Author: Sayed Hussain Hussainy

د لوی او بښونکی خدای په نامه د افغانستان د مدنی ټولنی اوبشری حقونو شبکې پیغام په هیواد کې دولسمشرۍ ټاکنو په اړه آزادی، دالله تعالی ( ج ) له لوری یو لوی نعمت او د بشری حقونو یو اړین ارزښت دی. دموکراسی،د آزادۍ کارول او ټاکلو په معنا ده. د انتخاب آزادی د بشری حقونو یوله ترټولو مهومو عنصرونو څخه دی. په دی ورځو کې زموږ په ګران هیواد کې د آزادۍ او دموکراسۍ مستحق وکړی دخپلې یو سترې هیلې یعنې د ولسمشر دټاکلو ، دترسره کیدو شاهد دی.دافغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکه، په ډیرې خوښۍ سره په هیواد کې ددې تاریخی ورځې ستاینه کوی، او لاندې ټکې اعلانوی. •  ټاکنې د نظام مشروعیت مطرح کوی. په ټاکنو کې هرډول درغلی د نظام مشروعیت تر پوښنتې لاندې راولی او په افغانستان کې د ملت کیدو او د دولت کیدو د له منځه تلو لامل کیږی. له دې امله دافغانستان د مدنی تولنې اوبشری حقونو شبکه په ټاکنوکې له ټولو ښکیلو اړخونو څخه غواړی ترڅو د ټاکنو پرمهال له هرډول درغلی له دترسره کولو څخه دې ډډه وکړی. • دټاکنو په ورځ له ښو اخلاقوڅخه کار اخیستل، د وګړو بشری حقونو ته احترام، ددیموکراسۍ فرهنګ ته احترام ددې لامل کیږی ترڅو خلک په انتخاباتو باور وکړی اوهغه له ترټولو مهم سیاسی ،اقتصادی او ټولنز عامل په توګه په رسمیت وپیژنی. له دې امله دافغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکه له ټولو کاندیانو ، انتخاباتی کمپاینونو او دهغوی له تبلیغ کونکو څخه غواړی ترڅو د خلکو رایو ته احترام وکړی او له هرډول تاوتریخوالی څخه چې د ټولنې د ذهنیت د مغشوش کید لامل کیږی مخنیوی وشی. د درغلۍ په وړاندې اعتراض دافغانستان د هر وګړی حق دی،خو اعتراض باید د ټولنې دوګړو ټولنیز او فردی امنیت ته زیان ونه رسوی. •  دافغانستان دمدنی ټولنې او…

د لوی او بښونکی خدای په نامه ددغه پیغام مصوده دسمپوزیم دکار په مهال د تدارکاتی ډلې له خوا جوړه شوی. دغه پیغام له هغې څخه د راپیداشویو نظریاتو اولیکنو ښکارندویی کوی. د څیړنیز سمپوزیم پیغام «رسنیو، اطلاعاتو اوټاکنو ته لاس رسی» د مزارشریف ښار د۱۳۸۸کال د غبرګولی لسمه، برابره ده د۲۰۰۹ کال دمې ۳۱ سره اطلاعاتو ته لاس رسې، د دیموکراتیکې ټولنې په جوړیدو کې یو له مهمو موازینو څخه دی. اطلاعاتو ته لاس رسې ،وګړو ته د خدمت په موخه دیو سالمې ادارې رامنځته کیدو لامل کیږی. اطلاعاتو ته د لاس رسی حق هر وګړی ته له وړاندې ورکړل شوی بشری حقونو څخه دی. د افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکه ، په هیواد کې د دموکراتیکو ارزښتونو پلی کیدو په موخه، اطلاعتو ته لاس رسی دخپلو ستراتیژیکو کارونو په ډله کې شمیرلی دی. د افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې وروسته له هغې چې په ټول هیواد کې مشورتی پروګرامونه جوړکړل، له هغې ډلې څخه د ۲۰۰۶ کال پروګرام چې په هغه کې له ټولو ولایتونوڅخه ۷۶ استازو سربیره ،ملی او نړیوالو کارپوهانو ګډون کړی ؤ، دی باورته ورسیده چې اطلاعاتوته لاس رسی ، سیاسی او مدنی حقونو ته د رسیدو په لار کې له مهمو موازینو څخه دی. اطلاعاتو ته دلاس رسی ملی کنفرانس چې د افغانستان دمدنی تولنې او بشری حقونو شبکې له خوا د بامیانو په ولایت کې د یو زیات شمیر ولایتونو د مدنی ټولنو د استازو په ګډون جوړشوی ؤ ، ددی ښکارندویی کوی چې د افغانستان وګړی اطلاعاتو ته د لاس رسۍ لپاره په بیلابیلو ټولنیزو ،اقتصادی او فرهنګی برخو کې کولی شی له دولت سره د وګړو په اړیکه تینګولو کې په ښه توګه اغیزه لرلی شی. دنن ورځې څیړنیز سمپوزیم اطلاعاتو ته د لاس رسی په برخه کې ، د مزارشریف ښارد شنونکو او څیړنونکو…

د لوی او بښونکی خدای په نامه له کورنی تاوتریخوالی څخه د وتو لاروچارو په اړه د بشری حقونو د څیړنیز سمپوزیم پیغام د۱۳۸۸ غبرګولی ۵ ،چې د ۲۰۰۹ کال د مې ۲۵ سره برابره ده د هرات ښار تاوتریخوالی په ټولنه کې د یوناسمې ښکارندې په توګه ، له کورنۍ څخه ټولنې ته له بشری حقونو څخه د سرغړونې لاره اواره وی. کورنی تاوتریخوالی پرټولنیز جوړښت چې د بشری حقونو پربنسټ جوړه شوی بده اغیزه . دافغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونوشبکه ،په هغو خبرو اترو کې چې د هرات په ښار کې له مدنی ټولنو ،روڼ اندو او د بشری حقونو فعالینو سره یې لرلی ،پریکړه وکړه ترڅو په هرات ولایت کې دکورنی تاوتریخوالی د کچې په راټیټیدو کې د پوهای اغیزمن پروګرامونه جوړ او پلی کړی. دهرات په ښارکې له کورنی تاوتریخوالی څخه دخلاصو لارې تحلیلی سمپوزیم ، د کورنی تاوتریخوالیو د لاملونوتحلیل او څیړلو او له هغوڅخه د وتو د لارو دپیداکولو په موخه جوړ شوو. ددغه سمپوزیم ګډونوالو ، چې عالمان ،د مدنی ټولنو غړی او په هغه ښارکې د افغانستان دولت استازی ؤ ، دغه لاندې ټکی د کورنی تاوتریخوالی د کچې د راټیټیدو په برخه کې روښانه کړل. • په ټولنه کې د ښځو د ونډې د فعالولو دسالمو پروګرامونو نشتوالی، په کورنیو کې دتاوتریخوالی یو له مهمو عواملو څه شمیرل کیږی. ددغه سمپوزیم ګډوال په دې باوردی، چې د افغانستان دولت د نړیوالې ټولنې په ملاتړ ، دمدنی تولنو، خصوصی سکتورونو ، او د ټولنې سیاسی سکتورونو سره د هرات په ښار کې ښځو لپاره داقتصادی، ټولنیزو او فرهنګی فعالیتونو په برخه کې کارنده بحثونه اوخبرې اتری او ګټور پروګرامونه په لاره واچوی ؛ • له هغو مهمو عناصرو څخه چې کولې شی په دغه برخه کې تاوتریخوالی راټیټ کړی، دحقوقی چوکاټ جوړول دی.که څه هم چې افغانستان دنړیوالو…

