دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان لازمۀ یکدیگرند

سخن این شماره دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان                                                               لازمۀ یکدیگرند حق دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان، از مؤلفه های بهم پیوسته یی اند، که پیجویی وتعمق در ژرفای کاربردی هر یک از آنها، مسجل شدن نقش و اصالت حضوری دگری را برمی تابد. یعنی اگر اراده گردد تا بر مبنای ارزشهای حقوق شهروندی، حق دسترسی به اطلاعات به مثابۀ پیش زمینه یی برای آغاز یک گام بنیادین به سوی حقیقت یابی، کارایی لازم یابد، بایستی فراراه پیشروی آن را هموار ساخت؛ و همین فراخنا و گستره است که در آن بستر آزادی بیان را میتوان هموار ساخت و از آن به مثابۀ نردبانی، به دوردستهای ناشناخته نظاره کرد. بحث درباب ارزشکاوی این دو پدیده مرتبط به هم ، یعنی حق دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان، در مناظره ها و نگاره های خبره گان ما از دیدگاه های چندین گونه و چندین گانه یی، درین جزوه، بازتاب گسترده یافته است؛ و امّا در پیوند با چندی و چونی مسأله باید گفت که بیشترینه بر می گردد به انفعالات درونی وساختاری موضوع، که بحث درین باب جدل دگری را می طلبد. متأسفانه، بنابر خصلت منفعلانۀ طرف دسترسی به اطلاعات، در بیشتر جوامع بشری و به گونۀ اخص کشورما، جولانگاه بیان و ارایۀ اطلاعات، بعضاً در چنان وضعیتی قرار می گیرد که حضور انبوهی از توهمات و سردرگمی ها، کارزارتبلیغات را زهرآگین ساخته، در نتیجه، بیان واقعیتها و نهایتاً آزادی بیان زیر سؤال می رود. به نظرم این بحث، الزاماً می طلبد تا بر هر عنصرِ زیدخل درهنجارسازی و هنجارشکنی اطلاعات، تأمل ژرفتری صورت گیرد، که امریست اهمال ناپذیر برای آتیه؛ و امّا به گونۀ مؤجز و شتابنده اگر مفاهیمی چند را بتوان به عنوان اهم ترینِ آنان شمرد، نخست به ایجاد اعتماد میان باورهای…

ادامه خواندندسترسی به اطلاعات و آزادی بیان لازمۀ یکدیگرند

حقوق‌بشر و عدالت

حسین سرامد عام‏ ترین و رایج‏ ترین تعریف از حقوق‌بشر این است که آن را مجموعه ‏یی از حقوقی بدانیم که هرفردِ انسان، به خاطر انسان بودن خود، از آن برخوردار است و هیچ دلیلی در همه‌گانی بودن و توزیعِ برابرِ آن برای همۀ انسان‏ها، خدشه‏ یی وارد نکند. براساسِ این تعریف، حقوق‌بشر برای همۀ انسان‏ها، به گونۀ یک‌سان اطلاق دارد و دارای خصیصه‏ های «جهان‌شمول»، «سلب‌ناشدنی»، «انتقال‌ناپذیر»، «غیرقابلِ تفکیک»، «به‏ هم ‏پیوسته»، «یک‏سان» و «غیرقابلِ تبعیض» می‏باشد. این ویژه‌گیها، در اسنادِ بین‏ المللیِ حقوق‌بشر، موردِ تأکید قرارگرفته است. در مقدمۀ اعلامیۀ جهانیِ حقوق‌بشر، این حقوق به عنوانِ «اساسِ آزادی، عدالت و صلح در جهان» معرفی شده و تصریح شده که «عدمِ شناسایی و تحقیرِ» آن باعثِ «اعمال وحشیانه» و خشونت‏ آمیز گردیده است. برای عدالت، تعاریفِ متعددی ارایه شده، که هرکدام، برای آن مبنا و ویژگی‏هایی خاص قایل است و به جنبه‏ های خاصی از آن تأکید دارد و به مشکل بتوان تعریفی از عدالت یافت که برآن توافقِ نظر وجود داشته باشد. امّا این‏که عدالت برترین و مهم‏ترین ارزشِ اخلاقی و انسانی است، تقریباً موردِ اتفاق است. با این حال، ساده ‏ترین و روشن‏ترین معیار برای تشخیصِ عدالت را شاید بتوان ازاین سخنِ حضرتِ علی (ع) استنباط کرد که: «هرچه را به خود می‏پسندی به دیگران نیز بپسند.» اساسِ این سخن این است که هیچ انسانِ سالمی و هیچ عقلِ سلیمی نیست که نسبت به خودش «بدخواه» باشد، پس عادلانه این است که نسبت به دیگران نیز بدخواه نباشد. وانگهی اگر زیستِ اجتماعی انسان را درنظر بگیریم، با این فرض که هرانسانِ سالم و هر عقلِ سلیمی خود را عضوی از جامعۀ بشری می‏داند و خود را از عواقبِ ناگوارِ بدخواهی نسبت به دیگر اعضای جامعه در امان نمی‏داند؛ پس هر انسانِ سالم و هر عقلِ سلیمی، برای جامعۀ انسانی، که خود نیز عضوی از آن…

