افغانستان تر کومه حده د نړیوالو او بشری حقونو پر ژمنو عمل کړی دی؟

  افغانستان د بشری حقونو زیاتو میثاقونو او  تړونونو سره یوځای شوی دی خو کله ېې هم په دغو ژمنو عمل ندی کړی. دا هغه هیواد دی چې د بشری حقونو له نهو مهمو کنوانسیونونو څخه اووه ېې منلی دی – پرهغې سربیره د ماشومانو د حقونو دوو پروتوکولونو سره هم یوځای شوی دی.   د دغو اسنادو ډیره برخه د طالبانو له رژیمه مخکې حکومتونو کې تاید شوی دی. له هر کنوانسیون سره له یوځای کیدو وروسته په هرو څلورو یا پنځو کلونو کې د هغې راپور د هغه کنوانسیون اړوندې کمیټې ته لکه څنګه چې په سند کې غوښتل شوی وړاندې شی. خو په دې لیکنه کې تاسو وینۍ چې افغانستان آن له دغه کنوانسیون سره له یوځای کیدو نه ویشت کاله وروسته هم ندی توانیدلی ملګرو ملتونو سازمان ته راپور وړاندې کړی. لکه د توکمیز تبعیض د منع او د مدنی او سیاسی حقونو کنوانسیون چې افغانستان د دری ویشتو کلونو له تیریدو او د دویم راپور له ورکړې وروسته دریم، څلورم او پنځم راپور ندی ورکړی؛ او دولت هوډ لری د شکنجې  د منع کنوانسیون لومړی راپور له دوه ویشتو کلونو وروسته په روان کال کې اړوندې کمیټې ته وړاندې کړی.   د طالبانو د رژیم له ماتې وروسته، او په دوه زره شپږم میلادی کال کې د بشری حقونو د شورا له جوړیدو او د نړیوالو پړاونونو د بیا کتنې د میکانیسم یا UPR، له جوړیدو وروسته تر اوسه د افغانستان دولت توانیدلی چې دوه ځلې لومړی په دوه زره نهم میلادی کال او وروسته په دوه زره دیارلسم میلادی کال کې د یو پی آر تر نظر لاندې د بشری حقونو شورا ته په هیواد کې د بشری حقونو د عمومی وضعیت په اړه راپور وړاندې کړی خو دا راپورونه ناسم، اغراق لرونکی او  ناسم وو. او همداراز راپورونه د یوه ضعیف…

Continue Readingافغانستان تر کومه حده د نړیوالو او بشری حقونو پر ژمنو عمل کړی دی؟

د مدنی ټولنې او بشری حقونو د شبکې اتمه عمومی غونډه

 د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې اتمه عمومی غونډه، د شبکې د غړو بنسټونو په ګډون د غبرګولی په یو ویشتمه نیټه په کابل کې جوړه شوه. عمومی مجمع یا عمومی غونډه د مدنی ټولنې او بشری حقونو د شبکې د پریکړې نیولو تر ټولو لوړه مرجع ده چې په هرو دوه کلونو کې یوځل ترسره کیږی او په هغې کې غړی بنسټونو د مدنی ټولنې او بشری حقونو د شبکې پر ستراتیژیکو مسایلو او پریکړو پلانونه کوی، او همداراز د دغه بنسټ د دریو کمیټو غړی په آزادو ټاکنو کې غوره کیږی. د مدنی ټولنې او بشری حقونو د شبکې مشر محمد نعیم نظری، د دغې غونډې په پیل کې د شبکې د لاسته راوړنو په اړه خبرې وکړې او د غړو بنسټونو کارنده همغږی او همکاری ېې وستایله. هغه له غړو بنسټونو وغوښتل څو د بشری حقونو د څار او د بشری حقونو د وضعیت د ښه کیدو لپاره په مشترکه توګه د عدالت غوښتنې په برخه کې تر پخوا زیاته ونډه واخلی. ښاغلی نظری زیاته کړه چې د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکه، په ۲۰۱۴ کال کې له غړو بنسټونو سره په نیږدې همکارۍ کې وتوانیده چې ۹ ټوکه روزنیز لاسوند او د بشری حقونو کتابونه خپاره کړی. هغه همداراز د مهمو راپورونو په اړه خبرې وکړې چې شبکې په ۲۰۱۴ میلادی کال کې جوړ کړی او اړوندو مراجعو ته ېې استولی دی. د ښاغلی نظری په وینا ICCته د UPR،د افغانستان د بشری حقونو په اړه کلنی راپور او د افغانستان د بشری حقونو د خپلواک کمیسیون پر کارونو د څار استول شوی راپورونه له استول شویو هغو څخه دی. د مدنی ټولنې او بشری حقونو د شبکې اجرایی رییس، د همغږۍ، ظرفیت پالنې، د بشری حقونو پر وضعیت د څار او عدالت غوښتنې په برخه کې له کړنو یادونه وکړه. له…

