهند بود. معصومه بهزاد، فعال مدنی در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، زنان برای طالبان به عنوان دشمنی بالقوه مطرح ‌اند و این چهره‌ی بانوان، در ۱۹ سال اخیر قوی‌تر شده است. «در حکومت طالبان زنان هم‌واره نفی می‌شدند و این گروه با آنان سر دشمنی داشت؛ اما در ۱۹ سال اخیر بانوان رشد زیادی داشته و هویتی ساخته ‌اند که طالبان به راحتی قادر به سلب آن نیستند.» شبکه: به نظر شما، حضور زنان در روند صلح چه تاثیری بر موقف طالبان در مورد آنان دارد؟ بهزاد: اگرچه طالب با خشم و خشونت ادعای حکومت اسلامی را دارد؛ اما اندیشه‌ی زنان امروز افغانستان، حتا با زور و ترور قابل سلب نیست. در مورد حضور زنان در روند صلح باید بگویم: با این‌که در گفت‌وگوهای صلح کرسی‌های کمی به زنان اختصاص داده شده است؛ اما امروز هر زن افغانستان، نمایندگی از یک هویت پر رنگ می‌کند و نقش تعیین‌کننده‌ای در حکومت بازی می‌کند. شبکه: ارزیابی شما از…

انسجام زنان به شکل یک صدای واحد با هدفی مشترک، از جمله موضوعاتی است که بارها از سوی زنان فعال به عنوان یک عامل تاثیرگذار برای دست‌یابی زنان به حقوق‌شان مورد بحث قرار گرفته است.زینب موحد، عضو شورای رهبری حزب جمعیت اسلامی افغانستان، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، موفقیت زنان به خودشان وابسته است و کسی به آنان لطف نمی‌کند، زنان باید برای رسیدن به حقوق‌شان منسجم شوند. «حضور سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زنان، به‌ویژه در یک و نیم دهه‌ی پسین به نحوی بیشتر لطف و سهمیه بوده است و ما زنان زحمت زیادی برای آن نکشیده‌ایم، هرچند منکر زحمات زنان افغانستان نیستم؛ بسیاری از آنان تلاش کرده و درس خوانده‌اند، اما در برخی موارد زمینه‌ی پیشرفت در نتیجه‌ی لطف دیگران برای ما مساعد شده است. ما باید به انسجام برسیم و یک جنبش سرتاسری ایجاد کنیم که نماینده‌ی یک صدا و خواسته‌ی واحد باشد. وقتی بین زنان اتحاد وجود نداشته باشد چالش بزرگی به وجود خواهد آمد که تهدیدی برای صلح به شمار می‌رود.»شبکه: به نظر شما ظرفیت ایجاد جنبش‌های بزرگ و فراگیر در بین زنان افغانستان وجود دارد؟موحد: من فکر می‌کنم دلیل این‌که ما از ظرفیت زنان افغانستان برای ایجاد جنبش اطمینان نداریم، این است که حقوق زنان در بند پروژه‌های مافیایی مانده است و زنان رهبری که به ما تحمیل شده‌اند، رهبران حقیقی نبوده و نتوانسته‌اند یک انسجام حقیقی به وجود بیاورند؛ زیرا کمتر کسی به این زنان اعتماد داشته و دلیل این بی‌اعتمادی این بوده است که آنان بیشتر نحوه‌ی رسیدن به حقوق زنان را طوری مطرح کرده‌اند که بر خلاف باورهای بومی و‌سنتی جامعه‌ی ما بوده است و این موضوع به حساسیت‌ها در جامعه دامن می‌زند. از سویی می‌توان گفت دلیل عدم موفقیت زنان این است که مدل‌هایی که در افغانستان اعمال می‌شود مدل‌های بیگانه است…