ادامه خواندنحقوق‌بشر و عدالت

یادداشت اداره

به نام خداوند دادگر و توانا یادداشت اداره «تفسیرنامۀ واژه های اعلامیۀ جهانی حقوق بشر» در بهار سال ۱۳۸۴، از سوی بخش نشرات شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، به زبان فارسی دری، در ۵۰۰۰ نسخه، به دست نشر سپرده شد و مورد استقبال واستفادۀ شایانی قرار گرفت. یکسال پس از نشر نخست، نظر به تقاضای فراوان نهادهای حقوق بشر در ولایات شرقی و جنوبی کشور، این اثر توسط نویسندۀ گرانقدر آقای سید محی الدین هاشمی، به زبان پشتو درآمد و شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، در۵۰۰۰ نسخه، آن را به زبان پشتو در خدمت علاقمندان حقوق بشر قرار داد. حالا که شبکۀ جامعۀ مدنی وحقوق بشر افغانستان دامنۀ فعالیتهایش را به ۲۳ ولایت کشور گسترانده است و از سوی دیگر، تقاضاهای نهادهای دولتی، غیردولتی، رسانه ها و به ویژه نهادهای آموزشی به این اثر فزونی گرفته است، بخش نشراتی شبکۀ جامعۀ مدنی، که برای تعمیم فرهنگِ حقوق بشر کار می نماید، افتخار دارد که این کتاب آموزشی را برای بار سوم به دست نشر می سپارد. در آخرین چاپ این اثر، تغییرات محدودی، که بیشترینه جنبۀ به روز سازی را دارد، توسط نویسندۀ آن رونما گردیده است. اعلامیۀ جهانی حقوق بشر، فلسفه و ارزشهای حقوق بشر را دربر می گیرد و فهم درست آن، نقش مهمی را در جلوگیری از سوء تفاهمها، تخطیها و سوء استفاده ها از حقوق بشر، بازی می نماید. شبکۀ جامعۀ مدنی وحقوق بشر خوشحال است که در تفهیم این ارزشها سهمی ایفا نماید. محمد نعــــــیم نــــظری سر دبیر مجلۀ انگاره و مسؤول بخش نشراتی شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر ………………………………………………   پیشگفتار اعلامیۀ جهانی حقوق بشر، ضامن بقا و بهروزی انسان به نظر می رسد که ما زندگی جدیدی را شروع کرده ایم. علایم و آثار این زندگی جدید به تدریج در تمام شؤون و بخشهای حیات مدنی و جمعی…