Continue Readingد مدنی ټولنې او بشری حقونو د شبکې اتمه عمومی غونډه

د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو د شبکې اجرایی ریس لخوا، د شبکې عمومی غونډې ته د ( ۲۰۱۱ او ۲۰۱۲) کلونو ریپوټ

د لوی او بښونکی خدای په نامه تاسو ټولو درنو همکارانو ته د سلام او احترام په وړاندې کولو! لومړی له تاسو هریو څخه مننه کوم چې نن د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې د اوومې عمومی غونډې د جوړیدو شاهد یاست. د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې، خپل فعالیتونه د هغې مشروع تګلارې پر بنسټ چې د شبکې د غړو ټولنو لخوا تصویب شوی، عیار کړی او د هیواد په کچه ېې پلی کوی. د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې، مدنی ټولنو ته د بشری حقونو د ارزښتونو د ترویج لپاره لاره اواره کړې ده. اوس د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکه، د روښانه، اغیزمنو او ګټورو پروګرامونو په طرحه کولو او پلی کولو سره د هیواد په کچه د بشری حقونو د ارزښتونو د عدالت غوښتنې په برخه کې په سترې چتر ټولنې بدله شوې ده. له نړیوالې ټولنې، د بشری حقونو فعالانو او د ښځو چارو له فعالانو سره د کارنده اړیکو لرل د دې ښکارندویی کوی. د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې په تیرو دوه کلونو کې، په لاندو برخو کې فعالیت کړی دی: ۱ـ د بشری حقونو د ارزښتونو د مفاهیمو په اړه د ظرفیت پالنې په اړه د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې، د بشری حقونو د روزنیزو لاسوندونو په جوړولو او خپرولو سره، په هیواد کې د بشری حقونو د مفاهیمو د خپرولو په تر ټولو سترې سرچینې بدله شوې ده. دا لاسوندونه، مدنی ټولنو او دولتی ادارو ته د پروګرامونو د پلی کولو تګلاره او څرنګوالی روښانه کوی. د دغه لاسوند پر بنسټ، د روزونکو ډلې رامنځته کیږی او په کابل او نورو ولایتونو کې د شبکې د غړو ټولنو لپاره د روزونکو د روزلو زمینه رامنځته کیږی. موږ په تیرو دوه…

Continue Readingد افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو د شبکې اجرایی ریس لخوا، د شبکې عمومی غونډې ته د ( ۲۰۱۱ او ۲۰۱۲) کلونو ریپوټ

د نړیوالو بشر دوستانه حقونو د ترویج په اړه ژمنی مکتب

په افغانستان کې دنړۍ د څلویښتو زیاتو هیوادونو پوځی ځواکونه په کشفی او پوځی پروګرامونو لاس پورې کوی. نړیوال راپورونه څرګندوی، چې په دغو پوځی پروګرامونو کې زیات شمیر ملکی وګړی چې ډیری ېې ماشومان او ښځی دی قربانی کیږی. همداراز د دولت وسله وال مخالفان هم له ملکی وګړو څخه د ځان د سپر په توګه کار اخلی. په خواشینۍ سره باید ووایم چې په دې پوځی پروګرامونو په پراخه کچه نړیوال بشر دوستانه حقونه تر پښو لاندې کیږی. همداراز د سیاسی نظام په جوړښت کې د بشرغوښتونکو حقونو د فرهنګ په اړه د بشپړ اطلاعاتو نشتوالی د دې لامل شوی چې د بشرغوښتونکو حقونو په اړه د مدنی ټولنو د عدالت غوښتنې ونډه څرګنده نوی. دافغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې، د نړیوالو بشر غوښتونکو حقونو د فرهنګ د ترویج او تعمیم په موخه، د پوهاوی ورکولو او ظرفیت لوړولو یو پړاو پروګرامونه ترسره کوی. په دې لړ کې د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې په کابل د هیواد په شمال او شمال ختیځ، لویدیځ، سویل ختیځ او مرکزی سیمو کې د روزونکو د روزنې پلی کړی دی او له مخې ېې د « نړیوالو بشر دوستانه حقونو لاسوند طرحه شو »، او د مدنی ټولنو په واک کې ورکول شو. په هغه ژمنی ښونځی کې چې د نړیوالو بشر دوستانه حقونو په اړه، د کابل په سنترال په هوټل کې ترسره شو، د افغانستان له مرکز او ولایتونو څخه د شبکې ۶۵ مهمو روزونکو او غړو ګډون کړی وو او د نړیوالو بشر غوښتونکو حقونو پر ارزښتونو او شته ستونزو پراخ بحثونه وکړل. د دغه ښونځی د ګډونوالو په باور، د نړیوالو بشر غوښتونکو حقونو پر بنسټ، د افغانستان دولت، نړیواله ټولنه او ټولې ښکیلې ډلې باید دغو ارزښتونو ته خپله ژمنتیا او احترام په روښانه توګه مطرح کړی. د…