شماری از فعالان مدنی به این باورند که برخی مسائل اجتماعی در کشور که مخالف آموزه‌های دینی است، زیر عنوان ارزش در جامعه جواز دارد و چنین مسائلی در این شرایط که گفت‌وگوهای صلح در جریان است، ممکن است حساسیت‌هایی را برای تیم طالبان در مذاکرات ایجاد کند.سید عمر باهر، از فعالان مدنی در بدخشان، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، موضوعاتی چون مشارکت سیاسی و اشتغال زنان از ارزش‌هایی است که در دین جواز دارد، اما بعضی فعالیت‌های دیگر که با استفاده از نام ارزش صورت می‌گیرد، ممکن است برای طالبان حساسیت‌برانگیز باشد. «محتوای بعضی برنامه‌های تلویزیونی، از جمله به نمایش‌گذاشتن تصاویر برهنه و کارهای دیگری که از نظر دینی ممنوع است و زیر پوشش ارزش‌ها و به نام جمهوری اسلامی انجام می‌شود برای طالبان حساسیت برانگیز است و بدون شک آنان این خلاف‌ورزی‌ها و کج‌روی‌ها را معیار قرار می‌دهند و با ذهنیت اشتباهی که از دعوای حقوق زنان افغانستان پیدا می‌کنند، به مخالفت با آن می‌پردازند.»شبکه: به نظر شما تغییری در دیدگاه طالبان نسبت به زنان آمده است؟باهر: این‌که طالبان آماده شدند در مذاکرات روبه‌روی زنان بنشینند و با آنان بحث کنند و این‌که با زنان خبرنگار مصاحبه کردند و با پوشش‌هایی که انتظارش را نداشتند روبه‌رو شدند، می‌تواند باعث تغییر دیدگاه آنان شود. وقتی گروهی که بیرون‌رفتن زنان از خانه در تفکر آنان جواز ندارد حاضر شده است با زنان دور یک میز بنشیند، به این معنی است که تغییرات اندکی در دیدگاه آنان آمده است.شبکه: ارزیابی شما از آن‌چه تا کنون در گفت‌وگوهای صلح گذشته است، چیست؟باهر: من فکر می‌کنم اگر پای یک میانجی در میان نباشد، بحث خواسته‌ها، پیشنهادات و پیش‌شرط ها در گفت‌وگوها به درازا می‌کشد که منجر به زمان‌گیر شدن و بی‌نتیجه‌ماندن این روند خواهد شد. میانجی‌ها نقش عمده‌ای در حل منازعات دارند؛ بنابراین نیاز است…

شماری از فعالان مدنی می‌گویند عدم پیشرفت در مذاکرات صلح و شدت‌یافتن جنگ و خشونت هم‌زمان با آغاز آن امیدواری‌ها نسبت به این گفت‌وگوها را کاهش داده است.سیف‌الدین سائس، رییس مجتمع جامعه‌ی مدنی بدخشان، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، عدم پیشرفت در مذاکرات صلح و افزایش کشتار و خشونت، امید و انتظاری که از این گفت‌وگوها داشته‌اند را به ناامیدی تبدیل کرده است. «به نظر من لازم است که کشورهای حامی دولت افغانستان، به‌ویژه ملل متحد و همچنان کشورهای حامی طالبان به عنوان یک اهرم فشار طرف‌های مذاکره را ناگزیر به توافق بر سر آتش‌بس کنند، از آغاز گفت‌وگوهای صلح تا کنون خشونت و کشتار به اوج رسیده است که باعث افزایش دشمنی می‌شود، بحث بر سر صلح است و ایجاب می‌کرد که اول در مورد آتش‌بس توافق صورت بگیرد و پس از آن به طرف بحث‌هایی از جمله موضوعات مربوط به نظام بروند.»شبکه: آیا صلح تنها با مفهوم قطع جنگ پذیرفتنی است؟سائس: صلح نبود جنگ نیست، ما صلح و امنیتی را می‌خواهیم که در آن طیف‌های مختلف جامعه با هم‌دیگرپذیری حضور داشته باشند و تفاوت‌های آنان به عنوان یک واقعیت قطعی پذیرفته شود که در این صورت ما چالشی نخواهیم داشت. ما امنیتی را می‌خواهیم که مصونیت اجتماعی و شغلی و آزادی بیان در آن وجود داشته باشد.