ادامه خواندنیادداشت اداره

اگر آزادی اندیشه، بیان و مطبوعات موجود نباشد، اصلا دموکراسی مفهومی ندارد

گفتگویی با فیاض مهرآیین، آگــاه در مسایل اجتمـاعی و سیاسی گزارنده: فرخنده آرزو آبی پرسش: آقای فیاض مهرآیین! از دید شما دسترسی به اطلاعات چیست و مستلزم چه شرایطی میباشد؟ پاسخ: از دید من، دسترسی به اطلاعات یعنی بیان آزادانه، شفاف، روشن و صریح جریانات، روند و فرایندهایی است که در ادارات و نهادهای مختلف وجود دارد و بر مردم است تا از این جریانات ورخداد ها به دقت آگاهی داشته باشند و بتوانند در تصمیم گیری ها و اقداماتی که از سوی نهادها و ادارت، مخصوصا نهادهای دولتی صورت میگیرد، آگاهانه نقش خود را ایفا نمایند. پرسش : راهکارهای اساسی برای نهادینه ساختن دسترسی به اطلاعات چیست؟ پاسخ : مردم وقتی میتوانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند که گزارشگران و ژورنالیستان نهادهای رسانه یی و نهادهای مطبوعاتی حق دسترسی به اطلاعات را داشته باشند؛ چرا که اینها هستند که اطلاعات را به دسترس مردم قرار میدهند. برای اینکه این حق نهادینه شود، اولاً باید در سطح کشور یک قانون وجود داشته باشد، قانونی که این حق در آن تسجیل شده باشد و دولت و تمام شهروندان و کسانی که در مقامات کار میکنند و در رآس نهادها هستند و یا در هر سطح که کار میکنند، این مسؤولیت را بپذیرند و احساس کنند که قانوناّ نباید هیچگونه اطلاعات را از نظر مردم و از نظر رسانه ها پنهان کنند که این، قدم اول در راستای نهادینه شدن این حق است. درقدم دوم، آگاهی دادن مردم، مربوط به کار منسجم، فعال و هماهنگ جامعۀ مدنی و در مجموع رسانه ها و گزارشگران است که بتوانند مردم را از حق شان آگاه ساخته و آنان را بسیج کنند، تا از حق دسترسی به اطلاعات و شفافیت در اجراات، دفاع و حمایت نموده، نگذارند کسانی که همیشه میخواهند در فضای تیره و تار و در ورای اراده، خواست و آگاهی…

ادامه خواندناگر آزادی اندیشه، بیان و مطبوعات موجود نباشد، اصلا دموکراسی مفهومی ندارد

گزارش افتتاح مرکز هماهنگی زون مرکزی شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در ولایت بامیان

به تاریخ ۲۴ سنبله ۱۳۸۸خورشیدی، برابر با ۱۵ سپتمبر ۲۰۰۹ میلادی، دفتر زون مرکزی شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در ولایت بامیان، با اشتراک سخنگوی مقام ولایت بامیان، اعضای شورای ولایتی، مسؤول حقوق بشر یوناما در ولایت بامیان، سرپرست دفتر ساحوی کمیسیون مستقل حقوق بشر، رؤسای سایر ارگانهای دولتی، اساتید دانشگاه بامیان، مسؤولین و نمایندگان نهادهای جامعۀ مدنی، خبرنگاران و جمع کثیری از دانشجویان افتتاح گردید. مراسم، با تلاوت آیات چند از قرآن مجید آغاز گردید. سپس، آقای محمد نعیم نظری، هماهنگ کنندۀ برنامه های شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان، دربارۀ ستراتیژی، ساختار و فعالیتهای شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، معلومات مفصل ارایه کرد و در اخیر، آقای اسماعیل ذکی را به عنوان هماهنگ کنندۀ زون مرکزی شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در ولایت بامیان و آقای اکبر دانش را به حیث مسؤول مالی و اداری زون مرکزی شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در ولایت بامیان، معرفی کرد. سپس آقای عبدالرحمن احمدی، سخنگوی مقام ولایت بامیان، افتتاح دفتر ساحه یی شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در ولایت بامیان را برای مردم، نمایندگان جامعۀ مدنی، روشنفکران و کسانی که برای تحقق حقوق بشر، دموکراسی و حاکمیت قانون تلاش مینمایند، تبریک و تهنیت عرض نمود. سخنران دیگر این محفل، خانم الیزابت، رییس حقوق بشر دفتر یوناما در ولایت بامیان بود، که ضمن اظهار قدردانی از افتتاح دفتر شبکه در بامیان، گفت: من به نمایندگی از دفتر یوناما، به ویژه به حیث مسؤول بخش حقوق بشر آن دفتر، همکاریهای کامل خویش را با دفتر شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر اعلان مینمایم. این نهادی است که واقعا کارایی داشته و همواره، در راستای حقوق بشری، حاکمیت قانون و اساسات دموکراسی، تلاش میکند. شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر نهادی است که مفهوم حکومتداری خوب و قانونمداری را برای فرد ـ فرد ملت افغانستان معرفی…

