زنان و صلح

او که در رشته‌ی روابط بین‌الملل درس می‌خواند و تا کنون در چند نهاد عدلی و قضایی کشور نیز فعالیت کرده، قرار است در نشست شورای امنیت سازمان ملل، صدای هم‌نسلان خود باشد. می‌گوید اشتراک دختری از نسل جوان افغانستان در چنین نشست‌هایی ارزش معنوی زیادی دارد و او کوشش خواهد کرد با ارائه‌ی صحبت‌های مستدل و منطقی تاثیر خوبی بر مخاطبان خود در این نشست بگذارد.ښکلا ځدران، که چندی پیش به عنوان نماینده‌ی جدید جوانان افغانستان در سازمان ملل انتخاب شد، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (ازاین به بعد «شبکه») می‌گوید، کوشش خواهد کرد در نشست پیش روی، زیاد آرمانی حرف نزند و منطقی پیش برود. «تلاش می‌کنم ساختار و  موارد سخنرانی‌ام دیپلماتیک و منطقی باشد. سعی می‌کنم با دلایل قوی، جامعه‌ی جهانی را برای ادامه‌ی حمایت از افغانستان قناعت بدهم.» به باور بانو ځدران، وقتی دختر جوانی از کشوری چون افغانستان چنین مسئولیتی را به عهده می‌گیرد و خواسته‌های خود و هم‌نسلانش را در نشستی برجسته در میان می‌گذارد، بر ادامه‌ی همکاری کشورهای حمایت‌کننده‌ی افغانستان بی‌تاثیر نخواهد بود.شبکه: رسالت و مسئولیت نماینده‌ی جوانان در سازمان ملل چیست؟ځدران: نمایندگی جوانان در سازمان ملل، یک فعالیت رضاکارانه با مدت‌زمان یک‌سال است. در طول این یک‌سال ما با دختران و پسران در ولایات مختلف، از طریق انترنت یا به شکل حضوری صحبت می‌کنیم و دیدگاه‌های آنان را در مورد مسائل اساسی و مهمی که در کشور جریان دارد، جمع‌آوری می‌کنیم. تمرکز بیشتر ما روی مسئله‌ی صلح است؛ زیرا بسیار مهم است و تمام مسائل دیگر را تحت الشعاع قرار می‌دهد. پس از این مرحله، دیدگاه‌های جوانان را در بیانیه‌ای درج و در جلسه‌ی شورای امنیت سازمان ملل ارائه می‌کنیم و در ادامه، پاسخ شرکت‌کنندگان مجمع با جوانان به اشتراک گذاشته خواهد شد. یکی از مسئولیت‌های دیگر ما دادخواهی برای اصلاح پالیسی‌های مرتبط با جوانان است؛ از…

این‌ها اراده‌ی ما برای آمدن به افغانستان را تغییر نمی‌داد و می‌دانستم که روزی به این‌جا خواهیم آمد، اما کار کردن در کشورم برایم مثل رویا بود.»بانو نوابی می‌گوید، وقتی به کشور آمده‌اند، چهره‌ی اینجا بهتر از تصوراتش بوده است «باید بگویم وقتی به افغانستان آمدیم، چیزی که می‌دیدم با ذهنیتی که کتابچه‌ی پدرم و اخبار تلویزیون برایم ساخته بود بسیار تفاوت داشت. دختران به مکتب می‌رفتند، زنان با هر لباسی که دوست داشتند می‌گشتند و حق کار کردن داشتند و این‌ها برایم لذت‌بخش بود.»او که به گفته‌ی خودش از کودکی علاقه‌مند بازیگری بوده و حالا به آرزویش رسیده است، هم‌اکنون در کنار هنرپیشگی، خوانندگی هم می‌کند و قرار است تحصیلاتش را نیز در بخش هنر ادامه بدهد. بانو فرزانه می‌گوید، حرفه‌ی او برای پیشرفت کشور ارزنده و مفید است و او می‌خواهد تا حد توان از طریق این هنر به مردم خدمت کند «دوست دارم سبب رشد فکری هزاران دختری شوم که به خاطر جنگ و فقر، آرزوهای‌شان را در دل‌شان دفن کرده‌اند.»با این‌که به آرزویش رسیده و در رشته‌ی مورد علاقه‌اش کار می‌کند، به این باور است که در افغانستان، سینما و حضور زنان در آن هنوز به صورت کامل پذیرفته نشده و این باعث شده است که زنانی که در این حرفه فعالیت می‌کنند، از سوی افراد جامعه با مشکلاتی روبه‌رو شوند، او، خود نیز به عنوان یک بانوی هنرپیشه تجربه‌هایی ازاین دست دارد «در گوشه‌ای از خیابان‌های اصلی پایتخت ایستاده بودم و قصد گذشتن به آن‌سوی جاده را داشتم که ناگهان یک موتر که چند سرنشین داشت، بلافاصله با دیدن من، توقف کرد و یکی از آنان با لحنی زشت و خشن گفت، تو همانی نیستی که در تلویزیون کار می‌کنی؟ من بدون این‌که پاسخی بدهم، خواستم به راهم ادامه بدهم که ناگهان آن شخص از موتر پیاده شد و به قصد حمله به…