شبکه: به نظر شما گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی، به‌ویژه در رابطه با زنان ندارد به جایی خواهد رسید؟سائس: طالبان آزموده استند؛ آنان در نظام‌سازی ناکام بوده‌اند و در زمان حاکمیت‌شان حرمتی برای ارزش‌های انسانی قائل نبودند، به زنان که نیمی از پیکر جامعه را تشکیل می‌دهند در دوران حاکمیت آنان هیچ سهمی در حکومت داده نشده بود، اجازه‌ی کار و تحصیل و حتی حق انتخاب همسر را نداشتند. اگر دیدگاه طالبان هنوز مثل گذشته باشد، واضح است که یک گروه دهشت‌افگن و…

شماری از فعالان در بخش حقوق زن به این باورند که حضور نمایندگان زن در مذاکرات صلح می‌تواند این پیام را به طالبان برساند که زنان به عنوان نیمی از شهروندان کشور می‌توانند در تمام عرصه‌ها سهمی برابر با مردان داشته باشند و از لحاظ دسترسی به حقوق هیچ تفاوتی با دیگر شهروندان ندارند.نگینه خلیلی غوری، فعال حقوق زن و رییس سارنوالی استیناف رسیدگی به تخلفات اطفال، در گفت‌و‌گویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر(شبکه) می‌گوید، از آن‌جایی که یکی از مشکلات عمده‌ی طالبان بحث حقوقی زنان است، حضور نمایندگان زن در مذاکرات صلح و گفت‌وگوی مستقیم آنان با تیم طالبان، گام بزرگ و موثری برای تفهیم خواسته‌های بانوان و رساندن پیام آنان به طالبان است. «طالبان در گفت‌وگوها گفتند که برای زنان حقوق اسلامی قائل می‌شوند، وقتی تمام قوانین نافذه و قانون اساسی کشور برگرفته از اسلام است، منظور آنان از حقوق اسلامی چیست؟ این نشان می‌دهد که طالبان هنوز حضور زنان را به‌عنوان یک واقعیت اجتماعی نپذیرفته‌اند و آنان را جنس دوم می‌پندارند. حضور نمایندگان زن در مذاکرات صلح خط و نشانی برای طالبان است تا بدانند ما جنس دوم نیستیم، ما هم شهروندان افغانستان استیم، درس خوانده‌ایم و کار می‌کنیم و در گفت‌وگوها هم از مدعیان دفاع از حقوق زنان استیم.»شبکه: دیدگاه کلی شما در رابطه با مذاکرات صلح چیست؟ آیا گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی ندارد و زنان در دوره‌ی حاکمیت آن آسیب دیده‌اند به جایی خواهد رسید؟غوری: به نظر من مذاکرات تا کنون مورد قبول مردم نبوده است و ظاهرا دولت در برابر طالبان انعطاف‌پذیری زیادی دارد، اما به عنوان یک شهروند قربانی جنگ که مادرم به دست طالبان کشته شده است، خوشحالم که حداقل صدای محرومیت مردم و زنان افغانستان به گوش مخالفان رسانده می‌شود. زنان امروز افغانستان، زنان بیست‌سال پیش نیستند؛ آنان درس می‌خوانند و کار می‌کنند و در…