د لوی او بښونکی خدای په نامه د طرهګرۍ پروړاندې د جګړې د قربانیانو خونبها څوک ورکوی؟ د ۱۳۸۸کال د غویی ۲۴ – د ۲۰۰۹ کال دمې ۱۴ که څه هم چې په افغانستان کې دملی او نړیوالو مدنی ټولنو له خوا د طرهګرۍ په وړاندې د مبارزې قربانیانو د شمیر د راټیټولو لپاره هڅې کیږی ، اوس هم ملکی بیګنا کسان چې د هغوی په ډله کې ماشومان ،ښځې او زاړه کسان شامل دی د جګړو قربانی کیږی. هغه پیښې چې په دې وروستیو کې د فراه ولایت په ( شیوان)،(ګرانې) او (ګنج آباد) کلیو کې رامنځته شوې ددغې ادعا روښانه مثال دی. د افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې ، د یوشمیر اعلامیو د خپرولو په لړ کې د طرهګرۍ په وړاندې جګړې کې له ښکیلو خواوو غوښتې دغې مسلې ته جدی پاملرنه وکړی. د شبکې اعلامو له شمالی اتلانتیک سازمان یاناټو ،د ملګرو ملتونو سازمان او له افغانستان دولته غوښتې ترڅو د پوځی عملیاتو پرمهال ، دملګرو ملتونو د بشرحقونوغوښتونکې قبول شوی موارد او موازین مراعات کړی. د ملکی کسانود حقونو د رعایت نړیوال کنوانسیون د ۱۹۴۹ زیږدیز کال د جګړې پرمهال چې په ژنیوا کې جوړشوی د ملګرو ملتونو له ټولو غړو او نړیوالو ټولنو غواړی ، ترڅو د جګړو پرمهال د ملکی خلکو حقونو ته لومړی توب ورکړی او پرې نږدی چې هغوی د جګړې قربانیان شی. خو په خواشینې سره باید ووایو ، دغه قبول شوی موازین چې دنړیوالو عامه حقونو نه بیلیدونکې جز دی او د ملګرو ملتونو سازمان ټول غړی هیوادونه د هغې په پلی کولو موظف دی ، د افغانستان د جګړو پرمهال نه پلی کیږی. په افغانستان کې د طرهګرۍ په وړاندې په نړیوالې مبارزې کې ښکیلو دولتونه چې د نړیوالې ټولنې جز او ملګروملتونو سازمان غړی دی. مکلفیت لری ترڅو دغه موازین مراعات کړی ، اود…

د لوی او بښونکی خدای په نامه د ننګرهار ولایتی شورا، په ختیځ زون کې دافغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکی له کړنو ستاینه وکړه د ۲۰۰۹کال ۳-۵ نیټه د ننګرهار ولایت ولایتی شورا د افغانستان دمدنی ټولنې اوبشری حقونو شبکې له کارونو څخه ستاینه وکړه. د ننګرهار ولایتی شورا ستاین لیک په هغه غونډه کې چې د بشری حقونو روزنیزمرکز له لوری د افغان ښځو لپاره جوړه شوې وه د الحاج فضل رحیم عبدالرحیمزی لخوا په ختیڅ زون کې، دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې همغږی کونکی ډاکټر نعمت الله همدرد ته ورکړل شوه. په دغه غونډه کې د مدنی ټولنو یو زیات شمیر استازو، د بشری حقونو فعالینو،د دولتی ادارو استازو او د ګذر وکیلانو ګډون کړی ؤ. ددغې غونډې په یوبرخه کې د ننګرهار ولایتی شورا غړی الحاج عبدالرحیمزی،داسې وویل: " ما تر اوسه په درېو روزنیزپروګرامونو کې، چې د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې له خوا په لاره اچول شوې ؤ ګډون کړې، چې ګټور او عالی ؤ، خو د ننګرهار ولایت ټلویزیون او نور راډیو ګانو له لارې هغه خپرونې چې د شبکې لخوا اود ډاکټر نعمت الله همدرد په ملتیا ترسره شوی په ولایتی شورا کې ما او زما همکارانو ډیر څه اوریدلی نو له ادې امله مو پریکړه وکړه ترڅو دغه ستاین لیک په ختیځ زون کې د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې همغږی کونکی ډاکټر نعمت الله همدرد ته وردکړو، او له دی لارې خپل ملاتړ د افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې له ګټورو خپرونو څخه خپل ملاتړ اعلانوؤ. له دغه ستاین لیک سره د ننګرهار ولایتی شورایو رسمی مکتوب هم ضمیمه دې چې یو کاپی یی دولایت مقام او بل یې دافغانستان اسلامی دولت د محلی ارګاونونو ادارې ته استول شوې. د افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکه، تر دې…