ظرفیت و آمادگی تیم مذاکره‌کننده‌ی صلح برای گفت‌وگو با طالبان از موضوعاتی است که به باور آگاهان، از کلیدی‌ترین شروط برای موفقیت این تیم به شمار می‌رود.شهلا فرید، استاد حقوق دانشگاه کابل، که پیش از این عضویت تیم مذاکره‌کننده‌ی صلح را داشت، می‌گوید، دولت آن‌چنان که باید به تقویت ظرفیت تیم گفت‌وگو توجه نکرده است «مشکل بزرگ در خود حکومت است، دولت برای تخنیکی‌شدن تیم کوشش نکرده است و بسیاری از اعضا، خودشان روی ظرفیت خود کار کرده‌اند. با این حال، متاسفانه وحدت نظر که یکی از نکات اساسی و فنی است، در تیم وجود ندارد.»شبکه: به نظر شما در دیدگاه گروه طالبان، به عنوان طرف دولت در مذاکرات صلح تغییری آمده است؟فرید: به صورت کلی با مشاهده‌ی فعالیت‌های کنونی‌شان می‌توان گفت هیچ تغییری در دیدگاه طالبان نیامده است، اما نتیجه‌ی درست، در جریان گفت‌وگوها مشخص خواهد شد و خواهیم دانست که تغییراتی در دیدگاه طالبان آمده است یا نه.بانو فرید می‌افزاید، مدیریت جنگی طالبان و رهبران سیاسی آنان، باید به گونه‌ی جداگانه مطالعه شوند و باید دید که گروه سیاسی طالبان که در مذاکرات سهم می‌گیرند، بر ماشین جنگی این گروه تاثیر دارد یا نه.شبکه: منظور شما این است که طالبانی که با دولت مذاکره می‌کنند، با طالب خط جنگ متفاوت‌اند؟فرید: با این‌که طالبان مذاکره‌کننده کمتر خشن استند، اما فکر نمی‌کنم که دو گروه طالبان، در زمان گفت‌وگوها با هم تفاوت داشته باشند؛ به این دلیل که بین هردو گروه یک وجه مشترک وجود دارد و آن این است که هردو، وجود خود را در جنگ می‌بینند و می‌خواهند واقعیت خود را توسط جنگ ثابت کنند.شبکه: در صورت شراکت طالبان در قدرت، چه تغییری در وضعیت زندگی زنان خواهد آمد؟فرید: اگر شریک قدرت شوند، الزاما حقوق زنان را حفظ می‌کنند؛ آنان نمی‌توانند مکاتب و دانشگاه‌ها را ببندند و مجبورند موضوعات بسیاری را بپذیرند، اما در صورتی قدرت…