آغاز گفت‌وگوهای صلح دولت افغانستان با گروه طالبان، با نگرانی‌هایی در میان شهروندان، به‌ویژه زنان همراه شده است. در این میان زنان فعال در حوزه‌های گوناگون از جمله بانوان ورزش‌کار با ابراز نگرانی از چگونگی وضعیت حقوقی زنان پس از توافق صلح می‌گویند، اگر قرار باشد حقوق و آزادی‌های زنان ورزش‌کار در حکومت آینده نادیده گرفته شود، آنان در برابر گروه‌های مخالف این آزادی‌ها ایستادگی خواهند کرد.مروه احمدزی، خبرنگار و عضو تیم ملی بایسکل‌سواری در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، طالبان ممکن است پس از مشارکت در قدرت مانع فعالیت زنان، از جمله بانوان ورزش‌کار شوند، اما این زنان اجازه نخواهند داد که تلاش‌ها و دست‌آوردهای چندین‌ساله‌ی آنان در عرصه‌ی ورزش نادیده گرفته شود. «ما مجبور نیستیم دست‌خوش خیالات مبهم و گیج‌کننده‌ی یک گروه ضد تمدن شویم، بهتر است آنان خود را اصلاح کنند و بگذارند تمام شهروندان به حقوق مدنی خود دست بیابند، اگر این چنین نشود ما در خط مقدم مبارزه و با هدف شکست‌ناپذیری که داریم برای آزادی جمعی وفردی‌مان ایستادگی خواهیم کرد.»شبکه: به عنوان یک خبرنگار و در کل یک شهروند، وضعیت زنان کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟احمدزی: اگر بخواهیم وضعیت زنان در سال‌های پس از طالبان را ارزیابی کنیم، به نظر من امیدها و رویاهای بسیاری از زنان این سرزمین که در جریان دوره‌ی سیاه طالبان در دل‌‌های‌شان دفن کرده بودند، به حقیقت پیوسته است. اکنون زنان در بیشتر نقاط کشور به حق آموزش دسترسی دارند، شمار زیادی از آنان در راس ادارات دولتی و خصوصی کار می‌کنند، تعدادی در حال فعالیت در عرصه‌های مختلف هنری استند، به ورزش‌های دل‎خواه‌شان می‌پردازند و آن را در میان دیگر زنان رایج می‌کنند و در رسانه‌ها و حتی در صفوف نیروهای امنیتی و دفاعی کشور نیز حضور دارند. زنان افغانستان حالا از حقوق خود آگاهند و می‌توانند به خوبی از آن…

به باور شماری از فعالان مدنی، حضور کم‌رنگ زنان در تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت در گفت‌وگوهای صلح یکی از چند نشانه‌ی عدم باورمندی حکومت به مشارکت سیاسی زنان است و دولت بر خلاف آن‌چه ادعا می‌کند، به مشارکت برابرانه‌ی زنان باور ندارد.خلیل رؤفی، فعال مدنی و مدافع حقوق بشر، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، دولت افغانستان با وجود داشتن نظام جمهوری، آن‌چنان که جمهوریت باورمند به ارزش‌های دموکراتیک، از جمله مشارکت سیاسی زنان است، به این ارزش‌ها باور ندارد. «نظام جمهوریت و قانون اساسی افغانستان به مشارکت برابرانه باور دارد و آن را تسهیل می‌کند، اما رهبران ارشد حکومت به این‌ها باور ندارند. چند زن در کابینه حضور دارد؟ چند والی و ولسوال زن یا بانوانی که در رده‌های تصمیم‌گیری باشند در حکومت حضور دارند؟ این یعنی حکومت آن‌طور که ادعا می‌کند به مشارکت سیاسی زنان باور ندارد. اگر باورمندی وجود می‌داشت، حداقل 9 یا 10 تن از اعضای هیئت مذاکره‌کننده باید زنان می‌بودند.»شبکه: شما از تعداد اعضای زن در هیئت دولت انتقاد کردید، اما به باور بسیاری، نفس حضور نمایندگان زن در مذاکرات ممکن است تاثیراتی بر موقف طالبان نسبت به زنان داشته باشد، نظر شما در این مورد چیست؟