Continue Readingد نړیوالو بشر دوستانه حقونو د ترویج په اړه ژمنی مکتب

اطلاعاتو ته لاس رسی، د مدنی ټولنې اوبشری حقونو شبکې د ستراتیژیو له لومړی توبونو څخه

اطلاعاتو ته لاس رسی په هیوادکې په یو مهمې اړتیا بدل شوې. د اداری فساد پراخوالی، د ټاکنو پرمهال د وګړو غوښتنو ته بې پامی، د افغانستان دولت او وګړو ترمنځ د ارګانیکو اړیکو نشتوالی اطلااعاتو ته لاس رسی ته د سیدو په وړاندې ددغو ټکو ناوړه پایلې شمیرل کیږی. په تیرو شپږو کلونو کې د افغانستان مدنی ټولنې اوبشری حقونو شبکې د بشری حقونو په اړه ستر بحثونه په لاره اچولی، ددغو بحثونو په پایله کې د افغانستان مدنی ټولنه اوبشری حقونو شبکه دې ګډباور ته ورسیده ، چې اطلاعاتو د دلاس رسی موضوع د بشری حقونو د ارزښتونو دپلی کولو لاره اواره وی. اطلاعاتو ته د لاس رسی لپاره د تخصصی توګه بحث کولو په موخه، د مدنی ټولنې اوبشری حقونوشبکې د۲۰۰۹میلادی کال د مې په ۲۹ دمزارشریف په ښارکې تحلیلی سمپوزیم په لاره واچوه. دغه سمپوزیم اطلاعاتو ته د لاس رسی کموالی لاملونه تر څیړنې لاندې ونیسی او دافغانستان مدنی ټولنې اوبشری حقونو شبکې ته لا زیات وړاندیزونه وکړل. د مزارشریف تحلیلی سمپوزیم وموندله چې اطلاعاتو ته لاس رسی په دغه برخه کې قانون ته اړتیا لری. دغه سمپوزیم وړاندیز وکړ ترڅو په مزارشریف ښارکې د کارپوهو کسانو څخه یو ډله جوړه شی ترڅو دغه ډله اطلاعاتو ته د لاس رسی قانون خامه جوړه کړی. ددغه سپوزیم لاسته لاوړنې د مدنی ټولنې اوبشری حقونو شبکې په پروګرامونو کې شامل شوې. وروسته له هغه چې کاری ډله جوړه شوه، دافغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو شبکې دارالانشا ددغه قانون لومړنۍ طرحې لپاره لومړنې مسوده طرحه کړه. د کاری ډلې غړی هریو ښاغلی سید محمد اسلامی د دینی چارو کارپوه، ښاغلی رحیم ابراهیمی ورځپاڼه لیکونکی، روڼ آنده او فعال کارکونکی ښاغلی تقی الله تقی او د حقوقی چارو کارپوه ښاغلی کاوه سحاب وتوانیدل د اووه میاشتو په موده کې د نه ستړی کیدونکو هڅو په پایله کې…

Continue Readingاطلاعاتو ته لاس رسی، د مدنی ټولنې اوبشری حقونو شبکې د ستراتیژیو له لومړی توبونو څخه