یکی از نگرانی‌های موجود در رابطه با وضعیت پس از گفت‌وگوهای صلح در میان شهروندان، به ویژه زنان، پایبندی طالبان به مواد توافق‌نامه‌ی صلح است. برخی از مسئولان نهادهای مربوط به زنان در کشور می‌گویند، پس از توافقات صلح، باید بر عملی‌شدن تعهدات نظارت صورت بگیرد.انیسه سروری، رییس امور زنان ولایت هرات، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر(از این به بعد «شبکه») می‌گوید: «باید یک میکانیزم نظارتی از طرف سازمان ملل و شرکای بین‌المللی افغانستان ایجاد شود تا بر عملی‌شدن تعهدات، پس از مذاکرات صلح نظارت کنند.»بانو سروری می‌افزاید، باید برای طرفی که تعهدات را نقض می‌کند، مجازاتی اعمال شود یا قوه‌ی فشاری برای آن وجود داشته باشد، در غیر این صورت، تحقق صلحی پایدار، دور از تصور است.شبکه: از دیگر پیش‌نیازهای صلح پایدار در کشور چیست؟سروری: بدون شک برای رسیدن به صلحی پایدار، مردم باید نقش اساسی در برقراری آن داشته باشند؛ ما باید اول به صلح اجتماعی برسیم تا بتوانیم به صلح سیاسی دست یابیم. از سویی تاریخ و تجربه، از جمله در مورد کشور نیپال، این را نشان می‌دهد که حضور زنان نقش مهمی در پایداری صلح دارد.شبکه: با این وجود، آیا مشارکت زنان در گفت‌وگوهای صلح بسنده است؟سروری: به نظر من، کیفیت مهم‌تر از کمیت است، همین‌که زنان تیم مذاکره‌کننده بتوانند آگاهانه از حقوق زنان دفاع کنند، بسنده و تاثیرگذار خواهد بود.به گفته‌ی بانو سروری، مانند زنان سراسر کشور، زنان هرات نیز خواهان محفوظ ماندن حقوق و دست‌آوردهای‌شان پس از گفت‌وگوهای صلح استند. وی می‌افزاید، مردم هرات خواستار دست‌یابی به صلحی سراسری‌اند که حق هیچ‌کس در آن تلف نشود.شبکه: جای خالی صلح، چه مشکلاتی برای زنان هرات ایجاد کرده است؟سروری: نا امنی از بزرگ‌ترین عوامل بازدارنده در پیشرفت زنان در هرات است؛ به عنوان مثال، زنان شاغل برخی از ولسوالی‌های هرات، همواره با مشکلات امنیتی روبه‌رو استند و از سوی مخالفان…

در حالی که تعداد نمایندگان زن در تیم مذاکره‌کننده‌ی صلح و پیشینه‌ی سیاسی آنان، بارها از سوی بسیاری از فعالان زن مورد انتقاد قرار گرفته و به موردی برای نگرانی آنان تبدیل شده است، برخی به این باورند که این نمایندگان با همین کمیت، اگر بخواهند می‌توانند گفت‌وگوها را به فرصت خوبی برای زنان تبدیل کنند.زهره نوروزی، نماینده‌ی مجلس در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‎ی مدنی و حقوق بشر(از این به بعد«شبکه») می‌گوید، با این‌که حضور زنان در حوزه‌های مختلف در بسیاری از موارد شکلی نمادین داشته است، اما امیدوار است که اشتراک زنان در روند صلح واقعی باشد و جدی گرفته شود؛ زیرا زنان می‌توانند تاثیر خوبی بر این روند بگذارند «با توجه به توانمندی‌ای که در زنان افغانستان می‌بینم، آنان می‌توانند با تاکید بر حفظ دست‌آوردها، نظام جمهوریت، قانون اساسی، حقوق بشر و حقوق زنان و با رایزنی موثر، روند را به سود زنان پیش ببرند.»شبکه: زنان چه نگرانی‌هایی در مورد گفت‌وگوهای صلح دارند؟نوروزی: عمده‌ترین نگرانی‌هایی که زنان از گفت‌وگوهای صلح و پیامدهای آن دارند، موضوع عدم مشارکت‌شان در حوزه‌های گوناگون است، از جمله این‌که نگران‌اند حق سهیم‌شدن در روندهای سیاسی و اجتماعی و حق دادخواهی از آنان گرفته شود.شبکه: کدام موضوعات مرتبط با زنان باید در مذاکرات بیشتر مورد بحث قرار بگیرد؟نوروزی: حضور نمایندگان زن در تیم مذاکره‌کننده، فرصت خوبی برای آنان است تا به صورت مستقیم در مورد موضوعات اساسی و مهم زنان با تیم مقابل بحث کنند. این مسائل باید شامل موضوع حضور زنان در نهادهای دولتی و غیردولتی و حفظ دست‌آوردهای آنان باشد. در حال حاضر در برخی مناطق دور افتاده‌ی کشور، هنوز هم نسبت به توانایی‌های سیاسی و اجتماعی زنان بی‌باوری وجود دارد و متاثر از فرهنگ سنتی آن مناطق، زنان حق حضور در اجتماع را ندارند، اما این مسئله در برخی ولایات تغییر کرده است و زنان زیادی طی سال‌های اخیر،…