ادامه خواندنگزارش افتتاح مرکز هماهنگی زون مرکزی شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در ولایت بامیان

زن و لبه های تیز فقر و خشونت

سخن این شماره زن و                                     لبه های تیز فقر وخشونت هشتم مارچ مصادف است به روز بین المللی همبستگی زنان جهان.درین روز، جامعۀ جهانی به گونۀ ویژه یی توجۀ دست اندرکاران ستراتیژیهای جهانی را به نقش زنان در اجتماعات مختلف جهانی جلب میدارد. این نقش در عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مطرح بحث است. چنین تصور میشود که قرن بیست ویکم نیز مانند گذشته های دور و نزدیک دوران دشواری برای زنان در نقاط مختلف جهان خواهد بود. جهان امروز با چالشهای مهمی در برابر همسانی شهروندان خویش مواجه خواهد بود. به این چالشهای مهم نظر کوتاهی می افگنیم: بنیاد گرایی: سوگمندانه باید گفت که جهان امروزبه این پدیدۀ شوم درگیر مانده است. بنیاد گرایی از دایرۀ ایدیالوژیها پا فراتر گذاشته و عرصه های دیگراجتماعی واقتصادی را نیز صدمه زده است. زنان از قربانیهای اصلی بنیاد گرایی شمرده میشوند. قرائتهای نا سالم از دین و گونه های بینادگرایانۀ تفسیر و قرائت از آن، زنان را در محدوده های ناسالم اجتماعی قرار داده است. کمبود ستراتیژیهای همسانی جنسیتی: جهان امروز از نبود برنامه های سالم برای ایجاد فضای همسانیهای جنسیتی رنج میبرد. این دشواری حتی در کشورهای پیشرفته دنیا مشهود است. نبود این ستراتیژیها باعث گردیده است که زنان درحاشیه قرار گیرند و جهان، بزرگترین منبع انسانی خویشرا در حالت منفعل قرار دهد. نبود برنامه های هماهنگی برای فعال سازی نقش زنان در جهان روبه انکشاف: سده بیست، دوران تلاشهای گستردۀ جامعۀ بین المللی در تحت رهبری ملل متحد در زمینۀ هماهنگی جهان برای فعالسازی نقش زنان در جهان به انکشاف بود. اما تصور میشود که ارادۀ سیاسی گسترده برای هماهنگی جهانی در فعالسازی نقش زنان وجود ندارد. نبود این هماهنگی مهم میان جهان روبه انکشاف و جهان انکشاف یافته باعث گردیده است که بیشتر ۵۰ در صد زنان در قاره های آسیاو افریقا…