د نړیوالو بشری حقونو میکانیسمونو په اړه پسرلنی ښونځی

افغانستان د نړیوالې ټولنې د غړی په توګه، د بشری حقونو په اړه ژمنې او مسولیتونه لری. د ملګرو ملتونو سازمان منشور، د دغه سازمان غړی دولتونه، د بشری حقونو د نړیوالو کنوانسیونونو له لارې د بشری حقونو د ارزښتونو عملی کولو ته رابولی. نړیوال حقونه او د دولتونو ترمنځ اړیکې د دغه ارزښت پر بنسټ پراختیا مومی. مدرن، دولتونه د بشری حقونو ارزښتونه په خپل کاری لومړی توبونو کې راولی او هغه د خپل بهرنی سیاست یوه برخه بولی. د افغانستان دولت د بشری حقونو له اووه نړیوالو کنوانسیونونو سره یوځای شوی دی. دا کنوانسیونونه عبارت دی : د مدنی او سیاسی حقونو نړیوال کنوانسیون، د اقتصادی، ټولنیزو او فرهنګی حقونو نړیوال کنوانسیون، د ځورونې د منع نړیوال کنوانسیون، دښځو په وړاندې د تبعیض د منع نړیوال کنوانسیون، د ماشومانو له حقونو د ملاتړ نړیوال کنوانسیون، د توکمیز تبعیض د منع نړیوال کنوانسیون او له معلولانو او معیوبانو د ملاتړ نړیوال کنوانسیون. د دغو کنوانسیونونو پر بنسټ د نړیوالو کنوانسیونونو د تطبیق کمیټې رامنځته شوی دی چې غړی هیوادونه په دې اړه منظم ریپوټ ورکولو ته را بولی. د افغانستان دولت په تیرو څلورو لسیزو کې، بیلابیل رژیمونه تجربه کړی دی. دغو رژیمونو له بشری حقونو د سیاسی ابزار په توګه ناوړه کار اخیستی او د نړیوالې ټولنې په وړاندې په روښانه توګه حساب ندی ورکړی. د طالبانو د رژیم له پرځیدو وروسته، د افغانستان دولت ته د بشری حقونو په برخه کې د فعالیت ښه لاره اواره شوه. د افغانستان اساسی قانون، بشری حقونه د ملی ارزښتونو په توګه په رسمیت وپیژندل. دافغانستان په اساسی قانون کې، بشری حقونه او له هغې رامنځته شوی نړیوال کنوانسیونونه د دغه قانون په حقوقی سرچینې بدل شوی دی او د افغانستان دولت، د بشری حقونو د ریپوټ ورکولو اجرایی مکلفیت ترلاسه کړی دی. پر بشری حقونو څارنه، د بشری…

Continue Readingد نړیوالو بشری حقونو میکانیسمونو په اړه پسرلنی ښونځی

د افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو موسسې په څلورم فیز کې د پوهاوی خپرونکو پروګرامونو پراختی

د بشری حقونو د ارزښتونو په اړه عامه پوهاوی ، د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو موسسې له مهمو کاری برخو څخه شمیرل کیږی. افغانستان داسې یو هیواد دی چې په تیرو دیرشو وروستیو کلونو کې د بشری حقونو د سرغړونکو له پراخې سرغړونې چې ټول افغانان ورسره لاس او ګریوان وو رنځیدلی دی. د دغو سرغړونو تر ټولو مهمې برخې د پخوانیو رژیمونو لخوا د بشری حقونو د ارزښتونو تر پښولاندې کول دی. په دغو تیرو دیرشو کلونو کې د سیاسی رژیمونو ترڅنګ، سیاسی ډلو او تنظیمونو د قدرت ترلاسه کولو په موخه سلاح راپورته کړه، او په پراخو جګړو او تاوتریخوالو ېې لاس پورې کړ. دا سیاسی – نظامی تاوتریخوالی په هیواد کې د بشری حقونو له ارزښتونو په پراخه کچه د سرغړونې لامل شول. د بشری حقونو نړیوالو ادارو د ریپوټونو پر بنسټ افغانستان د هغو هیوادونو له ډلې څخه دی چې په هغې کې په پراخه کچه بشری حقونه تر پښو لاندې شوی دی. د افغانستان د مدنی ټولنې او بشری حقونو موسسې، دهغو څیړنو له مخې چې په تیرو اتو کلونو کې ترسره کړی دی، په افغانستان کې له بشری حقونو د سرغړونې اصلی لامل د بشری حقونو د ارزښتونو په اړه د عامه پوهاوی کموالی دی. د دغو سرغړونو مهمه برخه، د وګړو سیاسی او مدنی حقونو ته د رژیمونو بې پامی ده. زورول، فکری څارنه، د بیان پر آزادۍ محدودید لګول، د ټولنو او سیاسی ګوندونو د آزادیو نشتوالی، د ښځو له حقونو په پراخه کچه سرغړونه، جنسیتی تبعیض او د ماشومانو دحقونو ارزښتونو ته بې پامی، د دغو سرغړونو له اصلی بیلګو څخه شمیرل کیږی. همدازار د یادولو وړ ده چې په تیرو دیرشو کلونو کې د اقتصادی، ټولنیزو او فرهنګی حقونو د تامین په برخه کې هم چندان کار ندی شوی. تر ټولو مهمه پوښتنه چې د…

Continue Readingد افغانستان دمدنی ټولنې او بشری حقونو موسسې په څلورم فیز کې د پوهاوی خپرونکو پروګرامونو پراختی