رؤفی: به نظر من زنان باید مشارکت معنادار می‌داشتند؛ یعنی باید زنانی که در مذاکره، علوم اسلامی یا فلسفه تخصص دارند برای مذاکرات انتخاب می‌شدند تا طالبان می‌فهمیدند که زنان فهیمی در تیم دولت افغانستان حضور دارند، در نزدیک به دو دهه‌ی گذشته نظام دموکراتیک در افغانستان فرصت‌های برابر برای زنان و جوانان فراهم کرده است و این زنان توانایی این را دارند که با دانش و استدلال خود تیم طالبان را به چالش بکشند، اگرچه زنانی که فعلا در تیم استند هم شخصیت‌های ساده‌ای نیستند؛ تمام آنان پیشینه‌ی مبارزات سیاسی و کار در موقف‌های بلند حکومتی دارند، مثلا بانو کوفی از جمله…

آگاهان به این باورند که در کنار چالش‌های امنیتی، سطح پایین فرهنگ جامعه و عدم بلوغ فکری آن نیز از عوامل عدم دست‌رسی زنان به حقوق اساسی‌شان است و برای بهبود این وضعیت و فراهم‌کردن زمینه‌ی پیش‌رفت بیش‌تر زنان، باید در جهت روشن‌گری اذهان عامه تلاش شود.‎سید آقا حسین فاضل سانچارکی، معین پیشین وزارت اطلاعات و فرهنگ، نویسنده و فعال سیاسی در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، عمده‌ترین چالشی که باعث عدم تکامل زنان و حضور قوی آنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی می‌شود، جنگ و ناامنی است، اما در کنار آن سنت‌های حاکم در کشور مانع دیگری برای رشد زنان به شمار می‌رود. «زنان بیش‌ترین آسیب را از جنگ می‌بینند و اگر جنگ به پایان برسد، مشکل بنیادی و اساسی از سر راه آنان برداشته می‌شود، اما این یگانه مشکل زنان نیست، بلکه سنت‌های ریشه‌دار حاکم در افغانستان مانع دیگری برای رشد و تکامل آنان است، این سنت‌ها آن‌چنان قوی است که هنوز هم حضور آزادانه‌ی زنان در ساختار نظام سیاسی و اجتماعی را برنمی‌تابد.»شبکه: برای بهبود این وضعیت چه باید کرد؟سانچارکی: نیاز است که در کنار پایان‌دادن به جنگ، در جهت رشد فرهنگ، تغییر ذهنیت‌های حاکم بر جامعه و روشن‌کردن اذهان عامه از راه‌های مختلف کارهایی صورت بگیرد تا جامعه به حدی از رشد و بلوغ برسد که حقوق شهروندی، کرامت انسانی و منزلت زنان در آن حفظ و رعایت شود. زنان برای رسیدن به حقوق اساسی و امنیت روانی راه درازی در پیش دارند. طبیعی است که باید سرمایه‌گذاری کلان و وسیعی برای توسعه‌ی فرهنگ صورت بگیرد، وقتی که می‌گوییم فرهنگ باید به عنوان یک مقوله‌ی بزرگ که شامل تمام سطوح زنده‌گی از آموزش در خانه و مکتب گرفته تا مراحل بعدی از جمله در سطوح اکادمیک و تحصیلات عالی کار شود. رسانه‌ها و جامعه‌ی مدنی نیز نقش بسیار اساسی در توسعه…

چیستی موضوعات مورد بحث در رابطه با زنان در مذاکرات صلح، از آغاز این گفت‌وگوها تاکنون به یکی از پرسش‌های مهم در میان شهروندان، به‌ویژه زنان تبدیل شده است.شهرزاد اکبر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید که در مورد زنان آن‌چه در مذاکرات صلح مهم است این است که هر دو طرف گفت‌وگو به یک فهم مشترک در مورد جایگاه زنان در جامعه برسند. «طالبان باید متوجه واقعی‌بودن تغییراتی که در افغانستان رخ داده است شوند و دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود در این‌باره را در میان بگذارند و آزادانه در موردش بحث کنند. فکر می‌کنم این بسیار زیاد مهم است که هر دو طرف مذاکره‌کننده مسایل مهمی چون واقعیت جامعه‌ی افغانستان، تعهدات بین‌المللی که افغانستان در آن عضو است، واقعیت زنده‌گی زنان در جوامع اسلامی و وضعیت قوانین در این جوامع که تنوع فراوانی دارد را به خاطر داشته باشند.»