ادامه خواندنزن و لبه های تیز فقر و خشونت

کمیسیونِ شکایاتِ انتخاباتی؛ حفاظت و حراست از شفافیت و عادلانه بودنِ انتخابات

حسین سرامد کمیسیونِ شکایاتِ انتخاباتی یک نهادِ مستقل است، که وظیفۀ آن جمع آوری شکایات و اعتراضاتِ مردم و کاندیداها در موردِ انتخابات و کاندیداها و نقایص و تخلفاتِ پیش آمده در جریانِ برگزاری انتخابات و یا در جریانِ شمارش آرا و سپس رسیدگی به آن شکایات است. این کمیسیون، نظر به حکمِ قانونِ انتخابات ایجاد شده و مرکزِ آن در شهرِ کابل است. این کمیسیون، در هر ولایت، دفاترِ ولایتی نیز دارد، که میتواند شکایاتِ مردم و یا کاندیداها را در موردِ انتخابات و نقایصِ آن جمع آوری و رسیدگی کند. فیصلۀ دفاترِ ولایتی در موردِ شکایات، لزوماً فیصلۀ نهایی نیست و طرفِ شکایات میتواند استیناف خواهی کند، که در آن صورت دفترِ مرکزی کمیسیونِ شکایاتِ انتخابات در موردِ آن فیصلۀ نهایی را صادر خواهد کرد. هر شخصی، اعم از کاندیداها، ناظرین و رأیدهندگان، و نیز هر نهادی، چه خصوصی و چه دولتی، میتوانند شکایتهای خود را در دفترِ مرکزی و یا دفاترِ ولایتی کمیسیون درج کنند. علاوه بر این، دفترِ مرکزی و دفاترِ ولایتی کمیسیونِ انتخابات، خود نیز میتوانند مواردی از نقایص و تقلب و تخلفات انتخاباتی را درج کنند و به آنها رسیدگی نمایند. هدف اصلی این کمیسیون، شفاف ساختن و برگزاری عادلانۀ پروسۀ انتخابات است. ممکن است که در جریانِ مبارزاتِ انتخاباتی، یا در جربانِ برگزاری انتخابات و یا در جریانِ شمارشِ آرای انتخابات، تقلبات و تخلفاتی اتفاق بیافتد، که شفافیتِ انتخابات را خدشه دار سازد. در این صورت، کمیسیونِ شکایاتِ انتخابات صلاحیت دارد، که بنا به حکمِ قانون، به این تخلفات رسیدگی کند. انتخابات باید شفاف برگزار شود و از هرگونه تقلب و تخلفی در جریانِ آن جلوگیری شود، تا بتواند به صورتِ واقعی خواست و ارادۀ مردم را بازتاب دهد؛ بنابر اصلِ دموکراتیکِ حکومتداری، حاکمیت متعلق به مردم است و دولت نیز باید مطابقِ میلِ مردم و در راستای خواستها و نیازمندیهای…

ادامه خواندنکمیسیونِ شکایاتِ انتخاباتی؛ حفاظت و حراست از شفافیت و عادلانه بودنِ انتخابات

اگر جامعۀ قانونمند و مردم آگاه داشته باشیم، قانون میتواند در کاهش خشونت ها موثر باشد