د لوی او بښونکی خدای په نامه د اهل تشیع د شخصیه احوالوقانون د تصویب او توشیح په اړه د افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې اعلامیه په دې ورستیو کې د افغانستان ملی شورا، داهل تشیع شخصیه احوالو په نوم یو نوې قانون تصویب کړ، چې د ولسمشر حامد کرزی له لوری توشیح شو.ددغه قانون طرحه ،تصویب او توشیح دملی او نړیوالو غبرګونونو را پاریدو لامل شو. دغه قانون په داسې شرایطو کې تصویب شو. چې یو زیات شمیر مدنی ټولنو، دبشری حقونو فعالینو، روڼ اندو او دهیواد متنفذینو ددغه قانون د پلی کولو ناوړه اغیزو په اړه خپلې جدی اندیښنې څرګندې کړې. •  ددغه قانون تصویب او توشیح د اسلام مبارک دین او د بشری حقونو له منل شویو صولو سره چې دواړه دښځواو میندو حقونوته سخت احترام لری ، سره په ټګر کې ؤ. •  ددغه سند تصویب او توشیح په افغانستان د قانون دحاکمیت به ناتوانه بدن یوه بله ضربه ده، ځکه د قانون حاکمیت د ټولنې ریښتینو اصولو پربنسټ، د انسانی ارزښتونو په لومړی توب، دټولو ارادې ته لومړی توب ورکول، د اصلاحاتو دوام او د اساسی قانون پر موازینو ولاړ دې. •  ددغه قانون توشیح اوتصویب دافغانستان دولت له ټولو نړیوالو ژمنو،او نړیوالو بشری قوانینو، له هغې ډلې څخه د نړیوال مدنی او سیاسی حقونو کنوانسیون اودښځو پروړاندې د هرډول تاوتریخووالی پرضد دمبارزې کنوانسیون خلاف دې. دا په داسې حال کې ده چې دافغانستان حکومت د بشری حقونو په اړه خپل دوره یی راپور د ملګرو ملتونوسازمان ته سپارلی او په هغې کې یوځل بیا بشری حقونو ته د خپلو ژمنو په اړه ټینګار کړی. •  ددغه قانون تصویب به د افغانستان د پارلمان په ونډه ناوړه اغیزه وکړی، ځکه د ایدیالوژېکومعیارونو پربنسټ او په فرقه یی ډول دقوانینو تصویب ، دپارلمان مؤثریت او ظرفیت وړتیا په جدی توګه تر پوښتنې…

د لوی او بښونکی خدای په نامه میرمن وږمې فروغ دنړۍ اتو زړورو ښځو له ډلې څخه د امریکا متحده ایالاتو ترټولو غوره جایزه ترلاسه کړه میرمن وږمه فروغ چې د افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې همکاره او په افغانستان کې دښځو له حقونو څخه دفاع کونکې او په دغه برخه کې له فعاله ښځو څخه ده ، د امریکامتحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت ترټولو غوره جایزه او د میړنۍ ښځې لقب یې ترلاسه کړ. دغه جایزه چې د نړۍ اتو میړنیو ښځوته ورکړل شوه، د بشری حقونو مدافعینو هڅول اوترغیب په ګوته شوی دی. په هغو مراسمو کې چې په همدې اړه دامریکا متحده ایالاتو په واشنګټن ښارکې د مارچ په دیارلسمه جوړشوې ؤ، میرمن میشل اوباما، دامریکا