شبکه: به نظر شما نفس حضور زنان در مذاکرات صلح تأثیری بر روی‌کرد طالبان نسبت به آنان خواهد گذاشت؟اکبر: من فکر می‌کنم این موضوع بسیار مهم است؛ به همین دلیل بسیار تأکید می‌شود که زنان بخش مهمی از روند صلح باشند. وقتی شما در داخل اتاق هستید فرصت این‌که صدای شما شنیده شود، بسیار بیش‌تر است تا این‌که شما بیرون از اتاق پشت دروازه باشید، وقتی که داخل اتاق باشید انکار حضور شما بسیار زیاد دشوار است؛ به همین دلیل حضور زنان در این مذاکرات یک قدم خوب است، ولی تعداد آنان ناکافی است. من واقعاً این زنان را تحسین می‌کنم و همیشه برایم الهام‌بخش استند، آنان کار سختی را به عهده گرفته‌اند و فشار بسیار زیادی بر سر آنان است. بدی قضیه این‌جا است که ما تنها از زنان تیم توقع داریم، در حالی که باید از کل اعضای تیم مذاکره‌کننده در رابطه با پرداختن به مسایل حقوقی زنان…

شماری از آگاهان می‌گویند جنگ کنونی مربوط به افغانستان نیست و نیابتی است و صلحی که این روزها در دوحه گفت‌وگوها بر سر آن جریان دارد نیز به شهروندان افغانستان ارتباطی ندارد.داکتر سید عسکر موسوی، استاد دانشگاه در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید، چیزی که در دوحه اتفاق افتاده است هیچ ارتباطی با افغانستان ندارد. «جنگ و صلح افغانستان یک مسئله‌ی نیابتی است، یعنی افغانستان به هیچ کشوری تجاوز و حمله نکرده است، بلکه کسانی که خواستار جنگ در منطقه بودند با فرستادن نایب‌های‌شان به این هدف رسیدند. فرق جنگ نیابتی پانزده تا بیست‌سال اخیر با جنگ نیابتی سال‌های 80 و 90 این است که در این جنگ تمام طرف‌های درگیر از سوی امریکا کمک و تقویت می‌شوند. این جنگ، جنگ مردم افغانستان نیست و تنها ارتباطی که با شهروندان دارد، کشتار، ویرانی، عقب‌ماندگی، مشکلات اقتصادی و روانی و بر هم‌خوردن شیرازه‌ی اجتماعی است که از آن به جا می‌ماند. این جنگ به خاطر منافع کلان امریکا و متحدان آن است و متاسفانه افغانستان در این میان در یک موقعیت بد استراتیژیک قرار گرفته است.»شبکه: منظور از منافع کلانی که از آن یاد کردید چیست؟موسوی: دو چیز برای زرادخانه‌ها و در کل اقتصاد کلان غرب نیاز است؛ یکی این‌که باید همیشه در سراسر جهان نقاطی درگیر جنگ باشد تا این زرادخانه‌ها یا کارخانه‌های ساخت سلاح کار کنند و خرید و فروش داشته باشند؛ چون بزرگ‌ترین و سودآورترین صنعت در جهان، صنعت جنگی است. اسلحه‌هایی که در افغانستان به کار برده می‌شود همه در خارج از کشور ساخته می‌شود و ماین‌هایی که در اینجا از آن کار گرفته می‌شود نیز ساخت کشورهای اروپایی است؛ بنابراین یکی از اهداف بزرگ اقتصاد غرب این است که خارج از آن‌جا باید جنگ و نقاط اختلاف وجود داشته باشد. در حدود سال 80 نزدیک به 64 منطقه‌ی درگیر…