نیلا اکبری خبرنگاردرهرات با پرسشهای خالده خرسند □ بانو نیلا اکبری شما به عنوان یک زن، خشونت را چگونه حس کرده اید؟ ■ من به عنوان یک انسان، خشونت را پدیده یی میدانم که ریشه های آرامش یک جامعه را از هم پاشیده و باعث مشکلات مداوم میشود. و اما در این فضایی که مردم در برخورد های سادۀ روز مرۀ خود با نوعی پرخاشگری و نا متعادل رفتار میکنند ،حس کردن خشونت تجربۀ ساده است که روزانه چندین بار با اشکال مختلف درک میگردد؛ چه در محیط کوچک خانه که به نوعی با آن دچار هستیم و یا وقتی بیرون از خانه مبرویم . در محیط خانه مثلا باید از زنهای فامیل بشنویم که میگویند بالاخره شما زن هستید و کارهایی که میکنید بی فایده است ؛چون روزی عروسی کرده و قرار است خانه نشین شوید؛ که توان فهماندن آنها هم صبر ایوب میخواهد و عمر نوح ... داد و صد بیداد از جامعۀ سنتی و بسته یی که نفس کشیدن را برای زنان تنگ کرده و اما مردان را اجازۀ بی بند و باری داده است و اینجا ست که تجربۀ درد آوری را دچار میشویم. از نگاه طعنه آمیز مردم گرفته تا برخورد های دو گانۀ مسؤولین نهادهای دولتی و غیر دولتی، انسان را گاهی از زن بودن پشیمان میسازد و آرزو میکند که به گوشۀ تنهایی برود تا آفت نرسد. اینجاست که حقیقت زندگی دچار نوعی پاشیده گی و پراگنده گی میشود؛ طوری که در روح انسان رخنه کرده و مایۀ درد ورنج انسان میگردد. □ برخی معتقدند که خشونت ورزی ریشۀ عمیق در تاریخ زنده گی بشر دارد، آیا ممکن نیست که خشونت بطور کلی از عملکرد بشر زدوده شود؟ ■ این که خشونت ریشه در تاریخ زنده گی انسانها دارد شکی نیست؛ ولی این را هم باید به یاد سپرد که انسانیت…

ادامه خواندناگر جامعۀ قانونمند و مردم آگاه داشته باشیم، قانون میتواند در کاهش خشونت ها موثر باشد

برگزاری نخستین مجمع عمومی نهادهای عضو شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در ولایت باستانی بامیان

به تأریخ ۲۴ سنبله ۱۳۸۸ خورشیدی، برابر با ۱۵ سپتمبر ۲۰۰۹ میلادی، نخستین مجمع عمومی نهادهای عضو شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان در شهر بامیان، دایر گردید. در این نشست، محمد نعیم نظری، هماهنگ کنندۀ برنامه های شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، وزیر احمد خرمی، مسؤول ارتباطات داخلی شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، اسماعیل ذکی، هماهنگ کنندۀ شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در زون مرکزی، اکبر دانش، مسؤول مالی ـ اداری شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در زون مرکزی، خانم فاطمه کاظمی، مسؤول نهاد دفاع از خانواده های افغان، آقای نسیم احمدی، عضو انجمن نویسندگان بامیان، آقای محمد رضا دانش، مسؤول نهاد بهار سازندگی، آقای سید حسن پیام، مسؤول مؤسسۀ همنوای بشری و داکتر قاسم، مسؤول انجمن اجتماعی ـ فرهنگی راه نور، اشتراک کرده بودند. نشست، با تلاوت آیات چند از قرآن مجید آغاز گردید، بعداً اسماعیل ذکی، هماهنگ کنندۀ شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در زون مرکزی، در رابطۀ شناسایی و معرفی نهادهای عضو، معلومات مفصل ارایه کرد. سپس، نعیم نظری، هماهنگ کنندۀ برنامه های شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر افغانستان، در رابطه به ساختار شبکه، توضیحات لازم ارایه کرد. در ادامه، انتخابات برای عضویت در بورد و کمیتۀ نظارت بر عضویت پذیری شبکه آغاز گردید، که از میان نامزدها، آقای نسیم احمدی، با کسب بیشترین رأی، به عنوان عضو بورد شبکه و آقای سید حسن پیام، با اکثریت آراء به عنوان عضو کمیتۀ نظارت بر عضویت پذیری شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر، انتخاب گردیدند. در اخیر، وزیر احمد خرمی، مسؤول ارتباطات داخلی شبکه، پیرامون نحوۀ ارتباط گیری اعضای بورد و اعضای کمیتۀ نظارت بر عضویت پذیری، با دفتر مرکزی و دفاتر ساحه یی شبکه، معلومات ارایه داشت. نشست، به امید موفقیتهای بیشتر نهادهای مدنی افغانستان، به پایان رسید.

ادامه خواندنبرگزاری نخستین مجمع عمومی نهادهای عضو شبکۀ جامعۀ مدنی و حقوق بشر در ولایت باستانی بامیان