متحده ایالاتو نوې لومړۍ میرمن، ددغو جایزو د اهمیت په اړه وینا وکړه، هغه یی د بشری حقونو ارزښتونو ته دامریکا د ژمنو یو ترټولو غوره مثال وباله. په دغه غونډه کې دامریکا د بهرنیو چارو وزیرې میرمن هیلری کلنټن هم ګډون کړی ؤ. هغې په دغه برخه کې د امریکا پرونډې په ځانګړې توګه دښځو حقونومنل او پر احترام د اوبامان د نوی حکومت د ونډې په اړه خبرې وکړې. په دغه غونډه کې میرمن وږمې فروغ د نړۍ اووه میړنیو ښځوترڅنګ، ستر ویاړونه ترلاسه کړل.همداراز میرمن وږمې دامریکا له یوشمیرمشهورو سیاسی او تولنیزو څیرو سره لیده کاته او خبرې وکړې، چې دافغان ښځو پروړاندې د ستونزو د شته والی په اړه هغوی مالومات ورکړل. میرمن فروغ په افغانستان کې د نړیوالو حقونو ( Global Rights ) ټولنې د پروګرامونو مدیره ده، چې په هیواد کې د فرهنګ د حقونو په بنسټیزه کیدو او پرختیا کې زیاتې هڅې کړی. دغه ټولنه له هغه مهاله چې شبکه جوړه شوه، د افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې سره همکاره ټولنه وه، او یوشمیر ګډ پروګرامونه ېې…

د لوی او بښونکی خدای په نامه په افغانستان کې د ګډوالو ناوړه وضعیت په اړه د ملګروملتونو سازمان د عالی کمیشنرۍ د راپورپه تړاو دافغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې اعلامیه د ۲۰۰۹ کال د مارچ یولسمه کابل – افغانستان د روان کال د مارچ په پنځمه، دبشری حقونو په چارو کې د ملګروملتونو سازمان عالی کمیشنرې، میرمن نافی پیلی په افغانستان کې د بشری حقونو د وضعیت په هکله دبشری حقونو په برخه کې د ملګروملتونو سازمان کمیشنرۍ له خوا د ملګروملتونو سازمان د بشری حقونو سازمان ته وړاندې کړ. په دغه راپورکې په هیوادکې د بشری حقونو له ناوړه ضعیت څخه په کله نیوکه شوې وه. راپور له افغانستان دولته غوښتې دبشری حقونو اصولو ته د لا ژمن ؤوسی. اوله نړیوالو ځواکونو څخه یی له بشری حقونو د سرغړونې په اړه نیوکه کړې. راپورکې راغلی، چې د جګړې پرمهال د وګړو وژنه ددې لامل شوې ترڅو نړیواله ټولنه له افغانستان څخه لیرې والی غوره کړی،او په افغانستان کې مثبتو او دموکراتیکو بدلونونو ته زیان رسوی . هغه راپورچې د ملګرو ملتونو سازمان د تحلیلونو په پایله کې په افغانستان کې جوړشوی،د جګړو دوام او د بشری حقونو په ساتلو کې د دولت ناتوانی په افغانستان کې د بشری حقونو له سترو ستونزو څخه بولی. دغه راپور زیاتوی: د حقوقی ضمانتونو سره سره، چې دافغانستان په اساسی قانون کې ورکړل شوی، دافغانستان دولت ندی توانیدلی چې د ښځو حقونو په برخه کې ښه والی راولی. راپور د ښځو په وړاندې د تاوتریخوالی زیاتیدو، پرښځو او ماشومانوپر تیری او داتنیکی یوشانتوب په نشتوالی نیوکه کړې. همداراز راپور د اداری فساد د کچې لوړوالی او نور سازمان شوی جنایتونه ، په افغانستان کې دعدالت سیستم اجرایی او تخصصی برخو ضعف، او بیکاری او بی روزګاری په افغانستان کې د بشری حقونو د پلی کیدو پروړاندې ضعف بولی.…